Παρά την ιστορική επένδυση των 95 εκατομμυρίων ευρώ, η Πορτογαλία κινδυνεύει να μην πετύχει τους ευρωπαϊκούς στόχους για την ανακύκλωση συσκευασιών το 2025
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η Πορτογαλία ενδέχεται να μην καταφέρει να ανταποκριθεί στους νέους ευρωπαϊκούς στόχους ανακύκλωσης συσκευασιών εντός του 2025.
Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει η Sociedade Ponto Verde (SPV), η οποία εκφράζει την ανησυχία της, καθώς οι ποσότητες που συλλέγονται και αποστέλλονται για ανακύκλωση παραμένουν κάτω από τα επιθυμητά επίπεδα.
Παρά τη ρεκόρ επένδυση 95 εκατομμυρίων ευρώ στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Αποβλήτων Συσκευασιών (SIGRE) — δηλαδή 41 εκατομμύρια περισσότερα από το 2024 — στο πρώτο εξάμηνο του 2025 καταγράφηκε μόνο 2% αύξηση, με συνολικά 231 χιλιάδες τόνους συσκευασιών να συλλέγονται και να οδηγούνται προς ανακύκλωση.
«Η Πορτογαλία ιστορικά δεν πετυχαίνει τους στόχους για τα αστικά απόβλητα, αλλά στον τομέα της ανακύκλωσης συσκευασιών ήμασταν συνεπείς για χρόνια — με εξαίρεση το γυαλί», δήλωσε στην Euronews η Άνα Τρίγου Μοραΐς, διευθύνουσα σύμβουλος της SPV.
Η ίδια υπενθυμίζει ότι οι νέοι στόχοι ανακύκλωσης της Ε.Ε. που ισχύουν από την 1η Ιανουαρίου 2025, είναι πιο φιλόδοξοι και συνεπάγονται μεγαλύτερη ευθύνη. Ωστόσο, όπως τονίζει, η Πορτογαλία κινδυνεύει να μην τους επιτύχει.
«Το σύστημα συλλογής είναι στάσιμο. Η αύξηση κατά 2% δεν είναι επαρκής για την επίτευξη των νέων στόχων. Γι’ αυτό απευθύνουμε έκκληση σε όλη την αλυσίδα αξίας — αρχές, δήμους και πολίτες — να ενισχύσουν τη συλλογή των συσκευασιών. Αυτό είναι το αδύναμο σημείο που μας κρατά πίσω», επισημαίνει.
Τα τελευταία στοιχεία της SPV δείχνουν ανησυχητικές μειώσεις κυρίως στο γυαλί, το οποίο εμφανίζεται 1% κάτω από το αντίστοιχο περσινό επίπεδο. Συνολικά, έχουν ανακυκλωθεί 99.321 τόνοι γυαλιού, δηλαδή 1.300 τόνοι λιγότεροι σε σχέση με το 2024.
Η Άνα Τρίγου Μοραΐς εξηγεί ότι το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στον κλάδο της εστίασης — ξενοδοχεία, εστιατόρια και καφετέριες — και ζητά νέες λύσεις συλλογής για κατανάλωση εκτός σπιτιού.
«Ξέρουμε ότι το 40% του γυαλιού που δεν ανακυκλώνεται, χάνεται από την κατανάλωση εκτός σπιτιού. Στην εστίαση, ο όγκος αποβλήτων είναι πολύ μεγαλύτερος απ’ ό,τι σε ένα νοικοκυριό. Τα σημερινά συστήματα συλλογής (οικολογικοί κάδοι) δεν αρκούν για τις επιχειρήσεις», εξηγεί.
Έντονη ανησυχία υπάρχει και για τις χάρτινες συσκευασίες υγρών τροφίμων (ECAL), οι οποίες κατέγραψαν πτώση 9%.
Όσον αφορά τα υπόλοιπα υλικά:
Ανακυκλώθηκαν 78.486 τόνοι χαρτιού/χαρτονιού (+4%)
42.844 τόνοι πλαστικού (+3%)
1.030 τόνοι αλουμινίου (+1%) Το αλουμίνιο, παρότι αυξήθηκε ελαφρώς, παραμένει πολύ πίσω από τον στόχο.
Μέχρι το τέλος του 2025, η Πορτογαλία οφείλει να διασφαλίσει την επιλεκτική συλλογή του 65% των συσκευασιών που κυκλοφορούν στην αγορά. Σε αντίθετη περίπτωση, όπως αναφέρει η SPV, έρχεται πιο κοντά το ενδεχόμενο ευρωπαϊκών κυρώσεων.
«Η Κομισιόν έχει ήδη απευθύνει προειδοποίηση στις πορτογαλικές αρχές, ζητώντας αλλαγές στη διαχείριση των αστικών αποβλήτων. Αν δεν κινηθεί πιο γρήγορα η χώρα, κινδυνεύει με κυρώσεις — κάτι που κανείς δεν επιθυμεί», προειδοποιεί η Άνα Τρίγου Μοραΐς.
«Τα απόβλητα έχουν αξία — οικονομική και περιβαλλοντική. Αν ανακυκλώνονται σωστά, σημαίνει ότι εξοικονομούμε φυσικούς πόρους», προσθέτει.
Μέχρι το 2030, όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να ανακυκλώνουν τουλάχιστον το 75% των απορριμμάτων τους. Παράλληλα, οφείλουν να μειώσουν την κατά κεφαλήν παραγωγή απορριμμάτων συσκευασίας κατά 5% σε σύγκριση με το 2018. Το ποσοστό αυτό πρέπει να φτάσει:
το 10% ως το 2035
και το 15% μέχρι το 2040.
Παρά τις καθυστερήσεις, πολλοί Πορτογάλοι γνωρίζουν τη σημασία της ανακύκλωσης — όχι μόνο για τη διαχείριση των αποβλήτων, αλλά και για τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία.
Ωστόσο, όπως σημειώνει η διευθύνουσα σύμβουλος της SPV, η πραγματικότητα δεν διευκολύνει τον πολίτη.
«Δεν υπάρχει Πορτογάλος που να μη γνωρίζει πώς να διαχωρίσει τα απορρίμματα στους μπλε, κίτρινους και πράσινους κάδους. Το πρόβλημα είναι οι χαμηλές υπηρεσίες και η έλλειψη ευκολίας: ανεπαρκείς κάδοι, λάθος τοποθετήσεις, γεμάτοι κάδοι… Ζητάμε από τους πολίτες να κάνουν τη δουλειά τους, αλλά δεν τους προσφέρουμε τις κατάλληλες συνθήκες».