Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία θα μπορούσαν να συγκεντρώνουν έως και το 71% της συνολικής ετήσιας ενεργειακής ζήτησης για ψύξη λόγω κλιματικής αλλαγής
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Μια νέα έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος, που δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα και αρχικά παρουσιάστηκε από το πρακτορείο Lusa, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου: στο μέλλον, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ισπανία ενδέχεται να καταναλώνουν το 71% της συνολικής ετήσιας ενέργειας που απαιτείται για ψύξη σε οικιακά κτίρια στην Ε.Ε. εξαιτίας της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Η έκθεση υπογραμμίζει ότι οι «κλιματικοί κίνδυνοι για την ενεργειακή ασφάλεια» διαφέρουν ανάλογα με την περιοχή της Ευρώπης. Όπως σημειώνεται, η Νότια Ευρώπη αντιμετωπίζει ολοένα και μεγαλύτερους κινδύνους από καύσωνες, ξηρασίες και λειψυδρία, ενώ η Βόρεια Ευρώπη αναμένεται να βρεθεί μπροστά σε ένα μίγμα «κινδύνων και ευκαιριών».
Κατανάλωση ενέργειας για ψύξη σε εκρηκτική άνοδο
Ανάμεσα στους «βασικούς κλιματικούς κινδύνους για το ευρωπαϊκό ενεργειακό σύστημα», η Υπηρεσία τονίζει την «αυξανόμενη ζήτηση για ψύξη», με την ενεργειακή κατανάλωση για αυτόν τον σκοπό να αναμένεται να αυξηθεί κυρίως στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου.
Τα στοιχεία των τελευταίων ετών είναι ενδεικτικά: «η τελική κατανάλωση ενέργειας για ψύξη σε κατοικίες τριπλασιάστηκε μεταξύ 2010 και 2019 σε 19 ευρωπαϊκές χώρες», αναφέρει η έκθεση.
Νέες απειλές για την ενεργειακή ασφάλεια
Πέρα από την εκτίναξη της ζήτησης για ψύξη, η Ε.Ε. βρίσκεται αντιμέτωπη με «περιφερειακή μείωση του υδροηλεκτρικού δυναμικού λόγω χαμηλότερης διαθεσιμότητας νερού, χαμηλότερη απόδοση θερμικών μονάδων και δικτύων μεταφοράς, καθώς και τις καταστροφικές συνέπειες των ακραίων καιρικών φαινομένων στις ενεργειακές υποδομές».
Όπως τονίζεται, «πλημμύρες, καταιγίδες ή δασικές πυρκαγιές μπορούν να πλήξουν παραγωγικές εγκαταστάσεις και δίκτυα μεταφοράς, προκαλώντας διακοπές στην τροφοδοσία». Η Νότια Ευρώπη, μάλιστα, κινδυνεύει περισσότερο, λόγω του συνδυασμού «παρατεταμένων ξηρασιών που μειώνουν την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και καυσώνων που εκτοξεύουν τη ζήτηση αιχμής».
Η Πορτογαλία «καλό παράδειγμα» στην πράσινη μετάβαση
Η έκθεση, με τίτλο «Το περιβάλλον και το κλίμα της Ευρώπης: γνώση για ανθεκτικότητα, ευημερία και βιωσιμότητα», καταγράφει και θετικές εξελίξεις. Το 2023, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αντιστοιχούσαν στο 24,5% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας στην Ε.Ε., το υψηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί ποτέ.
Η πρόοδος αυτή αποδίδεται σε ευρωπαϊκές πολιτικές όπως το σχέδιο REPowerEU και το πακέτο «Fit for 55», αλλά εξακολουθεί να απέχει από τον στόχο για 42,5% έως το 2030, που θα απαιτήσει «βαθιά μεταμόρφωση του ευρωπαϊκού ενεργειακού συστήματος».
Σε αυτό το πλαίσιο, η Πορτογαλία ξεχωρίζει ως «καλό παράδειγμα στην πορεία απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα και στην αποανθρακοποίηση». Η χώρα σχεδόν διπλασίασε το μερίδιο των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση, από 19% το 2004 σε 35% το 2023, ενώ το 2023 οι ΑΠΕ κάλυψαν πάνω από το 73% του ενεργειακού της μείγματος, καθιστώντας την «πρωτοπόρο στην ευρωπαϊκή ενεργειακή μετάβαση».
Η πρόοδος αυτή στηρίχθηκε στην ανάπτυξη υδροηλεκτρικής, αιολικής και ηλιακής ενέργειας, αλλά και σε σημαντικές επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά μεγάλης κλίμακας και οικιακά συστήματα, καθώς και στη μοντερνοποίηση υδροηλεκτρικών σταθμών με αντλησιοταμιευτικά έργα.
Τέλος, η οριστική διακοπή λειτουργίας των ανθρακικών μονάδων το 2021 αποτέλεσε «καθοριστικό βήμα στη μείωση εκπομπών» και «σαφές μήνυμα για τη δέσμευση της χώρας στην πλήρη απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα».