Αποφυλακίστηκαν συνολικά 26 άνθρωποι - Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ανταλλαγή κρατουμένων μετά την λήξη του Ψυχρού Πολέμου - Οι κρατούμενοι βρίσκονταν σε επτά χώρες και η ανταλλαγή έγινε στην Τουρκία, η οποία μεσολάβησε στο σύνολο της διαδικασίας
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΔύση και Ρωσία ολοκλήρωσαν την Πέμπτη τη μεγαλύτερη ανταλλαγή κρατουμένων στη μετασοβιετική ιστορία, με τη Μόσχα να αποφυλακίζει μεταξύ άλλων τον δημοσιογράφο Έβαν Γκέρσκοβιτς, τον βετεράνο πεζοναύτη Πολ Γουίλαν και τον διαφωνούντα δημοσιογράφο Βλαντίμιρ Κάρα-Μούρζα σε μια συμφωνία στην οποία ενεπλάκησαν επτά χώρες και απελευθερώθηκαν συνολικά 26 άνθρωποι.
Η ανταλλαγή ήρθε έπειτα από μακρές απόρρητες διαπραγματεύσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας, παρά το γεγονός ότι οι σχέσεις τους, ειδικά μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, βρίσκονται στο ναδίρ.
Η συμφωνία ήρθε με σημαντική τουρκική διαμεσολάβηση, καθώς η ανταλλαγή έγινε στην Άγκυρα, ενώ η τουρκική υπηρεσία πληροφοριών ΜΙΤ ήταν εκείνη που ανέλαβε τη διαμεσολάβηση από την αρχή μέχρι το τέλος των διαπραγματεύσεων. Οι συνομιλίες αφορούσαν πολίτες δυτικών χωρών και Ρώσους πολίτες που βρίσκονταν έγκλειστοι σε φυλακές των ΗΠΑ, της Γερμανίας, της Πολωνίας, της Νορβηγίας, της Σλοβενίας, της Ρωσίας και της Λευκορωσίας.
Σύμφωνα με τουρκικά ΜΜΕ, από τους αποφυλακισθέντες οι 10 είχαν προορισμό την Ρωσία, οι 13 την Γερμανία και άλλοι τρεις τις ΗΠΑ.
Την συμφωνία χαιρέτισε ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ως ένα διπλωματικό επίτευγμα των τελευταίων μηνών της προεδρίας του.
Πρόκειται, όμως, για ένα επίτευγμα που είχε και το ανάλογο τίμημα. Η Ρωσία εξασφάλισε την ελευθερία υπηκόων της που είχαν καταδικαστεί για σοβαρά εγκλήματα σε δυτικές χώρες, ανταλλάσσοντάς τους με δημοσιογράφους, διαφωνούντες και άλλους Δυτικούς που καταδικάστηκαν σε ένα νομικό σύστημα, το οποίο οι ΗΠΑ θεωρούν επιεικώς δυσλειτουργικό.
Με βάση την επιτευχθείσα συμφωνία, η Ρωσία απελευθέρωσε τον Έβαν Γκέρσκοβιτς, δημοσιογράφο της εφημερίδας Wall Street Journal, ο οποίος φυλακίστηκε το 2023 και πριν λίγες ημέρες καταδικάστηκε για κατασκοπεία, μια κατηγορία που ο ίδιος, ο εργοδότης του και η χώρα του απέρριψαν ως αβάσιμη. Απελευθερώθηκε επίσης ο Γουίλαν, ένας εργαζόμενος ως στέλεχος ασφαλείας σε εταιρεία του Μίτσιγκαν που κρατείτο απο το 2018 με κατηγορίες κατασκοπείας που επίσης αρνείτο. Στους απελευθερωθέντες συγκαταλέγεται και η δημοσιογράφους Αλσού Κουρμάσεβα του Radio Free Europe/Radio Liberty, η οποία έχει διπλή υπηκοότητα (ΗΠΑ-Ρωσία) και που καταδικάστηκε τον Ιούλιο για διασπορά ψευδών ειδήσεων σχετικά με τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις.
Στους διαφωνούντες που αποφυλακίστηκαν περιλαμβάνεται ο Βλαντίμιρ Κάρα-Μούρζα, ένας επικριτής του Κρεμλίνου και δημοσιογράφος που έχει βραβευθεί με Πούλιτζερ. Στον Κάρα-Μούρζα είχε επιβληθεί ποινή 25ετούς κάθειρξης για προδοσία.
Αποφυλακίστηκαν επίσης άλλοι 11 πολιτικοί κρατούμενοι που βρίσκονταν φυλακισμένοι στην Ρωσία, μεταξύ των οποίων και συνεργάτες του εκλιπόντα ηγέτη της ρωσικής αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι, αλλά και ο Γερμανός πολίτης Ρίκο Κρίγκερ που είχε συλληφθεί στην Λευκορωσία, είχε καταδικαστεί σε θάνατο για τρομοκρατική δράση και μισθοφορισμό και στον οποίο ο πρόεδρος Αλεξάντερ Λουκασένκο είχε πρόσφατα απονείμει χάρη.
Η Ρωσία από την πλευρά της εξασφάλισε την αποφυλάκιση του Βαντίμ Κράσικοφ, ο οποίος το 2021 καταδικάστηκε στη Γερμανία για την δολοφονία το 2019 στο Βερολίνο ενός Τσετσένου πρώην αντάρτη, προφανώς υπό τις εντολές των υπηρεσιών ασφαλείας της Μόσχας. Περαιτέρω, αποφυλακίστηκαν δύο μυστικοί πράκτορες που ήταν έγκλειστοι στην Σλοβενία, καθώς και τρεις άνδρες που είχαν καταδικαστεί από τις ομοσπονδιακές αρχές των ΗΠΑ. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται ο Ρομάν Σελέσνεφ, χάκερ και γιος Ρώσου βουλευτή, και ο Βαντίμ Κονοσκένοκ, φερόμενος πράκτορας των Ρώσων, ο οποίος κατηγοήθηκε ότι παρείχε ηλεκτρονικά εξαρτήματα και εξοπλισμό αμερικανικής κατασκευής στις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις.
Η Νορβηγία συμφώνησε να αποφυλακίσει έναν ακαδημαϊκό που είχε συλληφθεί με κατηγορίες ότι λειτουργούσε ως κατάσκοπος των Ρώσων και η Πολωνία επίσης έστειλε στην Ρωσία έναν άνδρα που είχε συλλάβει.
«Φυσικά και θα ήθελα οι προδότες της Ρωσίας να σαπίσουν στη φυλακή ή να πεθάνουν στο κελί, όπως έχει συχνά συμβεί. Όμως είναι πιο χρήσιμο να βγάλουμε έξω τους δικούς μας που δούλεψαν για την χώρα μας, για την πατρίδα μας», σχολίασε μέσω Telegram ο αντιπρόεδρος του ρωσικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και πρώην πρόεδρος της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ.
Η ανταλλαγή της Πέμπτης ξεπερνά σε εύρος εκείνη του 2010, όταν η Ουάσινγκτον απελευθέρωσε 10 Ρώσους που ζούσαν ως μυστικοί πράκτορες στις ΗΠΑ, ενώ η Μόσχα απέλασε τέσσερις Ρώσους, περιλαμβανομένου του Σεργκέι Σκριπάλ, ο οποίος ήταν διπλός πράκτορας για λογαριασμό τόσο της Ρωσίας όσο και του Ηνωμένου Βασιλείου. Το 2018 ο Σκριπάλ και η κόρη του έφτασαν ένα βήμα πριν τον θάνατο, όταν δηλητηριάστηκαν με νευροτοξικό παράγοντας, μια πράξη για την οποία κατηγορήθηκαν πράκτορες της Ρωσίας.
Οι πληροφορίες περί επικείμενης ανταλλαγής κρατουμένων είχαν ενταθεί εδώ και εβδομάδες με ενδείξεις όπως η ταχύτατη δίκη και καταδίκη του Έβαν Γκέρσκοβιτς, την οποία οι ΗΠΑ χαρακτήρισαν «δίκη-παρωδία». Ο δημοσιογράφος της WSJ καταδικάστηκε σε κάθειρξη 16 ετών σε φυλακή ύψιστης ασφάλειας.
Οι ΗΠΑ απηύθυναν πέρυσι πρόταση ανταλλαγής για τον Γκέρσκοβιτς, η οποία όμως είχε απορριφθεί από την Ρωσία.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟ Γουίλαν είχε συλληφθεί τον Δεκέμβριο του 2018, όταν είχε μεταβεί στην Ρωσία ως προσκεκλημένος σε έναν γάμο. Είχε καταδικαστεί επίσης σε 16ετή κάθειρξη. Ο Γουίλαν δεν είχε περιληφθεί στην ανταλλαγή του Απριλίου 2022, όταν η Μόσχα έδωσε πίσω τον βετεράνο πεζοναύτη Τρέβορ Ριντ και έλαβε ως αντάλλαγμα τον Κονσταντίν Γιαροσένκο, έναν Ρώσο πιλότο που είχε εμπλακεί σε διακίνηση ναρκωτικών. Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, οι ΗΠΑ είχαν αποφυλακίσει τον διαβόητο έμπορο όπλων Βίκτορ Μπουτ, τον οποίο αντάλλαξαν με την μπασκετμπολίστρια Μπρίτνι Γκράινερ, η οποία είχε καταδικαστεί για κατηγορίες περί ναρκωτικών.