Η απόφαση σχετικά με την επιβολή εισφοράς στις εκπομπές άνθρακα από τη ναυτιλία, η οποία προτάθηκε από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό του ΟΗΕ, αναβλήθηκε έως το 2026. Είναι όμως ο κλάδος έτοιμος για ένα μέλλον χωρίς άνθρακα;
Η ναυτιλία διαδραματίζει βασικό ρόλο στην οικονομία μας, καθώς σχεδόν το 50% των εμπορευμάτων που διακινούνται μεταξύ της ΕΕ και τρίτων χωρών μεταφέρεται δια θαλάσσης, σύμφωνα με τα στοιχεία του 2024.
Ο ρόλος αυτός αυξάνεται συνεχώς, καθώς τα στοιχεία δείχνουν ότι το μερίδιο των εμπορευμάτων που μεταφέρθηκαν δια θαλάσσης αυξήθηκε κατά εννέα ποσοστιαίες μονάδες για τις εισαγωγές και κατά περισσότερες από τέσσερις μονάδες για τις εξαγωγές μεταξύ 2002 και 2023.
Αλλά με τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) του ΟΗΕ να προσπαθεί να εισαγάγει εισφορά στις εκπομπές άνθρακα από τη ναυτιλία, είναι ο κλάδος έτοιμος να μειώσει τις επιπτώσεις του ή να αντιμετωπίσει το αυξανόμενο κόστος;
Σε αυτό το επεισόδιο της εκπομπής The Big Question, η Eleanor Butler συνομιλεί με τον Håkan Agnevall, διευθύνοντα σύμβουλο της Wärtsilä, για τη σημασία του κλάδου της ναυτιλίας και πώς μπορεί να γίνει πιο βιώσιμος.
Πόσο πολύτιμη είναι η ναυτιλία για την οικονομία μας;
Μία από τις πιο διάσημες ναυτιλιακές οδούς στον κόσμο είναι η διώρυγα του Σουέζ. Φτιαγμένη στα τέλη του 19ου αιώνα, η τεχνητή υδάτινη οδός παρακάμπτει το Κέρας της Αφρικής και μειώνει τον χρόνο μεταφοράς, το κόστος και τις εκπομπές μεταξύ Ασίας και Ευρώπης.
«Το 2021 είχαμε ένα μεγάλο πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, το Ever Given, το οποίο κόλλησε στη διώρυγα του Σουέζ. Οι εκτιμήσεις λένε ότι κάθε μέρα το κόστος για την παγκόσμια οικονομία από τη διακοπή λειτουργίας της διώρυγας του Σουέζ ήταν 10 δισεκατομμύρια ευρώ», δήλωσε ο Håkan στο The Big Question.
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, πάνω από το 80% των αγαθών παγκοσμίως μεταφέρεται δια θαλάσσης. Κατά την περίοδο 1995-2020, 22,8 εκατομμύρια άνθρωποι απασχολούνταν κατά μέσο όρο σε κλάδους της ναυτιλίας όπως η ναυπηγική, η κατασκευή εξοπλισμού και η ναυτιλιακή έρευνα και ανάπτυξη.
Μέσω του ευρύτερου αντίκτυπου της ναυτιλίας στην οικονομία, ο Håkan εκτίμησε ότι 1 στις 5 θέσεις εργασίας στην Ευρώπη εξαρτάται από τον κλάδο των εξαγωγών.
Μπορεί η ναυτιλία να γίνει πιο βιώσιμη χωρίς να βλάψει την οικονομία;
Επί του παρόντος, ο κλάδος της ναυτιλίας αντιπροσωπεύει περίπου το 2-3% των παγκόσμιων εκπομπών CO2. Αυτό είναι περίπου το ίδιο με τον κλάδο των αερομεταφορών ή την Ιαπωνία — τον 5ο μεγαλύτερο ρυπαίνοντα στον κόσμο.
Καθώς οι κυβερνήσεις και οι παγκόσμιες ρυθμιστικές αρχές, όπως ο ΙΜΟ, εργάζονται για τον καθορισμό νέων πλαισίων και στόχων εκπομπών για τον κλάδο, οι ναυτιλιακές εταιρείες αναζητούν τρόπους προσαρμογής.
«Υπάρχουν περίπου 100.000 μεγάλα πλοία στον κόσμο και δεν μπορούμε απλώς να τα πετάξουμε», εξήγησε ο Håkan.
Για να μειώσει τις εκπομπές του υπάρχοντος παγκόσμιου στόλου, η Wärtsilä έχει αναπτύξει μια τεχνολογία δέσμευσης του άνθρακα, η οποία μπορεί να απομακρύνει περίπου το 70% του CO2 από τα καυσαέρια ενός κινητήρα.
Περίπου το ήμισυ του σημερινού στόλου κινείται με ντίζελ και το 48% είναι προετοιμασμένο για εναλλακτικά καύσιμα. Ο Håkan επισήμανε ότι το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) χαρακτηρίζεται ως εναλλακτικό καύσιμο, παρά το γεγονός ότι είναι ορυκτό καύσιμο.
Σήμερα αναπτύσσονται πιο πράσινα εναλλακτικά καύσιμα, αλλά η παροχή τους δεν είναι ακόμη επαρκής για συνεχή χρήση σε μεταφορές μεγάλων αποστάσεων.
«Αυτά τα σκάφη πλέουν πολύ μακριά στη θάλασσα, οπότε πρέπει πραγματικά να βρεις καύσιμα και άλλα πράγματα που μπορούν να διατηρήσουν αυτήν την κατάσταση», εξήγησε ο Håkan.
«Κινητήρες μεθανόλης παραδίδονται αυτήν τη στιγμή που μιλάμε — οι κινητήρες είναι έτοιμοι για το βιοκαύσιμο καθώς καθίστανται διαθέσιμοι.»
«Στη συνέχεια έχουμε το επόμενο βήμα και αυτά είναι αυτά που αποκαλούμε καύσιμα μηδενικών ανθρακούχων εκπομπών και εκεί έχουμε την αμμωνία για τη ναυτιλία και παραδίδουμε τους πρώτους κινητήρες αμμωνίας αυτήν τη στιγμή που μιλάμε.»
«Και μετά έχουμε το υδρογόνο. Αυτό το καύσιμο, κατά την άποψή μας, θα είναι περισσότερο για τις χερσαίες εφαρμογές, επειδή η ενεργειακή πυκνότητα του υδρογόνου δεν είναι αρκετά καλή για τη ναυτιλία μεγάλης κλίμακας. Θα πρέπει να έχεις πολλές δεξαμενές και τότε θα μπορείς να μεταφέρεις μικρότερο φορτίο.»
Τα πράσινα καύσιμα είναι σήμερα δύο έως τέσσερις φορές ακριβότερα από τα παραδοσιακά ορυκτά καύσιμα. Μια εισφορά για τις εκπομπές άνθρακα θα εξισώσει τους όρους ανταγωνισμού, μειώνοντας τη διαφορά κόστους μεταξύ των πιο ρυπογόνων και των καθαρότερων καυσίμων.
Παρά την αβεβαιότητα γύρω από το μέλλον των καυσίμων και την επικείμενη επιβολή εισφοράς στον άνθρακα, οι παραγγελίες για νέα πλοία στρέφονται όλο και περισσότερο προς τα πλοία που είναι έτοιμα για πράσινες τεχνολογίες.
Ο Håkan κατέληξε: «Το κίνημα έχει ξεκινήσει και βλέπω ότι επιταχύνεται. Έτσι, με μια θετική προοπτική, συμβαίνουν πολλά πράγματα. Αλλά γίνονται αρκετά γρήγορα; Όχι.»
Το The Big Question είναι μια σειρά από το Euronews Business όπου συζητάμε με ηγέτες και ειδικούς διαφόρων κλάδων για μερικά από τα πιο σημαντικά θέματα της σημερινής ατζέντας.
Παρακολουθήστε το παραπάνω βίντεο για να δείτε ολόκληρη τη συζήτηση με τον Håkan Agnevall της Wärtsilä.