Ιράν: Τα οικονομικά προβλήματα θα αλλάξουν το καθεστώς

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Οικονομικοί δείκτες σε πτώση, αύξηση των φτωχών και των ανέργων, υποτίμιση του ιρανικού νομίσματος, Ριάλ.

Τα στοιχεία αυτά αποτελούν μέρος των αρνητικών οικονομικών δεδομένων της διακυβέρνησης του απερχόμενου προέδρου, Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, κατά τη διάρκεια των δύο θητειών του στην προεδρία του Ιράν.

Το ερώτημα είναι εάν, παρά τις δυσμενείς ενδείξεις, υπάρχει ελπίδα για τη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης του Ιράν.

Για να μάθουμε περισσότερα, θα μιλήσουμε με τον Σαχίν Φατεμί, καθηγητή οικονομικών στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο, στο Παρίσι.

Προηγουμένως όμως ας δούμε το ρεπορτάζ για τα αποτελέσματα της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης Αχμαντινετζάντ.

Οικονομία, η “Αχίλλειος Πτέρνα”

Τον Ιούνιο του 2003, ο Μαχμούντ Αχμαντινετζάν ανέλαβε την εξουσία με πλήθος φιλολαϊκών συνθημάτων, όπως η κοινωνική δικαιοσύνη και η απόδοση των εσόδων από το πετρέλαιο στους πολίτες.

Τους τελευταίους μήνες της πρώτης θητείας του, ανακοίνωσε το σχέδιο, με τίτλο “στοχευμένο σύστημα επιδοτήσεων”.

Το αποκάλεσε “εγχείριση της ιρανικής οικονομίας”. Στόχος ήταν να βοηθηθούν οι οικονομικά ασθενέστεροι.

Ο Αχμαντινετζάντ έγινε πρόεδρος, όταν το Ιράν είχε τεράστια έσοδα από το πετρέλαιο. Ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας πετρελαίου μεταξύ των κρατών μελών του ΟΠΕΚ.

Όταν το “στοχευμένο σύστημα επιδοτήσεων” άρχισε να εφαρμόζεται, θεωρήθηκε πως θα τροφοτήσει την αγορά με χρήμα.

Το ρευστό που κυκλοφόρησε, σε μια χρονική περίοδο οκτώ ετών, αυξήθηκε έξι φορές.

Ο πληθωρισμός στο Ιράν αυξήθηκε, φτάνοντας το 40%, στο τελευταίο έτος της θητείας του Αχμαντινετζάντ.

Ωστόσο, ορισμένοι οικονομολόγοι θεωρούν πως το πραγματικό ποσοστό φτάνει το 60-70%.

Η ανεργία αυξήθηκε.
Τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι, την τελευταία πενταετία, πάνω από 71.000 άτομα μπήκαν στην αγορά εργασίας.

Ωστόσο, ένας στους τέσσερις είναι άνεργος.

Τα τελευταία οκτώ χρόνια, οι δείκτες παραγωγής και εξαγωγών έχουν πάρει την κατιούσα.

Ο κατήφορος αφορά βεβαίως και τις εξαγωγές πετρελαίου, που μειώθηκαν δραματικά εξαιτίας των κυρώσεων που επέβαλαν οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαική Ένωση.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Πριν τις νέες κυρώσεις, οι εξαγωγές πετρελαίου στο Ιράν ανέρχονταν σε 2,2 εκατ. βαρέλια ημερησίως. Όμως, τους τελευταίους μήνες, οι εξαγωγές μειώθηκαν σε λιγότερα από από 700.000 βαρέλια την ημέρα.

Τώρα, μετά από οκτώ χρόνια, αυτό που μένει για την επόμενη κυβέρνηση είναι η κακή οικονομική κατάσταση, μια κατάσταση που δύσκολα μπορεί να αντιστραφεί σύντομα, όπως λένε οικονομολόγοι

Τα δυσμενή δεδομένα

Euronews- Reihaneh Mazaheri:
Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης, φέτος στο Ιράν, έπεσε από 2% σε 0.09%, σε σχέση με πέρυσι. Με δεδομένη λοιπόν την κατακόρυφη πτώση των οικονομικών δεικτών, ποιά είναι η προσωπική σας εκτίμησή για τα πεπραγμένα της διακυβέρνησης Αχμαντινετζάντ, τα τελευταία οκτώ χρόνια;

Shahin Fatemi:
Κατά την άποψή μου, η τάση είναι ιδιαιτέρως αρνητική.
Το διεθνές περιβάλλον και η εσωτερική κατάσταση ελαχιστοποίησαν, ή εξάλειψαν πλήρως όλους τους παράγοντες, που είναι απολύτως απαραίτητοι για να υπάρχει οικονομική ανάπτυξη.
Ο απερχόμενιος πρόεδρος Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ είχε στη διάθεσή του περισσότερα από 700 δισ. δολάρια ως έσοδο από τις εξαγωγές πετρελαίου.
Με αυτό το δεδομένο, η θητεία του στην προεδρία είναι μια από τις χειρότερες για την οικονομία στην ιστορία του Ιράν, από τον πόλεμο με το Ιράκ, στη δεκαετία του ’80 και έως την περίοδο της Επανάστασης.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Εuronews:
Οι κυρώσεις στο Ιράν οδήγησαν σε αύξηση του πληθωρισμού. Πέρυσι το νόμισμα της χώρας, το Ριάλ έχασε το μισό της αξίας του έναντι των σκληρών νομισμάτων παγκοσμίως. Ποιές είναι οι εκτιμήσεις σας για το νόμισμα;

Shahin Fatemi:
Υπάρχει μια αντίστροφη σχέση ανάμεσα στην αξία του νομίσματος και τον πληθωρισμό. Όσο αυξάνεται ο πληθωρισμός, η αξία του νομίσματος πέφτει και η υπάρχουσα κατάσταση επηρεάζεται, σημαντικά από διεθνείς παράγοντες. Όταν η οικονομία μας χώρας, όπως το Ιράν, εξαρτάται αποκλειστικά από τις εξαγωγές πετρελαίου, για τις οποίες όμως υπάρχουν περιορισμοί λόγω κυρώσεων, θα πρέπει να περιμένουμε ακόμη μεγαλύτερη πτώση της αξίας του εθνικού νομίσματος του χρόνου. Τα δεδομένα είναι απολύτως ξεκάθαρα σε όλα τα επίπεδα: οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί επηρεάζουν το νόμισμα του Ιράν και ταυτόχρονα ο πληθωρισμός συνεχίζει να αυξάνεται. Αυτού του είδους τα προβλήματα δεν λύνονται μόνο με λόγια.

Euronews:
Οι οικονομικοί αναλυτές χαρακτηρίζουν τα τελευταία οκτώ χρόνια, ως χρόνια φτώχειας αλλά και ανεργίας. Για πόσο ακόμη, πιστεύετε, η ιρανική κοινωνία μπορεί να ανεχτεί αυτή την οικονομική πίεση;

Shahin Fatemi:
Τα γεγονότα αυτά δεν θα είχαν συμβεί, εάν το Ιράν ήταν μια ελεύθερη κοινωνία. Διότι, σε μια ελεύθερη κοινωνία, οι πολίτες με την ψήφο τους, αναγκάζουν τις κυβερνήσεις να αλλάξουν την πολιτική τους. Κι αν δεν συμβεί αυτό, αλλάζουν την ίδιες τις κυβερνήσεις. Όμως, λόγω της έλλειψης ελευθερίας στο Ιράν, οι πολίτες δεν έχουν μερίδιο ευθύνης στη διακυβέρνηση της χώρας. Όσο η δύναμη και η πίεση της κυβέρνησης είναι μεγαλύτερη από τη δύναμη των πολιτών αυτή η τάση θα συνεχιστεί.
Η οικονομία του Ιράν είναι η “Αχίλλειος Πτέρνα” του καθεστώτος. Και τελικά, η κατάσταση της οικονομίας είναι αυτή που θα αλλάξει σταδιακά το καθεστώς.

Εuronews:
Οι υποψήφιοι των προεδρικών εκλογών προσπαθούν να προσελκύσουν τις ψήφους των πολιτών, με οικονομικές υποσχέσεις. Πώς αξιολογείτε τα προγράμματα που προτείνουν; Ανάμεσα σε αυτά, βλέπετε κάποια αποτελεσματική λύση για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης στο Ιράν;

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Shahin Fatemi:
Όλοι τους μιλούν γενικόλογα. Η οικονομική κατάσταση του Ιράν καθορίζεται αυτή τη στιγμή περισσότερο από την διεθνή συγκυρία, παρά από ο,τιδήποτε άλλο. Και τις διεθνείς συνθήκες δεν μπορούν να τις τροποποιήσουν οι υποψήφιοι.
Όσο το Ιράν δε εξομαλύνει τις σχέσεις του με τον υπόλοιπο κόσμο, δεν πρέπει να περιμένουμε από τους υποψήφιος να μπορούν να κάνουν κάτι.
Δεν μπορούν να προτείνουν μια λύση για τα προβλήματα, διότι ξέρουν πολύ καλά ότι δεν έχουν καμία διακαιοδοσία στα θέματα μακρο-οικονομίας.
Επίσης ξέρουν πολύ καλά ότι τα θεμελιώδη προβλήματα της ιρανικής οικονομίας είναι πολιτικής φύσης. Η επίλυσή τους έγκειται στην επίλυση των προβλημάτων με τη διεθνή κοινότητα.

Εuronews:
Κύριε Σαχίν Φατεμί, καθηγητά του Αμερικανικού Πανεπιστημίου στο Παρίσι, σας ευχαριστώ για την αποδοχή της πρόσκλησης.