Για πρώτη φορά, επιστήμονες κατέγραψαν σε ήχο και εικόνα ευρωπαϊκές νυχτερίδες να επιτίθενται σε αποδημητικά πουλιά εν πτήσει, αποκαλύπτοντας μια αδιανόητη κυνηγετική τεχνική
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Κάποια είδη ευρωπαϊκών νυχτερίδων είναι γνωστό ότι επιτίθενται σε πουλιά καθώς αυτά μεταναστεύουν προς την Αφρική. Ωστόσο, πρέπει να τα παγιδεύσουν εν πτήσει – ένα εξαιρετικά δύσκολο έργο για τόσο μικρούς θηρευτές.
Η συμπεριφορά αυτή αποτελούσε για χρόνια μυστήριο για τους ερευνητές, που δεν κατανοούσαν πώς οι νυχτερίδες μπορούσαν να εκτελέσουν έναν τόσο περίπλοκο ελιγμό.
Όμως μια νέα μελέτη, δημοσιευμένη στο περιοδικό Science, ρίχνει φως στο φαινόμενο – και μάλιστα με εικόνες και ήχους που το αποδεικνύουν.
Οι νυχτερίδες και τα πουλιά
Κάθε χρόνο, δισεκατομμύρια στρουθιόμορφα πουλιά (passerine birds) μεταναστεύουν τη νύχτα από την Ευρώπη προς την Αφρική. Καθώς ταξιδεύουν σε μεγάλα σμήνη, αποτελούν ιδανικό στόχο για τις νυχτερίδες.
Τρία είδη νυχτερίδων που χρησιμοποιούν ηχοεντοπισμό —μεταξύ αυτών και η μεγάλη νυχτερίδα (greater noctule bat)— είναι γνωστά ότι θηρεύουν αυτά τα σμήνη.
Τα πουλιά αυτά κινούνται σε μεγάλες αποστάσεις και υψηλά υψόμετρα, γεγονός που καθιστά την παγίδευσή τους ιδιαίτερα δύσκολη.
«Δεν πρόκειται για ένα συνηθισμένο στυλ κυνηγιού και δεν είχε παρατηρηθεί ποτέ ξανά», εξηγεί ο Ίλιας Φόσκολος (Ilias Foskolos), μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ και ένας εκ των συγγραφέων της μελέτης, μαζί με τη Δρ. Έλενα Τένα Λόπεθ (Elena Tena López) από τον Σταθμό Βιολογίας Ντογιάνα (Doñana Biological Station) και τη Λάουρα Στινσχόλτ (Laura Stidsholt) από το Πανεπιστήμιο Άρχους (Aarhus University).
Μέχρι σήμερα, η μόνη ένδειξη για τέτοιου είδους συμπεριφορά προερχόταν από λείψανα πουλιών —όπως φτερά— και από περιττώματα νυχτερίδων.
Αυτό, μέχρι που οι ερευνητές αποφάσισαν να παρέμβουν.
Πειραματισμός στο φυσικό τους περιβάλλον
Το μόνο σημείο στον κόσμο όπου υπάρχει σχετικά μεγάλη αποικία αυτού του είδους βρίσκεται στο Εθνικό Πάρκο Ντογιάνα, κοντά στη Σεβίλλη της Ισπανίας.
Εκεί, οι επιστήμονες εξόπλισαν τις νυχτερίδες με συσκευές υψηλής τεχνολογίας (“biologging tags”), οι οποίες καταγράφουν υψόμετρο, ηχοεντοπισμό, τρισδιάστατη κίνηση και παρακολουθούν τη συμπεριφορά κυνηγιού των ζώων.
Μια ματιά στη συμπεριφορά του θηρευτή
Η έρευνα αυτή σηματοδοτεί την πρώτη φορά που καταγράφηκε αυτή η συμπεριφορά.
Κατά την περίοδο παρατήρησης, οι ερευνητές εντόπισαν δύο εντυπωσιακές επιθέσεις. Στο πλαίσιο της επίθεσης, οι νυχτερίδες ανέβηκαν πάνω από τα 400 μέτρα πριν εντοπίσουν το θήραμά τους. Έπειτα επιτάχυναν και καταδύθηκαν για να το καταδιώξουν, χρησιμοποιώντας τον ηχοεντοπισμό για να κάνουν την τελική σύλληψη.
Αν και η μία επίθεση δεν είχε επιτυχία, οι ερευνητές κατέγραψαν μία επιτυχημένη σύλληψη ενός ευρωπαϊκού κοκκινολαίμη (European robin), την οποία επιβεβαίωσαν μέσω ηχογράφησης της κραυγής αγωνίας του πουλιού.
Η νυχτερίδα συνέλαβε, δάγκωσε και έφαγε το θήραμα για 23 λεπτά, χωρίς να χάσει ύψος.
«Αυτό υποδηλώνει ότι οι νυχτερίδες, ενώ βρίσκονται στον αέρα, αφαιρούν τα φτερά του θηράματος για να το ακινητοποιήσουν, μειώνοντας την αντίσταση του αέρα και διευκολύνοντας τον χειρισμό του – μια τεχνική που θυμίζει τις στρατηγικές αερο-θηραμάτων (“aerial-hawking”) που χρησιμοποιούνται για τη σύλληψη μεγάλων εντόμων», αναφέρουν οι συγγραφείς.
«Ατόφια φυσική ιστορία»
Ο Φόσκολος περιγράφει τη συμπεριφορά ως «απίστευτη». Όπως εξηγεί, πρόκειται για εντυπωσιακή τεχνική κυνηγιού, ειδικά για τόσο μικρό θηρευτή.
Οι νυχτερίδες ζυγίζουν περίπου 30 γραμμάρια, ενώ τα πουλιά 15 γραμμάρια.
«Η αναλογία βάρους θηρευτή–θήραματος είναι πολύ μικρή, γιατί ο θηρευτής δεν είναι πολύ μεγαλύτερος από το πουλί — το να το κάνει αυτό εν πτήσει είναι τρελό», λέει ο ίδιος.
Ελπίζει ότι θα μπορέσουν να συνεχίσουν την τοποθέτηση καταγραφικών για να μελετήσουν περαιτέρω τη συμπεριφορά των νυχτερίδων, αλλά και πώς διαφορετικά άτομα χειρίζονται το θήραμά τους.
Προσθέτει ότι οι ίδιες τεχνολογίες μπορούν να εφαρμοστούν και για την παρατήρηση παρόμοιων συμπεριφορών σε άλλα ζώα.
«Είναι καθαρή φυσική ιστορία, που δείχνει ότι υπάρχουν πολλά εντυπωσιακά κυνηγετικά μοτίβα που περιμένουν ακόμη να ανακαλυφθούν», σημειώνει.
«Υπάρχουν τόσα πράγματα που δεν γνωρίζουμε, και με τη σωστή τεχνολογία μπορούμε να αποκτήσουμε μια ματιά σε έναν άγνωστο κόσμο».