Ο νυχτερινός τρύγος είναι μια προσεκτική και παραδοσιακή πρακτική στη οινοποιία, με βαθιές ρίζες στην προσπάθεια να διατηρηθεί η φρεσκάδα και τα αρώματα των σταφυλιών
Για επτά ώρες, κάτω από το φως του φεγγαριού και των αστεριών, οι εργάτες της Herdade da Fonte Santa, ενός αγροκτήματος στο Βιμιέιρο της Έβορα, μαζεύουν σταφύλια αποφεύγοντας τη ζέστη της ημέρας. Η δροσερή νυχτερινή ατμόσφαιρα μεταφέρει το άρωμα των ώριμων καρπών, ενώ οι εργάτες συλλέγουν με προσοχή κάθε τσαμπί, με τον ήχο των φύλλων να συνοδεύει το χαμηλό μουρμούρισμα της κουβέντας και τη λάμψη των προβολέων.
«Προτιμώ τον τρύγο τη νύχτα, κάνει λιγότερη ζέστη, αν και μερικές φορές στις αρχές Αυγούστου υπάρχουν θερμές ή ακόμη και τροπικές νύχτες. Είναι καλύτερα και για τα σταφύλια τα ίδια. Κόβονται φρέσκα, χωρίς να εκτεθούν στον ήλιο, και οδηγούνται κατευθείαν στο οινοποιείο», εξηγεί ο Βίτορ Λούκας, 55 ετών, υπεύθυνος της Herdade da Fonte Santa.
Γύρω στις 3 τα ξημερώματα, οι εργάτες κάνουν ένα σύντομο διάλειμμα για να απολαύσουν τη λεγόμενη «bucha», ένα ελαφρύ και δροσιστικό γεύμα.
Ο νυχτερινός τρύγος είναι μια προσεκτική και παραδοσιακή πρακτική στη οινοποιία, με βαθιές ρίζες στην προσπάθεια να διατηρηθεί η φρεσκάδα και τα αρώματα των σταφυλιών. Σε αντίθεση με τον ημερήσιο τρύγο, η συγκομιδή με το φως της σελήνης προστατεύει το σταφύλι από τη θερμότητα, την ηλιακή ακτινοβολία και την οξείδωση — παράγοντες που μπορούν να υποβαθμίσουν την ποιότητα και να μειώσουν την αρωματική πολυπλοκότητα.
«Καθώς τρυγούμε τη νύχτα, τα σταφύλια παραμένουν πάντα φρέσκα. Δεν χρειάζεται ψύξη ούτε στο οινοποιείο ούτε στις δεξαμενές, ούτε κατά την προετοιμασία. Ο κίνδυνος οξείδωσης επίσης μειώνεται», σημειώνει η Μπάρμπαρα Μοντέιρο, συνιδιοκτήτρια και διαχειρίστρια του κτήματος.
Στην περιοχή του Αλεντέζο, όπου βρίσκεται το αγρόκτημα, οι θερμοκρασίες την ημέρα μπορεί να ξεπεράσουν τους 40°C. Η έντονη ζέστη επιταχύνει τον μεταβολισμό των σταφυλιών, μειώνει την οξύτητά τους και αυξάνει τον κίνδυνο πρόωρης ζύμωσης, επηρεάζοντας τη γεύση και το άρωμα. Τη νύχτα, οι θερμοκρασίες πέφτουν σημαντικά, επιτρέποντας στο φρούτο να διατηρήσει την οξύτητα και τις ευαίσθητες αρωματικές ενώσεις που δίνουν ξεχωριστό χαρακτήρα στο κρασί.
Πέρα από τα άμεσα οφέλη για την ποιότητα, ο νυχτερινός τρύγος είναι και απάντηση στις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής. Η άνοδος της θερμοκρασίας, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και οι μεταβαλλόμενες εποχές έχουν αλλάξει τον τρόπο που καλλιεργούνται τα αμπέλια.
«Η κλιματική αλλαγή έχει επηρεάσει πολύ τον τρύγο και τη διαδικασία μας, κι έτσι προσαρμοζόμαστε κάθε χρόνο. Αλλάζουμε πρακτικές, όπως το πότε κλαδεύουμε, ώστε να καθυστερήσουμε τη συγκομιδή. Ωστόσο, κάθε χρόνο τρυγούμε όλο και νωρίτερα. Η επίδραση είναι ξεκάθαρη», υπογραμμίζει η Μπάρμπαρα Μοντέιρο.
Ο νυχτερινός τρύγος δεν είναι μόνο μια τεχνική για καλύτερο κρασί· αποτελεί επίσης μια πιο βιώσιμη πρακτική: μειώνει τις εκπομπές άνθρακα, περιορίζει την ανάγκη για χημικές παρεμβάσεις και εξοικονομεί νερό.
Καθώς η παγκόσμια οινοποιία καλείται να ισορροπήσει μεταξύ παράδοσης, ποιότητας και περιβαλλοντικής ευθύνης, η συγκομιδή κάτω από το φως των αστεριών δείχνει τον δρόμο για το μέλλον.