Πρόκειται για την εφαρμογή της πρώτης φάσης του ειρηνευτικού σχεδίου 21 σημείων που παρουσίασε ο Τραμπ στα τέλη Σεπτεμβρίου, το οποίο αποσκοπεί στον πλήρη τερματισμό του πολέμου σε πολλές φάσεις.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε νωρίς το πρωί της Πέμπτης ότι το Ισραήλ και η Χαμάς συμφώνησαν και "υπέγραψαν" την πρώτη φάση του ειρηνευτικού του σχεδίου για τη Γάζα. Η ανακοίνωση έγινε αφού οι διαπραγματευτές των δύο πλευρών ολοκλήρωσαν την τρίτη ημέρα έμμεσων ειρηνευτικών συνομιλιών στην Αίγυπτο.
Σε μια ανάρτηση στη δική του πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης, Truth Social, ο Τραμπ μοιράστηκε ότι και οι δύο πλευρές αποδέχθηκαν τη συμφωνία που πρότεινε η κυβέρνησή του, αποτελώντας τη μεγαλύτερη πρόοδο εδώ και μήνες στον καταστροφικό πόλεμο στη Γάζα, ο οποίος μπήκε στον τρίτο χρόνο του πριν από λίγες ημέρες.
"Είμαι πολύ υπερήφανος που ανακοινώνω ότι το Ισραήλ και η Χαμάς υπέγραψαν και οι δύο την πρώτη φάση του ειρηνευτικού μας σχεδίου", έγραψε ο Τραμπ.
Η πρώτη φάση του "ειρηνευτικού σχεδίου 21 σημείων" του Τραμπ απαιτεί την άμεση παύση των εχθροπραξιών, καθώς και την απελευθέρωση όλων των υπόλοιπων ομήρων που βρίσκονται υπό κράτηση στη Γάζα, σε αντάλλαγμα για εκατοντάδες Παλαιστίνιους κρατούμενους που βρίσκονται σε ισραηλινά κέντρα κράτησης.
"Αυτό σημαίνει ότι ΟΛΟΙ οι όμηροι θα απελευθερωθούν πολύ σύντομα, και το Ισραήλ θα αποσύρει τα στρατεύματά του σε μια συμφωνημένη γραμμή, ως τα πρώτα βήματα προς μια ισχυρή, ανθεκτική και αιώνια ειρήνη".
Ο Τραμπ τόνισε ότι η συμφωνία, την οποία χαρακτήρισε "ιστορική", θα διασφαλίσει τη "δίκαιη μεταχείριση" όλων των εμπλεκόμενων μερών. Ο Αμερικανός πρόεδρος σημείωσε ότι η συμφωνία διευκολύνθηκε μέσω των περιφερειακών συμμάχων των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του Κατάρ, της Αιγύπτου και της Τουρκίας.
"Όλα τα μέρη θα τύχουν δίκαιης μεταχείρισης! Αυτή είναι μια ΜΕΓΑΛΗ ημέρα για τον αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο, το Ισραήλ, όλα τα γύρω έθνη και τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, και ευχαριστούμε τους διαμεσολαβητές από το Κατάρ, την Αίγυπτο και την Τουρκία, οι οποίοι εργάστηκαν μαζί μας για να συμβεί αυτό το ιστορικό και πρωτοφανές γεγονός. ΕΥΛΟΓΗΜΈΝΟΙ ΟΙ ΕΙΡΗΝΟΠΟΙΟΊ!"
Το Ισραήλ και η Χαμάς επιβεβαίωσαν ξεχωριστά το περίγραμμα της συμφωνίας. Ζητά από τη Χαμάς να απελευθερώσει και τους 20 ζωντανούς ομήρους τις επόμενες ημέρες, καθώς και τις σορούς επιπλέον 28 νεκρών ομήρων.
Ο ισραηλινός στρατός με τη σειρά του θα αρχίσει να αποσύρεται από το μεγαλύτερο μέρος της Γάζας, θα σταματήσει αμέσως τις επιδρομές στον θύλακα και θα "προετοιμάσει το κλίμα" για εκτεταμένες επιχειρήσεις ανθρωπιστικής βοήθειας σε όλη τη Λωρίδα, για να αναπληρώσει τον τοπικό πληθυσμό που αγωνίζεται εδώ και μήνες με τρομερές ελλείψεις σε βασικά είδη πρώτης ανάγκης.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι "με τη βοήθεια του Θεού θα τους φέρουμε όλους στο σπίτι", σε ανάρτησή του στο Χ λίγο μετά την ανακοίνωση του Τραμπ.
Σε ξεχωριστή ανάρτηση, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός σημείωσε ότι η συμφωνία αποτελεί "εθνική και ηθική νίκη για το κράτος του Ισραήλ" και την εξήρε ως "διπλωματική επιτυχία".
"Από την αρχή, το έκανα σαφές: δεν θα ησυχάσουμε μέχρι να επιστρέψουν όλοι οι όμηροί μας και να επιτευχθούν όλοι οι στόχοι μας", συνέχισε.
"Με σταθερή αποφασιστικότητα, ισχυρή στρατιωτική δράση και τις μεγάλες προσπάθειες του μεγάλου μας φίλου και συμμάχου Προέδρου Τραμπ, φτάσαμε σε αυτό το κρίσιμο σημείο καμπής".
Από την πλευρά της, η Χαμάς κάλεσε τον Τραμπ και τους διαμεσολαβητές να διασφαλίσουν ότι το Ισραήλ θα εφαρμόσει "χωρίς αποκήρυξη ή καθυστέρηση" μια συμφωνία που, όπως είπε, θα απαιτούσε την αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από τη Γάζα, την είσοδο βοήθειας στο έδαφος και την ανταλλαγή αιχμαλώτων με ομήρους.
Από την ανακοίνωση του Τραμπ δεν ήταν επίσης σαφές πόση πρόοδος έχει σημειωθεί στις πιο διχαστικές πτυχές του σχεδίου του, όπως ο αφοπλισμός της Χαμάς -ένα αίτημα στο οποίο η οργάνωση έχει επανειλημμένα αρνηθεί να συμφωνήσει- και ο διορισμός μιας ξένης προσωρινής κυβέρνησης στη Γάζα.
Ο πόλεμος ξεκίνησε μετά την επίθεση που πραγματοποίησε η Χαμάς στο νότιο Ισραήλ, σκοτώνοντας 1.139 ανθρώπους και παίρνοντας 251 ομήρους στις 7 Οκτωβρίου 2023.
Το Ισραήλ απάντησε εξαπολύοντας πόλεμο στη Γάζα, από τον οποίο έχουν σκοτωθεί τουλάχιστον 67.183 Παλαιστίνιοι σε δύο χρόνια επιθέσεων, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Γάζας που διοικείται από τη Χαμάς, τα στοιχεία του οποίου δεν κάνουν διάκριση μεταξύ θυμάτων μεταξύ αμάχων και μαχητών.
Ο ΟΗΕ αναφέρει ωστόσο ότι περισσότερα από τα δύο τρίτα των θανάτων που μπόρεσε να επαληθεύσει ανεξάρτητα ήταν γυναίκες και παιδιά.
«Μια για πάντα»
«Όλοι οι όμηροι πρέπει να αφεθούν ελεύθεροι κατά τρόπο αξιοπρεπή. Πρέπει να εξασφαλιστεί μόνιμη κατάπαυση του πυρός. Οι μάχες πρέπει να σταματήσουν μια για πάντα (...) Τα δεινά πρέπει να τελειώσουν», ανέφερε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες σε ανακοίνωση που δημοσιοποίησαν οι υπηρεσίες του, καλώντας τα μέρη να «τηρήσουν πλήρως» τους όρους της συμφωνίας και διαβεβαιώνοντας ότι ο οργανισμός είναι έτοιμος να «αυξήσει τις παραδόσεις βοήθειας με διάρκεια και με βάση αρχές» και να συμμετάσχει στην ανοικοδόμηση του παλαιστινιακού θυλάκου.
Ένδειξη των πιέσεων που ασκήθηκαν για να κλειστεί η συμφωνία ήταν πως απεσταλμένοι του κ. Τραμπ, ο πρωθυπουργός του Κατάρ Μοχάμεντ μπιν Αμπντελραχμάν αλ Θάνι και ο επικεφαλής της τουρκικής υπηρεσίας πληροφοριών Ιμπραήμ Καλίν μετέβησαν στο Σαρμ ελ Σέιχ.
Εγγυήσεις
Το σχέδιο του αμερικανού προέδρου Τραμπ, όπως ανακοινώθηκε την 29η Σεπτεμβρίου, προέβλεπε κατάπαυση του πυρός, απελευθέρωση εντός 72 ωρών των ομήρων, την απόσυρση κατά στάδια του ισραηλινού στρατού από τη Λωρίδα της Γάζας και τον αφοπλισμό του παλαιστινιακού ισλαμιστικού κινήματος.
Σύμφωνα με πηγή του Γαλλικού Πρακτορείου στη Χαμάς, οι ισραηλινοί όμηροι που παραμένουν στη ζωή – εκτιμάται πως είναι 20 από τους 47 στη Λωρίδα της Γάζας – θα αφεθούν μονομιάς, με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση 250 Παλαιστινίων που είχαν καταδικαστεί σε ποινές ισόβιας κάθειρξης και άλλων 1.700 ανθρώπων που είχαν συλληφθεί από τις δυνάμεις του Ισραήλ μετά το ξέσπασμα του πολέμου. Ενώ, σύμφωνα με έτερη πηγή προσκείμενη στη Χαμάς, παρουσιάστηκαν «χάρτες για την απόσυρση» των στρατευμάτων του Ισραήλ από τον θύλακο.
Την προηγουμένη, ο επικεφαλής διαπραγματευτής της Χαμάς, ο Χαλίλ αλ Χάγια, τόνιζε πως το κίνημα θέλει «εγγυήσεις» από τον κ. Τραμπ και τους μεσολαβητές πως ο πόλεμος «θα τελειώσει μια για πάντα». «Δεν εμπιστευόμαστε» το Ισραήλ, εξήγησε.
Η Χαμάς δήλωνε έτοιμη να απελευθερώσει όλους τους ομήρους για να εξασφαλιστεί «το τέλος του πολέμου» και η «πλήρης ισραηλινή απόσυρση» από τον μικρό παραθαλάσσιο θύλακο. Όμως δεν έκανε καμιά αναφορά στον αφοπλισμό της, στοιχείο κλειδί της αμερικανικής πρότασης.
Ο κ. Νετανιάχου επαναλάμβανε από την άλλη τις προηγούμενες μέρες πως ο στρατός του θα παραμείνει στο μεγαλύτερο μέρος της Λωρίδας της Γάζας, που κατά ισραηλινές πηγές ελέγχει σήμερα κατά περίπου 75%, κι ότι θεωρεί απαραίτητη προϋπόθεση τον αφοπλισμό της Χαμάς.
Δυο προηγούμενες εκεχειρίες, τον Νοέμβριο του 2023 και στις αρχές του 2025, επέτρεψαν να επαναπατριστούν ισραηλινοί όμηροι, ζωντανοί και νεκροί, με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση παλαιστινίων κρατουμένων σε ισραηλινές φυλακές — προτού καταρρεύσουν.
Η έφοδος της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ την 7η Οκτωβρίου 2023 είχε αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 1.219 άνθρωποι στην ισραηλινή πλευρά, στην πλειονότητά τους άμαχοι, σύμφωνα με απολογισμό του Γαλλικού Πρακτορείου βασισμένο σε επίσημα δεδομένα. Από τους 251 ανθρώπους που είχαν απαχθεί εκείνη την ημέρα, απομένουν 47 που κρατούνται ακόμη όμηροι στη Λωρίδα της Γάζας, από τους οποίους όμως οι 25 έχουν κηρυχτεί νεκροί από τον ισραηλινό στρατό. Στον θύλακο βρίσκεται επίσης το πτώμα ισραηλινού στρατιωτικού που είχε χάσει τη ζωή του σε προηγούμενο πόλεμο ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς.
Στις ευρείας κλίμακας ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις αντιποίνων έκτοτε έχουν χάσει τη ζωή τους τουλάχιστον 67.183 άνθρωποι στη Λωρίδα της Γάζας, στην πλειονότητά τους άμαχοι, σύμφωνα με τους πιο πρόσφατους αριθμούς του υπουργείου Υγείας της κυβέρνησης της Χαμάς, που θεωρεί αξιόπιστους ο ΟΗΕ.
Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών έχει κηρύξει κατάσταση λιμού σε τομείς της Λωρίδας της Γάζας και ανεξάρτητοι ερευνητές του λένε πως το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία στον μικρό παλαιστινιακό θύλακο. Η κυβέρνηση του Ισραήλ απορρίπτει και τις δυο κατηγορίες.