Ένας τεράστιος, καλοδιατηρημένος κρατήρας πρόσκρουσης ανακαλύφθηκε στο Γκουανγκντόνγκ της Κίνας και φέρνει τα πάνω κάτω στην πρόσφατη γεωλογική ιστορία.
Γεωλόγοι στην Κίνα ανακάλυψαν έναν άγνωστο μέχρι σήμερα κρατήρα πρόσκρουσης με διάμετρο περίπου 900 μέτρων. Ο κρατήρας Jinlin βρίσκεται σε μια βουνοπλαγιά της επαρχίας Γκουανγκντόνγκ και σχηματίστηκε μετά την τελευταία εποχή των παγετώνων, γεγονός που τον καθιστά τον μεγαλύτερο γνωστό κρατήρα πρόσκρουσης της εποχής του Ολόκαινου.
Για να εξηγήσουμε εν συντομία: το Ολόκαινο είναι η γεωλογική εποχή στην οποία ζούμε σήμερα. Ξεκίνησε πριν από περίπου 11.700 χρόνια, δηλαδή μετά το τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων, και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Οι τεράστιες ποσότητες γρανίτη που εκτινάχθηκαν κατά την πρόσκρουση και οι κρουστικές παραμορφώσεις στους κόκκους χαλαζία μέσα στον κρατήρα μαρτυρούν την τεράστια δύναμη της πρόσκρουσης.
Για να γίνει καλύτερα κατανοητό, ο υπολογισμός της ενέργειας πρόσκρουσης στον κρατήρα Jinlin δίνει μια τιμή που ισοδυναμεί με περίπου 40 ατομικές βόμβες σαν αυτή που έπληξε την Χιροσίμα. Αυτό σημαίνει ότι αν η ίδια ποσότητα ενέργειας είχε απελευθερωθεί από πυρηνική έκρηξη, θα είχε την καταστροφική ισχύ 40 βομβών της Χιροσίμα.
"Καμία γήινη διαδικασία δεν μπορεί να προκαλέσει τέτοια παραμόρφωση"
Η απόδειξη ότι ο κρατήρας Jinlin δημιουργήθηκε πράγματι από πρόσκρουση μετεωρίτη δόθηκε με την ανάλυση μικρών κόκκων χαλαζία από την περιοχή του κρατήρα. Αυτοί παρουσιάζουν χαρακτηριστικές μικροδομές που δημιουργήθηκαν από την τεράστια πίεση.
"Τέτοιες επίπεδες δομές παραμόρφωσης στον χαλαζία δημιουργούνται αποκλειστικά από ακραία κρουστικά κύματα, όπως αυτά που συμβαίνουν όταν χτυπά ένα ουράνιο σώμα", αναφέρει ο Ming Chen, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Γεωλογίας στο Wuhan.
"Καμία γήινη γεωλογική διαδικασία δεν μπορεί να προκαλέσει τέτοια πίεση".
Το θερμό και υγρό κλίμα που επικρατεί στην περιοχή συνήθως ευνοεί την ταχεία χημική αποσάθρωση των πετρωμάτων. Οι κρατήρες δεν τείνουν να παραμένουν εκεί για μεγάλα χρονικά διαστήματα, σύμφωνα με τους γεωλόγους.
Η τελευταία ανακάλυψη ωστόσο είναι ακόμη πιο αξιοσημείωτη για έναν ακόμα λόγο. "Ο κρατήρας Jinlin είναι μια κοιλότητα σε σχήμα μπολ στην πλαγιά ενός βουνού", εξηγεί ο καθηγητής Ming Chen. Τα άκρα του κρατήρα αποτελούνται κυρίως από ογκόλιθους γρανίτη και υψώνονται περίπου 90 μέτρα πάνω από την επιφάνεια αυτής της ελαφρώς ελλειπτικής κοιλότητας. Παρά το θερμό και υγρό κλίμα των μουσώνων, οι βραχώδεις όγκοι διατηρούνται σε εκπληκτικά καλή κατάσταση.
Η ισχυρότερη πρόσκρουση μετεωρίτη της εποχής μας
Το ιδιαίτερο, ωστόσο, σε αυτόν τον κρατήρα πρόσκρουσης είναι η ηλικία του. Η πρόσκρουση έγινε πιθανότατα μετά το τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων - δηλαδή μέσα στα τελευταία 11.700 χρόνια. Αυτό καθιστά τον κρατήρα Jinlin τον μεγαλύτερο γνωστό κρατήρα πρόσκρουσης από την Ολοκαινο εποχή. Οι προηγουμένως γνωστοί κρατήρες πρόσκρουσης της ίδιας περιόδου έχουν μήκος μόνο μεταξύ 14 και 300 μέτρων.
Με διάμετρο 900 μέτρων, ο κρατήρας Jinlin είναι υπερτριπλάσιος από τον δεύτερο μεγαλύτερο, τον κρατήρα Macha στη Ρωσία.
Η ανακάλυψη αυτή αποδεικνύει "ότι η κλίμακα των συγκρούσεων μικρών ουράνιων αντικειμένων στη Γη κατά το Ολόκαινο είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι ήταν μέχρι σήμερα γνωστό", αναφέρει ο καθηγητής Chen**.**
Αν και θεωρείται ότι κάθε μέρος στη Γη είχε παρόμοιες πιθανότητες να χτυπηθεί από ένα εξωγήινο αντικείμενο με την πάροδο του χρόνου, τα ίχνη των προηγούμενων συγκρούσεων δεν διατηρούνται εξίσου καλά παντού. Οι τύποι πετρωμάτων, το κλίμα και τα πρότυπα διάβρωσης διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή, με αποτέλεσμα πολλοί αρχαίοι κρατήρες να εξαφανίζονται εντελώς.
Νέο «παράθυρο» στο γεωλογικό παρελθόν της Γης
Η ανακάλυψη του κρατήρα Jinlin παρέχει τώρα ένα ασυνήθιστα καθαρό παράθυρο σε γεγονότα που διαμόρφωσαν το πρόσφατο γεωλογικό παρελθόν του πλανήτη μας - και τα οποία μπορούν τώρα να διερευνηθούν περαιτέρω.
Ο καθηγητής Chen αναφέρει χαρακτηριστικά: "Ο κρατήρας πρόσκρουσης είναι μια πραγματική μαρτυρία για την ιστορία της πρόσκρουσης της Γης. Η ανακάλυψη μας παρέχει μια πιο αντικειμενική βάση για την καλύτερη κατανόηση της κατανομής, της γεωλογικής εξέλιξης, της ιστορίας των συγκρούσεων και του ελέγχου των μικρών εξωγήινων σωμάτων".
Η ομάδα του καθηγητή Chen κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πρόσκρουση προκλήθηκε από μετεωρίτη και όχι από κομήτη. Μια πρόσκρουση κομήτη θα είχε αφήσει έναν πολύ μεγαλύτερο κρατήρα, πιθανότατα διαμέτρου τουλάχιστον 10 χιλιομέτρων. Ωστόσο, παραμένει άγνωστο αν ο μετεωρίτης ήταν φτιαγμένος από πέτρα ή σίδηρο - το ερώτημα αυτό θα αποσαφηνιστεί σε περαιτέρω έρευνες.