ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΑπό τη θριαμβευτική είσοδο στην Ιερουσαλήμ στο μαρτύριο της Σταύρωσης, στο θάνατο, στην Ανάσταση. Η Μεγάλη Εβδομάδα είναι η εβδομάδα του Θείου Πάθους. Η θυσία του Ενός για τη σωτηρία των πολλών. Η μεγαλύτερη και λαμπρότερη γιορτή του Χριστιανισμού που πάντα τιμάται με κατάνυξη, αλλά και πολλά τοπικά έθιμα σε όλη τη χώρα και ειδικά στα νησιά.
Τη Μεγάλη Παρασκευή στην Ύδρα ο Επιτάφιος της συνοικίας Καμίνι μπαίνει στη θάλασσα, προκειμένου να ευλογηθούν τα νερά και οι ναυτικοί. Εν συνεχεία, τόσο ο συγκεκριμένος Επιτάφιος όσο και οι υπόλοιποι τρεις του νησιού συναντιούνται στο κεντρικό λιμάνι.
Όπως και στην Ύδρα, έτσι και στη Λευκάδα, οι Επιτάφιοι συναντιούνται. Σημείο συνάντησης είναι η κεντρική ενετική πλατεία, την ώρα που η Φιλαρμονική παίζει πένθιμους σκοπούς. Η πένθιμη κατάνυξη μετατρέπεται σε ένθεη χαρά το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, όταν φτάνουν πια τα νέα για την Πρώτη Ανάσταση και η Φιλαρμονική πλέον παίζει χαρούμενους σκοπούς.
Το Ιόνιο αποτελεί αγαπημένο πασχαλιάτικο προορισμό. Το κερκυραϊκό έθιμο με τις κανάτες κάνει κάθε χρόνο το γύρο του κόσμου, ενώ στον Άγιο Νικόλαο των Ξένων στη Ζάκυνθο η Ανάσταση του Θεανθρώπου γίνεται γνωστή, εκτός από τη χαρμόσυνη καμπάνα, και από τα λευκά περιστέρια που ελευθερώνει κάθε χρόνο ο δεσπότης.
Η Σκιάθος ακολουθεί το ωράριο του Αγίου Όρους καθ‘όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, όμως η κατάνυξη στο νησί των Σποράδων είναι τόσο έντονη που κι αυτή επίσης αγγίζει το Αγιορείτικο επίπεδο. Λόγω της ταύτισης του ωραρίου, η ακολουθία του Επιτάφιου τελείται τα ξημερώματα του Μεγάλου Σαββάτου.
Γεγονός είναι πως οι ορθόδοξες θρησκευτικές γιορτές είναι εν πολλοίς συνυφασμένες με τη γαστριμαργία. Ακόμη και η νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής (που για τους περισσότερους περιορίζεται στη Μεγάλη Εβδομάδα) έχει κι αυτή, πέραν των θρησκευτικών της λόγων, το δικό της γαστριμαργικό χρώμα. Στην Κρήτη, λοιπόν, ήδη από τη Μεγάλη Πέμπτη ξεκινά η προετοιμασία για την Ανάσταση με τις λαμπροκουλούρες, τις αυγοκουλούρες και τα σκαλτσούνια.
Σε όλη τη Μεγαλόνησο τα έθιμα ποικίλλουν, ωστόσο υπάρχουν κάποια που είναι κοινά, τουλάχιστον στα χωριά της Κρήτης. Σύμφωνα με το έθιμο, στα καφενεία δεν παίζουν χαρτιά και ο Φάντης κρεμιέται από το ταβάνι. Τη Μεγάλη Πέμπτη φτιάχνεται το ξύλινο ομοίωμα του Ιούδα, το οποίο ντύνεται με παλιά ρούχα και περιφέρεται στα σπίτια του χωριού, με τους κατοίκους να το βρίζουν για την προδοσία του Ισκαριώτη. Το ομοίωμα καίγεται το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου.
Η καταδίκη της προδοσίας του Ιούδα είναι επίσης ένας κοινός τόπος στα πασχαλιάτικα έθιμα. Σε χωριά της Σαντορίνης διεξάγεται την Κυριακή του Πάσχα η δίκη του «Οβραίου». Το πάνινο ομοίωμα που αναπαριστά τον Ιούδα καταδικάζεται σε θάνατο, κρεμιέται και καίγεται με βαρελότα.
Στη Σύρο, η Πρώτη Ανάσταση είναι εξαιρετικά… ηχηρή! Την ώρα που αναγγέλλεται με το σκόρπισμα από τον ιερέα φύλλων λεμονιάς, οι πιστοί χτυπούν δυνατά τα στασίδια για να διώξουν το κακό.
Το πιο διάσημο και εντυπωσιακό αναστάσιμο έθιμο, βέβαια, είναι ο ρουκετοπόλεμος του Βροντάδου. Πρόκειται για τη μάχη μεταξύ της ενορίας του Αγίου Μάρκου και εκείνης της Παναγιάς Ερυθιανής στο δήμο Ομηρούπολης. Οι δύο εκκλησίες βρίσκονται σε αντικριστά υψώματα με απόσταση περίπου 500 μέτρων και τα βεγγαλικά που εκτοξεύονται εκατέρωθεν κάνουν τη νύχτα μέρα.
Οι κάτοικοι δίνουν εξαιρετικά μεγάλη σημασία στον ρουκετοπόλεμο, ο οποίος είναι επίσης ένα έθιμο που κάθε χρόνο κάνει το γύρο του κόσμου. Είναι ενδεικτικό ότι οι προετοιμασίες ξεκινούν από το καλοκαίρι, όταν αρχίζουν να φτιάχνονται οι «ομάδες» που θα απασχοληθούν στην κατασκευή των ρουκετών. Η «ανταλλαγή πυρών» ξεκινά με την κόρνα, λίγο πριν την Ανάσταση, και σταματά προσωρινά όταν η καμπάνα καλέσει το εκκλησίασμα για την Αναστάσιμη λειτουργία. Όταν, όμως, ακουστεί το Χριστός Ανέστη, η μάχη φτάνει στο αποκορύφωμά της. Το καλύτερο σε αυτόν τον «πόλεμο» είναι δεν υπάρχουν χαμένοι, ενώ τα μέλη των δύο «στρατοπέδων» φεύγουν αγκαλιασμένα από πεδίο της «μάχης».