Για να αντιμετωπίσουν την κρίση, οικολόγοι του Χονγκ Κονγκ εγκαθιστούν τεχνητές φωλιές που μιμούνται τις φυσικές κοιλότητες των δέντρων
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Τα κίτρινα κοκατίλ, είδος σε κρίσιμη απειλή εξαφάνισης, βρήκαν ένα απροσδόκητο καταφύγιο ανάμεσα στους ουρανοξύστες του Χονγκ Κονγκ. Όπως όμως και οι άνθρωποι-γείτονές τους, τώρα δυσκολεύονται να βρουν μόνιμη «στέγη».
Κατάγονται από την Ινδονησία και το Ανατολικό Τιμόρ, με το λευκό τους φτέρωμα και τα εντυπωσιακά κίτρινα λοφία, τα πουλιά αυτά ξεχωρίζουν στα πάρκα της μητρόπολης. Σήμερα αποτελούν περίπου το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού του είδους, που αριθμεί μόλις έως 2.000 ώριμα άτομα.
Έρευνες δείχνουν ότι ο πληθυσμός τους στην πόλη έχει σταματήσει να αυξάνεται, καθώς οι κοκατίλ χάνουν τις φυσικές φωλιές τους σε παλιόδεντρα — είτε λόγω τυφώνων είτε λόγω κλαδεμάτων από τις αρχές για λόγους ασφαλείας. Η απώλεια αυτή προστίθεται στις διεθνείς πιέσεις: το παράνομο εμπόριο κατοικιδίων και η κλιματική αλλαγή.
Για να αντιμετωπίσουν την κρίση, οικολόγοι του Χονγκ Κονγκ εγκαθιστούν τεχνητές φωλιές που μιμούνται τις φυσικές κοιλότητες των δέντρων. Η Άστριντ Άντερσον, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ, ηγείται του εγχειρήματος: ήδη ένα ζευγάρι πουλιών εγκαταστάθηκε σε μία από τις φωλιές που τοποθετήθηκαν στον χώρο του πανεπιστημίου. Ο στόχος της είναι 50 τέτοιες φωλιές μέσα στα επόμενα χρόνια.
«Έτσι μπορούν να συνεχίσουν να ζουν στην πόλη», λέει.
Παγκόσμια πίεση: παράνομο εμπόριο και απώλεια οικοτόπων
Το είδος, που άλλοτε απλωνόταν σε νησιωτικές αλυσίδες της Ινδονησίας και του Ανατολικού Τιμόρ, έχει εξαφανιστεί από πολλές περιοχές. Σύμφωνα με την IUCN, έως και το 90% του πληθυσμού χάθηκε από το 1978, κυρίως εξαιτίας της παγίδευσης για το εμπόριο κατοικιδίων.
Η εξασθενημένη επιβολή της απαγόρευσης εξαγωγών που ισχύει από το 1994 στην Ινδονησία επιτρέπει στο εμπόριο να συνεχίζεται. Το 2015, η αστυνομία συνέλαβε άνδρα που προσπαθούσε να περάσει 20 πουλιά κρυμμένα μέσα σε πλαστικά μπουκάλια.
Η αποψίλωση για καλλιέργειες και ξυλεία έχει επίσης καταστρέψει μεγάλες εκτάσεις τροπικών δασών. Μόνο μεταξύ 2002 και 2024, η Ινδονησία έχασε 107.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα — περιοχή ίση με την Ισλανδία. Η κλιματική αλλαγή εντείνει τους κινδύνους, καθώς τα ξεραμένα δάση γίνονται πιο ευάλωτα σε πυρκαγιές, ιδιαίτερα σε ηφαιστειογενή νησιά.
«Οι φωτιές είναι τεράστιες», σημειώνει η Μπόνι Ζίμερμαν, διευθύντρια του Indonesian Parrot Project.
Ανησυχίες από την αγορά πτηνών του Χονγκ Κονγκ
Οι άγριοι παπαγάλοι του Χονγκ Κονγκ μπορεί να προέρχονται από δραπετεύσαντα ή απελευθερωμένα κατοικίδια, λέει η Άντερσον. Ένας αστικός θρύλος θέλει τον Βρετανό κυβερνήτη να τους άφησε ελεύθερους λίγο πριν την ιαπωνική εισβολή το 1941.
Παρά την απαγόρευση εμπορίας πουλιών που έχουν συλληφθεί στη φύση, το Χονγκ Κονγκ επιτρέπει την πώληση εκτρεφόμενων κοκατίλ, εφόσον υπάρχει καταχώριση βάσει CITES. Ωστόσο, καμία τέτοια εκτροφή δεν έχει καταγραφεί στην πόλη.
Το 2017-2018, η Άντερσον κατέγραψε 33 πουλιά προς πώληση — τριπλάσια από τις επίσημες εισαγωγές μετά το 2005. Η ερευνήτρια αναπτύσσει τώρα ένα «τεστ ταυτότητας» για να ξεχωρίζει τα άγρια από τα εκτρεφόμενα πουλιά.
Πολλοί κάτοικοι αγνοούν ότι πρόκειται για απειλούμενο είδος. Η Ντρίμι Τσέουνγκ, που αγόρασε το κοκατίλ της το 2021 για 20.000 δολάρια Χονγκ Κονγκ, λέει ότι αισθάνθηκε ενοχές όταν έμαθε την αλήθεια: «Είναι σαν να παίρνεις το μωρό κάποιου άλλου», παραδέχτηκε.
Συμβίωση μες στην πόλη
Για τους επιστήμονες, τα κοκατίλ του Χονγκ Κονγκ δείχνουν πώς άνθρωποι και άγρια φύση μπορούν να συνυπάρξουν σε ένα αστικό περιβάλλον. Μάλιστα, τοπικοί πληθυσμοί μπορεί να διατηρούν γενετικές γραμμές που έχουν χαθεί από τις πατρίδες τους.
«Ελπίζουμε ο πληθυσμός του Χονγκ Κονγκ να συμβάλει στη διάσωση του είδους από την εξαφάνιση», τονίζει η Άντερσον.
Με φωλιές εξοπλισμένες με κάμερες, η ομάδα της συλλέγει δεδομένα για τη συμπεριφορά αναπαραγωγής, που παραμένει σχετικά ανεξερεύνητη.
Οικολόγοι, όπως ο Χάρι Γουόνγκ, βλέπουν τώρα τα πρώτα αποτελέσματα: μέσα σε δύο μήνες από την τοποθέτηση φωλιάς στο πανεπιστήμιο, τα πουλιά άρχισαν να τη χρησιμοποιούν.
«Μπορούμε να δημιουργούμε μικρούς χώρους στην πόλη που επιτρέπουν στα ζώα να συνυπάρχουν μαζί μας», είπε.