Παλιά πυρομαχικά μολύνουν τις θάλασσες με χημικά και βάζουν σε κίνδυνο ζωές

Σε συνεργασία με The European Commission
Παλιά πυρομαχικά μολύνουν τις θάλασσες με χημικά και βάζουν σε κίνδυνο ζωές
Πνευματικά Δικαιώματα euronews
Από Denis Loctier
Κοινοποιήστε το άρθρο
Κοινοποιήστε το άρθροClose Button
Αντιγραφή/Επικόλληση το λινκ του βίντεο πιο κάτω:Copy to clipboardCopied

Πάνω από ένα εκατομμύριο τόνοι παλιών πυρομαχικών αποσυντίθενται στη Βαλτική και Βόρεια Θάλασσα, θέτοντας σε κίνδυνο ζωές και μολύνοντας το νερό με θανατηφόρα χημικά

Κίελο

Αυτοί οι δύτες της αστυνομίας του Κιέλου αναζητούν βόμβες. Η δουλειά τους είναι να κάνουν καταδύσεις και να βρίσκουν στρατιωτικό υλικό από τον 20ο αιώνα, που έχει απορριφθεί στη θάλασσα. Οι παράκτιες περιοχές της Γερμανίας και των χωρών της Βαλτικής είναι γεμάτες με παλιά πυρομαχικά. Σπάνια εκρήγνυνται. Μερικές φορές όμως προκαλούνται απρόσμενα περιστατικά, όταν έρθουν σε επαφή με άγκυρες πλοίων.

Ο Φρανκ Κέτελσεν είναι επικεφαλής καταδυτικών επιχειρήσεων της μονάδας εξουδετέρωσης βομβών του ομόσπονδου κρατιδίου Σλέσβιχ – Χολστάιν: «Βγαίνουμε στη θάλασσα, εδώ στο ομόσπονδο κρατίδιο Σλέσβιχ – Χολστάιν, από Δευτέρα ως Παρασκευή, αναζητώντας πυρομαχικά στη Βαλτική Θάλασσα, στη Βόρεια Θάλασσα και στα νερά της ηπειρωτικής χώρας. Θέλουμε να απομακρύνουμε την κληρονομιά του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και να ανασύρουμε νάρκες και τορπίλες από το νερό».

Σήμερα οι κυνηγοί των βομβών κατευθύνονται προς το στρατιωτικό λιμάνι του Κιέλου. Ειδικοί του ναυτικού βρήκαν έναν εκρηκτικό μηχανισμό, στο βυθό κοντά στην αποβάθρα. Σύμφωνα με τον κανονισμό, οι δύτες προσπαθούν να βγάλουν το επικίνδυνο υλικό από τη θάλασσα και το πάνε στην στεριά. Μόνο όταν αυτό δεν είναι εφικτό, οι βόμβες εξουδετερώνονται στον πυθμένα: _«_Εάν χρειαστεί, τοποθετούμε κουρτίνες που δημιουργούν μια φούσκα αέρα για την προστασία των θαλάσσιων θηλαστικών. Μετά γίνεται η εξουδετέρωση» αναφέρει ο Φρανκ Κέτελσεν.

Υπάρχουν πολλά είδη στρατιωτικού υλικού διαφορετικών περιόδων και διαφορετικής εθνικής προέλευσης στην έδρα της ομάδας βομβών. Η συλλογή χρησιμοποιείται για την εκπαίδευση των νέων αξιωματικών της αστυνομίας. Συχνά βρίσκουν βόμβες που δεν έχουν εκραγεί. Τα πυρομαχικά βρίσκονται σε τεράστιες ποσότητες στο βυθό και σπάνια αποτελούν αντικείμενο των ερευνών.

Ο Όλιβερ Κινάστ είναι επικεφαλής της μονάδας εξουδετέρωσης βομβών του ομόσπονδου κρατιδίου Σλέσβιχ – Χολστάιν«Υπολογίζουμε ότι έχουμε ακόμη 1,6 εκατομμύρια τόνους πυρομαχικών από τους Παγκόσμιους Πολέμους στην Βόρεια και τη Βαλτική Θάλασσα. Από αυτούς, οι 300.000 τόνοι είναι μόνο στην Βαλτική. Σ’ αυτό το νούμερο, δεν υπολογίζονται πλήρως τα πυρομαχικά που χάθηκαν στις μάχες».

Λιτορίνα ονομάζεται το επιστημονικό πλοίο του ινστιτούτου GEOMAR. Κατευθύνεται σε έναν χώρο απόθεσης τεράστιων ποσοτήτων πυρομαχικών, λίγα χιλιόμετρα μακριά από τις γερμανικές ακτές στην Βαλτική Θάλασσα. Δύο πρότζεκτ που επιχορηγούνται από την Ε.Ε., δοκιμάζουν νέες μεθόδους εύρεσης βομβών που αποτελούν τεράστιο πρόβλημα για τον θαλάσσιο τομέα αλλά και τα υποβρύχια οικοσυστήματα.

Ο Άαρον Μπεκ είναι ερευνητής θαλάσσιας βιοχημείας στο GEOMAR, Κέντρο Χέλμχολτζ για την Ωκεανογραφική Έρευνα του Κιέλου: «Όσον περισσότερο αξιοποιούμε τους υπεράκτιους πόρους, τόσο περισσότερο συναντάμε αντίστοιχο στρατιωτικό υλικό. Πρέπει να το απομακρύνουμε. Αυτή την στιγμή, τη μεγαλύτερη ώθηση για να υπάρξει καθαρισμός, δίνει η εγκατάσταση αιολικών πάρκων και η πόντιση καλωδίων. Από την άλλη πλευρά, αυτά τα πυρομαχικά έχουν μεταλλικό περίβλημα, που διαβρώνεται τα τελευταία 70-80 χρόνια. Όλες οι χημικές ουσίες που υπήρχαν στο εσωτερικό, έχουν αρχίσει να βγαίνουν έξω».

Πολλά από τα πυρομαχικά που βρίσκονται στον πυθμένα, συμβατικά και χημικά, τοποθετήθηκαν σκόπιμα σε μεγάλες ποσότητες από τις ένοπλες δυνάμεις διαφορετικών χωρών. Η γνώση μας για τις τοποθεσίες αυτών των χώρων απόθεσης είναι ελάχιστες.

Ο Νικολάι Ντίλερ είναι μηχανικός λογισμικού AUV της GEOMAR: _«_Αυτό είναι το δικό μας AUV, η Λουίζ, ένα αυτόνομο υποβρύχιο όχημα. Είναι ένα ρομπότ που χρησιμοποιούμε καθημερινά για να βγάλουμε φωτογραφίες στον πυθμένα και να κάνουμε μετρήσεις με το μαγνητόμετρο».

Τα αυτόνομα υποβρύχια οχήματα εξερευνούν γρήγορα και αποτελεσματικά τον βυθό. Αρκετές από αυτές τις συσκευές μπορούν να λειτουργούν ταυτόχρονα, κάτι που μειώνει ιδιαίτερα το κόστος. Στον πυθμένα, βρίσκουν έναν σωρό από πυρομαχικά που σκουριάζουν. Υπάρχουν βόμβες μήκους δύο μέτρων και εκρηκτικά με τοξικές ουσίες. Παρόμοιους χώρους απόθεσης μπορούμε να βρούμε κοντά σε παραλίες σε διάφορα μέρη της Ευρώπης και του κόσμου.

Τα υπολείμματα πυρομαχικών και το στρατιωτικό υλικό που δεν έχει εκραγεί συνιστούν ένα παγκόσμιο πρόβλημα, που επηρεάζει αδιαμφισβήτητα τις ευρωπαϊκές παράκτιες περιοχές. Η πιθανή έκρηξη και η περιβαλλοντική μόλυνση εμποδίζουν την ανάπτυξη πολλών τομέων της γαλάζιας οικονομίας, μεταξύ των οποίων είναι η υπεράκτια ενέργεια, η ναυτιλία, οι υδατοκαλλιέργειες και ο τουρισμός.

Το όχημα του πρότζεκτ BASTA εξερευνά τον πυθμένα, έχοντας μια προγραμματισμένη διαδρομή. Αναμεταδίδει τα δεδομένα που συγκεντρώνει στο πλοίο. Οι λεπτομερείς φωτογραφίες και οι μαγνητικές μετρήσεις μαζί με τα αποτελέσματα της ακουστικής σάρωσης, αποκαλύπτουν το πραγματικό σχήμα των ύποπτων αντικειμένων και την παρουσία μετάλλων στη σύνθεσή τους.

Ο Μαρκ Ζάιντελ είναι γεωφυσικός που εργάζεται στην GEOMAR: _«_Συνδυάζοντας το υλικό από την κάμερα και τα μαγνητικά σήματα που μετράμε, μπορούμε να έχουμε μια καλή ιδέα τι είναι το αντικείμενο».

Η χημική ανάλυση δίνει ακόμη μεγαλύτερη ακρίβεια. Οι επιστήμονες του πρότζεκτ ExPloTect αναπτύσσουν ένα σύστημα δειγματοληψίας με ειδικά φίλτρα για τη συλλογή των σωματιδίων από τα εκρηκτικά που έχουν διαλυθεί στο νερό. Στο πλοίο, τα δείγματα αναλύονται από ένα φασματόμετρο μάζας, που αναδεικνύει τη συγκέντρωση των εκρηκτικών ουσιών. Αυτή η μέθοδος μπορεί να επιταχύνει θεαματικά την ανίχνευση των υποβρύχιων πυρομαχικών.

Ο Άαρον Μπεκ, ερευνητής θαλάσσιας βιοχημείας στο GEOMAR, Κέντρο Χέλμχολτζ για την Ωκεανογραφική Έρευνα του Κιέλου τονίζει: «Παλιά χρειαζόμασταν 2-3 μήνες, από τη συγκέντρωση του δείγματος, μέχρι να πάρουμε τα αποτελέσματα. Σήμερα έχουμε φτάσει, όταν τα πάντα λειτουργούν άψογα, στα 15 λεπτά. Μπορούμε να οδηγηθούμε από το δείγμα νερού, στο ακριβές σημείο λήψης των δεδομένων. Όταν θέλουμε να ψάξουμε για πυρομαχικά, χρειαζόμαστε μια πολύ γρήγορη απάντηση».

Αυτοί που ανέπτυξαν αυτό το νέο όπλο στην μάχη ενάντια στα υποβρύχια πυρομαχικά, το ονόμασαν ασημένια σφαίρα: βρίσκει εύκολα τον στόχο για πολλούς βιομηχανικούς κλάδους που ξοδεύουν σήμερα πολλούς πόρους, για να καθαρίσουν τον πυθμένα από το στρατιωτικό υλικό. Ο Όνο Μπλις είναι διευθυντής επιχειρηματικής ανάπτυξης της K.U.M. Umwelt- und Meerestechnik του Κιέλου: _«_Χάρις στην απλότητα της τεχνολογίας, μπορούμε να το προσαρμόσουμε σε διαφορετικά είδη δομών. Αυτό θα μας επιτρέψει να κάνουμε για παράδειγμα, διαρκή και σε βάθος χρόνου περιβαλλοντική παρακολούθηση των γνωστών περιοχών με πυρομαχικά. Αυτό είναι πολύ σημαντικό επίσης για να αποφασίσουμε από πού θα ξεκινήσουμε τον καθαρισμό».

Αλλά πώς μπορούμε να επεξεργαστούμε τον τεράστιο όγκο δεδομένων που συλλέγονται από τα υποβρύχια οχήματα; Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να βοηθήσει. Η Egeos είναι μια εταιρία που έχει την έδρα της στο Κίελο. Αναπτύσσει ένα λογισμικό που συνδυάζει τα νέα επιστημονικά δεδομένα και τα αντίστοιχα ιστορικά αρχεία. Τα παλιά αρχεία περιλαμβάνουν χιλιάδες σελίδων με καταγραφές των παράκτιων στρατιωτικών επιχειρήσεων. Οι αλγόριθμοι αναζητούν σχετικά μοτίβα δεδομένων, προτείνοντας περιοχές που είναι πιθανόν να έχουν μολυνθεί από τα πυρομαχικά.

Ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας είναι ο Γιαν Βεντ: «Ο αυτοματισμός βοηθά σίγουρα. Σήμερα παραμένει ακόμη μια διαδικασία που γίνεται χειροκίνητα. Σιγά σιγά όμως γινόμαστε πιο έξυπνοι. Γινόμαστε εξυπνότεροι από την πλευρά της ανάλυσης δεδομένων, χάρη στα αυτόνομα υποβρύχια οχήματα, τους αυτόνομους αισθητήρες που συλλέγουν αυτά τα στοιχεία. Και όλα αυτά κάνουν όλη τη διαδικασία πιο οικονομική».

Ο καθαρισμός του πυθμένα είναι μια δουλειά με μεγάλη οικονομική προοπτική: ιδιωτικές εταιρίες αναπτύσσουν ήδη προγράμματα μεγάλης κλίμακας για την ανάσυρση και την σωστή απόθεση των υποβρύχιων πυρομαχικών. Ο Άαρον Μπεκ υπογραμμίζει: «Υπάρχει μια ολόκληρη ομάδα ανθρώπων που βρίσκουν τα πυρομαχικά και τα μαζεύουν. Εάν τους μιλήσεις, θα σου πουν ότι μπορούν να διαχειριστούν αυτό το πρόβλημα. Το ζήτημα είναι η οικονομική στήριξη του εγχειρήματος για να πετύχουν κάτι τέτοιο».

Ένας τεράστιος όγκος υποβρύχιων πυρομαχικών θα σκουριάσει και θα απελευθερώσει τις τοξικές του ουσίες στην θάλασσα, τα επόμενα χρόνια. Πρέπει να σταματήσουμε αυτή την ωρολογιακή βόμβα πριν είναι πολύ αργά.

Κοινοποιήστε το άρθρο