Ο εκτελεστικός διευθυντής του Frontex αναφέρει ότι θα ήθελε η Ελλάδα να συμμορφωθεί με τις διεθνείς υποχρεώσεις της όσον αφορά τη διασφάλιση της ασφάλειας των ευάλωτων προσφύγων και μεταναστών που κατευθύνονται προς την Ευρώπη συχνά με μη αξιόπλοα σκάφη.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Δύο χρόνια μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ο εκτελεστικός διευθυντής του Frontex Hans Leijtens δηλώνει στο Euronews ότι η φιλοδοξία του να αλλάξει την κουλτούρα του οργανισμού θα χρειαστεί τα τρία χρόνια που απομένουν μέχρι το τέλος της θητείας του.
Αναφέρει ότι η εσωτερική διαφάνεια είναι «καίριας σημασίας» και, σε μια κίνηση ενάντια στην τρέχουσα τάση υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, επισημαίνει ότι ο Frontex πρέπει να ασπαστεί καλύτερα την ποικιλομορφία ως προς το φύλο και την ταυτότητα.
«Έχει να κάνει με προσλήψεις, έχει να κάνει με το να είμαστε ένας δίκαιος οργανισμός, με το να είμαστε ένας οργανισμός με ποικιλομορφία, τόσο ως προς το φύλο όσο και ως προς τις εθνικότητες», δηλώνει στο The Europe Conversation.
«Η κουλτούρα είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει, αλλά νομίζω ότι κάνουμε βήματα αυτήν τη στιγμή. Νομίζω ότι θα χρειαστεί σίγουρα το υπόλοιπο της θητείας μου, δηλαδή άλλα τρία χρόνια, για να αλλάξει πραγματικά.»
Εδώ και αρκετά χρόνια, ο Frontex είναι συνώνυμος με τις «επαναπροωθήσεις», την πολιτική της ώθησης των πλοίων με μετανάστες που αναχαιτίζονται στη Μεσόγειο εκτός των υδάτων της ΕΕ, όπου άνθρωποι κατευθυνόμενοι προς την Ευρώπη πνίγονται συχνά σε επικίνδυνα υπερπλήρη ή σαθρά σκάφη.
Το 2022, μια έκθεση της OLAF, της υπηρεσίας καταπολέμησης της απάτης της ΕΕ, διαπίστωσε ότι ο Frontex κάλυψε παράνομες «επαναπροωθήσεις» μεταναστών από την ελληνική ακτοφυλακή, ενώ επικεφαλής του οργανισμού ήταν ο προκάτοχος του Leijtens, ο Fabrice Leggeri.
Ο Leijtens υποστηρίζει ότι ο Frontex πρέπει να λειτουργεί στο πλαίσιο μιας συγκεκριμένης εντολής και ότι η ακτοφυλακή του κράτους, συχνά της Ελλάδας, έχει τις δικές της αρμοδιότητες.
«Πράγματι, βλέπουμε και παρατηρούμε επίσης και εμείς οι ίδιοι ότι μερικές φορές υπάρχουν περιστατικά», αναφέρει σε σχέση με τις πολυάριθμες περιπτώσεις στις οποίες άνθρωποι πνίγονται είτε σε ευρωπαϊκά είτε σε διεθνή ύδατα.
Δήλωσε πως θα προτιμούσε να συμμορφωθεί η Ελλάδα με το διεθνές δίκαιο στο θέμα αυτό. Όπως έχουν τα πράγματα, οι ελληνικές αρχές κατηγορούνται για 13 πιθανές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων με τον Frontex και ο οργανισμός έχει εξετάσει το ενδεχόμενο να περικόψει τη χρηματοδότησή του.
«Θα ήθελα στην Ελλάδα να συμβεί αυτό που θα ήθελα να συμβεί σε κάθε χώρα με την οποία συνεργαζόμαστε, να τηρούν τους κανόνες και, αν υπάρξει κάποιο περιστατικό, κάτι που μπορεί να συμβεί, να διερευνηθεί δεόντως και να έχει συνέπειες», είπε.
Το The Europe Conversation ρωτά τον Leijtens για την περιβόητη υπόθεση του πλοίου Adriana, το οποίο ανατράπηκε και βυθίστηκε σε διεθνή ύδατα στα ανοικτά των ελληνικών ακτών τον Ιούνιο του 2023, σκοτώνοντας 600 ανθρώπους. Απαντά ότι ο Frontex ειδοποίησε τις ελληνικές αρχές για το τι συνέβαινε και ότι η υπηρεσία του δεν ήταν υπεύθυνη για τις καταστροφικές συνέπειες.
«Ήμουν ο ίδιος στο δωμάτιο παρακολούθησης όταν εντοπίσαμε για πρώτη φορά το σκάφος. Έτσι, το είδα ο ίδιος την ημέρα πριν βυθιστεί», αναφέρει. «Αυτό που μπορούσαμε να κάνουμε τότε είναι ότι, όταν είχαμε ένα αεροπλάνο, μπορούσαμε να ενημερώσουμε, στην προκειμένη περίπτωση, τις ελληνικές αρχές για το τι βλέπαμε. Δεν μπορούσαμε να συντονίσουμε.»
Παρ' όλα αυτά, θα υπάρχει πάντα ένα προφανές ερώτημα: αν υπάρχει κάτι περισσότερο που θα μπορούσε να είχε κάνει ο Frontex για να σώσει τις ζωές όσων κινδύνευαν, δεδομένου ότι ο Leijtens και η ομάδα του γνώριζαν για την παρουσία του Adriana.
«Τότε είχαμε ένα drone που πετούσε, ένα αεροπλάνο που πετούσε και είχαμε εντολή να πάμε σε ένα άλλο περιστατικό νότια της Κρήτης», δηλώνει.
«Προτείναμε στις ελληνικές αρχές να στείλουν ένα άλλο αεροπλάνο δύο φορές. Ήδη από την επομένη του συμβάντος, ήμασταν σαφείς για αυτό, ότι το προτείναμε στους Έλληνες και ότι και τις δύο φορές οι ελληνικές αρχές το αγνόησαν.»
«Πρόκειται για δική τους απόφαση.»