Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν την Τετάρτη σε όλη τη Βουλγαρία για να απαιτήσουν την παραίτηση του πρωθυπουργού Ρόζεν Ζελιάζκοφ, λίγες ημέρες πριν την ένταξη της χώρας στην ευρωζώνη
Την παραίτηση της κεντροδεξιάς κυβέρνησής του ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Ρόζεν Ζελιάζκοφ, υπό την πίεση των μαζικών διαδηλώσεων κατά των οικονομικών πολιτικών και της διαφθοράς.
«Σας ενημερώνω (...) ότι η κυβέρνηση σήμερα παραιτείται», δήλωσε ο Ρόσεν Ζελιάζκοφ σε συνέντευξη Τύπου, λίγα λεπτά πριν από την προγραμματισμένη ψηφοφορία στη Βουλή για πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης.
Η παραίτηση έρχεται λίγο πριν η Βουλγαρία ενταχθεί στην Ευρωζώνη την 1η Ιανουαρίου 2026.
«Ο συνασπισμός μας συναντήθηκε, συζητήσαμε την τρέχουσα κατάσταση, τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε και τις αποφάσεις που πρέπει να λάβουμε υπεύθυνα», δήλωσε ο Ζελιάζκοφ, αναφορικά με την απόφαση της κυβέρνησης να παραιτηθεί. «Επιθυμία μας είναι να είμαστε στο επίπεδο που αναμένει η κοινωνία», είπε. «Η εξουσία πηγάζει από τη φωνή του λαού», πρόσθεσε.
Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν το βράδυ της Τετάρτης στη Σόφια και σε άλλες πόλεις της Βουλγαρίας, ζητώντας την παραίτηση της κυβέρνησης, η τελευταία σε μια σειρά συνεχόμενων διαδηλώσεων που υπογράμμισαν την δυσφορία των πολιτών για την ενδημική διαφθορά και την αποτυχία των διαδοχικών κυβερνήσεων να την εξαλείψουν.
Στη Σόφια, οι διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν σε μια κεντρική πλατεία κοντά στο κοινοβούλιο, το κυβερνητικό κτίριο και το κτίριο της προεδρίας. Οι διοργανωτές χρησιμοποίησαν λέιζερ για να προβάλουν τις λέξεις "Παραίτηση", "Μαφία έξω" και "Για δίκαιες εκλογές" στο κτίριο του κοινοβουλίου.
Οι εκτιμήσεις των μέσων ενημέρωσης που βασίστηκαν σε πλάνα από μη επανδρωμένα αεροσκάφη ανέφεραν ότι ο αριθμός των διαδηλωτών ξεπέρασε τις 100.000, ενώ ορισμένες αναφορές έκαναν λόγο για έως και 150.000 άτομα στη βουλγαρική πρωτεύουσα.
Φοιτητές από τα πανεπιστήμια της Σόφιας συμμετείχαν στις διαδηλώσεις, οι οποίες, σύμφωνα με τους διοργανωτές, ξεπέρασαν τις διαδηλώσεις της περασμένης εβδομάδας που συγκέντρωσαν περισσότερους από 50.000 ανθρώπους.
Περαιτέρω διαμαρτυρίες πραγματοποιήθηκαν σε περισσότερες από 25 μεγάλες πόλεις της Βουλγαρίας, όπως η Φιλιππούπολη, η Βάρνα, το Βέλικο Τάρνοβο και το Ράζγκραντ.
Στο Πλόβντιβ, αρκετές χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Σαεντινένιε, ανεμίζοντας μεγάλες βουλγαρικές σημαίες και υψώνοντας αντικυβερνητικές αφίσες.
Διαμαρτυρία πραγματοποιήθηκε επίσης στο Μπουργκάς, όπου σχεδόν 10.000 άτομα συγκεντρώθηκαν μπροστά από το κτίριο του δήμου και παρουσίασαν τα αιτήματά τους με σκίτσα και βίντεο που προβάλλονταν σε video wall.
Οι Βούλγαροι του εξωτερικού διαδήλωσαν στις Βρυξέλλες, το Λονδίνο, το Βερολίνο, τη Βιέννη, τη Ζυρίχη και τη Νέα Υόρκη.
Κύμα δυσαρέσκειας
Το κύμα δυσαρέσκειας άρχισε να διογκώνεται στα τέλη Νοεμβρίου, όταν η κυβέρνηση επιχείρησε να επισπεύσει την έγκριση του προϋπολογισμού για το 2026, καθώς η φτωχότερη χώρα στην ΕΕ ετοιμάζεται να υιοθετήσει το ευρώ από την 1η Ιανουαρίου.
Η βουλγαρική κυβέρνηση απέσυρε στις 3 Δεκεμβρίου το προσχέδιο του προϋπολογισμού, που περιελάμβανε αυξήσεις φόρων και ασφαλιστικών εισφορών. Οι αυξήσεις αυτές είχαν σχεδιαστεί για να καλύψουν υπεξαίρεση δημόσιων πόρων, σύμφωνα με διαδηλωτές και την αντιπολίτευση.
Στην αρχή της εβδομάδας κατατέθηκε στη Βουλή νέο προσχέδιο προϋπολογισμού. Παρά την υποχώρηση της κυβέρνησης σχετικά με το σχέδιο προϋπολογισμού, οι διαδηλώσεις συνεχίζονταν αμείωτες στη βαλκανική χώρα που έχει διεξάγει επτά βουλευτικές εκλογές τα τελευταία τέσσερα χρόνια, τελευταία τον Οκτώβριο του 2024.
Ο πρόεδρος της χώρας Ρούμεν Ράντεφ είχε καλέσει και ο ίδιος την κυβέρνηση νωρίτερα αυτή την εβδομάδα να παραιτηθεί.
Ανησυχίες για την επιρροή των ολιγαρχών
Οι διαδηλωτές εστίασαν την οργή τους στον Ντελιάν Πέεφσκι, Βούλγαρο πολιτικό και ολιγάρχη, το κόμμα του οποίου Κίνημα για τα Δικαιώματα και τις Ελευθερίες (DPS) υποστηρίζει την κυβέρνηση μειοψηφίας.
Στον Πέεφσκι επιβλήθηκαν κυρώσεις τον Ιούνιο του 2021 από τις ΗΠΑ στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Πράξης Λογοδοσίας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα "Μαγκνίτσκι" για διαφθορά, με το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ να αναφέρει ότι "εμπλέκεται τακτικά σε διαφθορά, χρησιμοποιώντας εμπόριο επιρροής και δωροδοκίες για να προστατεύεται από τον δημόσιο έλεγχο και να ασκεί έλεγχο σε βασικούς θεσμούς και τομείς της βουλγαρικής κοινωνίας".
Το Ηνωμένο Βασίλειο επέβαλε επίσης κυρώσεις στον Πέεφσκι τον Φεβρουάριο του 2023.
Ο Πέεφσκι κατείχε προηγουμένως τις πιο δημοφιλείς ημερήσιες εφημερίδες στη Βουλγαρία και ήλεγχε σημαντικό μέρος του τοπίου των μέσων ενημέρωσης πριν αρχίσει να εκποιεί περιουσιακά στοιχεία στα μέσα ενημέρωσης μετά τις κυρώσεις των ΗΠΑ.
Οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα δήλωσαν το 2018 ότι ο Πεέφσκι ενσάρκωνε τη "διαφθορά και τη συμπαιγνία μεταξύ μέσων ενημέρωσης, πολιτικών και ολιγαρχών".
Οι αντίπαλοι κατηγορούν τον Πέεφσκι ότι διαμόρφωσε την κυβερνητική πολιτική για να εξυπηρετήσει συμφέροντα ολιγαρχών. Οι επικριτές του υποστηρίζουν ότι η πραγματική επιρροή μοιράζεται μεταξύ του πρώην πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ και του Πέεφσκι, ενισχύοντας την αντίληψη ότι ο Πέεφσκι ασκεί σημαντική επιρροή στο υπουργικό συμβούλιο.
Ο Μπορίσοφ διετέλεσε τρεις φορές πρωθυπουργός της Βουλγαρίας από το 2009, ηγούμενος του κεντροδεξιού κόμματος GERB. Παραιτήθηκε τον Φεβρουάριο του 2013 μετά από πανεθνικές διαδηλώσεις για το ενεργειακό κόστος και τη διαφθορά, και η κυβέρνησή του έπεσε ξανά το 2020-2021 μετά από διαδηλώσεις κατά της διαφθοράς.
Παρόλο που το κόμμα του Πεέφσκι, DPS, δεν συμμετέχει επίσημα στον κυβερνητικό συνασπισμό, η στάση των βουλευτών του είναι κρίσιμης σημασίας για την δημιουργία πλειοψηφίας, και όσοι ζητούν την παραίτησή του ισχυρίζονται ότι αυτό του επιτρέπει να ελέγχει όλες τις αποφάσεις στη χώρα.
Οι διοργανωτές παρουσίασαν συμβολικά δρώμενα, μεταξύ των οποίων έναν μεγάλο κίτρινο καναπέ με την επιγραφή "Divan, Divan", (καναπές στα βουλγαρικά), ένα παιχνίδι με το όνομα του βουλευτή του Πεέφκι Bayram Bayram, ενώ παρότρυναν τον ηγέτη του κόμματος (ITN) Σλάβι Τριφόνοφ να αποσύρει την υποστήριξή του προς την κυβέρνηση.
'Ψήφος δυσπιστίας στο υπουργικό συμβούλιο'
Παρόλο που η διαμαρτυρία ήταν σε μεγάλο βαθμό ειρηνική, 57 άτομα συνελήφθησαν στη Σόφια, ανέφερε το Euronews Bulgaria.
Η αστυνομία, η οποία δήλωσε ότι επρόκειτο για προβοκάτορες και όχι για πραγματικούς διαδηλωτές, βρήκε 10.000 λεβ (5.100 ευρώ) σε έναν από τους συλληφθέντες και περίπου 1.500 ευρώ σε έναν άλλο.
Ο συνασπισμός της αντιπολίτευσης "Συνεχίζουμε την Αλλαγή - Δημοκρατική Βουλγαρία" υπέβαλε για έκτη φορά πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης την Τετάρτη.
Ο πρόεδρος Ρούμεν Ράντεφ έγραψε στο Facebook ότι οι διαδηλώσεις της Τετάρτης ήταν ουσιαστικά μια ψήφος "δυσπιστίας στο υπουργικό συμβούλιο".
Κάλεσε τους βουλευτές να "ακούσουν τον λαό" και να "επιλέξουν μεταξύ της αξιοπρέπειας της ελεύθερης ψηφοφορίας και της ντροπής της εξάρτησης" κατά την ψηφοφορία της Πέμπτης.
Η Βουλγαρία πρόκειται να γίνει το 21ο μέλος της ευρωζώνης την 1η Ιανουαρίου, μεταβαίνοντας από το εθνικό της νόμισμα, το λεβ, στο ευρώ.
Δημοσκόπηση που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο, κατά παραγγελία του υπουργείου Οικονομικών της Βουλγαρίας, έδειξε ότι το 46,8% των πολιτών τάσσεται κατά του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος, ενώ το 46,5% το υποστηρίζει.