Η Ευρώπη έχει κάνει ένα σημαντικό βήμα προς τη μείωση της εξάρτησής της από την Κίνα όσον αφορά τους μαγνήτες σπάνιων γαιών, οι οποίοι είναι ζωτικής σημασίας για τις καθαρές τεχνολογίες. Η πρώτη μονάδα παραγωγής της Ευρώπης άνοιξε στη Νάρβα της Εσθονίας
Το πρώτο εργοστάσιο μαγνητών σπάνιων γαιών στην Ευρώπη άνοιξε φέτος στη Νάρβα, στη βορειοανατολική Εσθονία, στα σύνορα με τη Ρωσία. Η νέα μονάδα, που κατασκευάστηκε από καναδική εταιρεία με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποτελεί ορόσημο στην προσπάθεια της Ε.Ε. να εξασφαλίσει τη δική της αλυσίδα εφοδιασμού για κρίσιμες τεχνολογίες. Επί του παρόντος, το 90 % της ζήτησης της ΕΕ για μόνιμους μαγνήτες καλύπτεται από την Κίνα.
«Οι μόνιμοι μαγνήτες σπάνιων γαιών είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της μετάβασης της Ευρώπης σε τεχνολογίες μηδενικού ισοζυγίου άνθρακα. Όταν τους χρησιμοποιούμε σε κινητήρες, τους κάνουμε πιο αποδοτικούς» επισημαίνει ο Βασίλειος Τσιάνος, Αντιπρόεδρος Εταιρικής Ανάπτυξης στη Neo Performance Materials.
Με ετήσια παραγωγική ικανότητα περίπου 2.000 μετρικών τόνων μαγνητικών μπλοκ, το εργοστάσιο της Νάρβα θα μπορεί να προμηθεύσει μαγνήτες για περισσότερα από ένα εκατομμύριο ηλεκτρικά οχήματα ή για περισσότερες από 1.000 υπεράκτιες ανεμογεννήτριες. Οι μαγνήτες κατασκευάζονται σύμφωνα με τις προδιαγραφές για τον εφοδιασμό της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας και των κατασκευαστών ανεμογεννητριών.
Η καναδική εταιρεία λειτουργεί ήδη ένα εργοστάσιο διαχωρισμού σπάνιων γαιών και εργαστήρια Ε&Α στο κοντινό Sillamäe. Στη Νάρβα, η εταιρεία συνδυάζει σκόνες σπάνιων γαιών που εισάγονται από την Αυστραλία με άλλα μέταλλα, χρησιμοποιώντας πολύπλοκες φυσικές διεργασίες για να δημιουργήσει τους μόνιμους μαγνήτες που είναι απαραίτητοι για τις σύγχρονες πράσινες τεχνολογίες.
«Δεν υπάρχει μαγνήτης με έναν πόλο. Είτε απωθούνται είτε έλκονται. Όταν εγκατέλειψα το πανεπιστήμιο, σκέφτηκα: «Αρκετά με τους μαγνήτες, θα με απωθήσουν». Αλλά τυχαία, με προσέλκυσαν ξανά», λέει. «Όταν εντάχθηκα στο έργο, δεν υπήρχε κτίριο, ούτε τοίχοι, τίποτα. Τώρα είναι γεμάτο μηχανήματα. Είναι πραγματικά συναρπαστικό να φαντάζεσαι το μέλλον» αναφέρει η Zorjana Mural, μηχανικός διεργασιών και τεχνολογίας στο εργοστάσιο της Νάρβα.
Στηρίζοντας τη δίκαιη μετάβαση της Εσθονίας
Το έργο αντιπροσωπεύει επένδυση ύψους 75 εκατομμυρίων ευρώ, εκ των οποίων 14 εκατομμύρια ευρώ προήλθαν από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης της ΕΕ, ενώ το υπόλοιπο χρηματοδοτήθηκε από τον ιδιωτικό τομέα. Το εργοστάσιο απασχολεί σήμερα περίπου 80 άτομα, αλλά αναμένεται να αναπτυχθεί σημαντικά, με προβλέψεις για έως και 1.000 θέσεις εργασίας τα επόμενα χρόνια.
Για τη Νάρβα, μια πόλη που εξαρτάται εδώ και χρόνια από την εξόρυξη πετρελαιοφόρου σχιστόλιθου, που αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες πηγές εκπομπών CO₂ της Εσθονίας, το εργοστάσιο μαγνητών αποτελεί σημείο καμπής. Η ΕΕ έχει διαθέσει 354 εκατομμύρια ευρώ στην περιοχή από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης για την περίοδο 2021-2027, με στόχο την υποστήριξη των εδαφών της ΕΕ που επηρεάζονται περισσότερο από τη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα.
Η θέση της Νάρβα, στα σύνορα με τη Ρωσία, έχει αποθαρρύνει τις επενδύσεις στην περιοχή. Για τη δήμαρχο της πόλης, Katri Raik, το έργο αποτελεί σημάδι ανανέωσης: «Αυτό το είδος εργοστασίου θα προσελκύσει νέες βιομηχανικές εταιρείες. Φυσικά, μας αναγκάζει να αναπτύξουμε το εργατικό δυναμικό μας. Είμαι πολύ, πολύ ευγνώμων στους Καναδούς επενδυτές που εμπιστεύτηκαν αυτό το μέρος, στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Εσθονίας».
