«Χαμένοι στη μετάφραση»: Πάρτε μια ιδέα του τι μπορεί να συμβεί σε κρίσιμες συνομιλίες με διεθνείς ηγέτες
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΓραμματική επιπέδου δημοτικού χρησιμοποιεί στις ομιλίες του ο Ντόναλντ Τραμπ.
Αυτό είναι το συμπέρασμα έρευνας του πανεπιστημίου Carnegie Mellon, που μελέτησε τις ομιλίες πρώην προέδρων της Αμερικής και συνυποψηφίων του Τραμπ στην προεκλογική εκστρατεία του 2016.
Βάσει της ίδιας μελέτης, η δομή των ομιλιών της Χίλαρι Κλίντον, του Μπαράκ Ομπάμα και του Μπέρνι Σάντερς κατατάσσονται σε επίπεδο Γυμνασίου και το λεξιλόγιο των τριών πολιτικών σε επίπεδο Λυκείου.
Κομμάτι της «γοητείας» του;
Φυσικά, το χαμηλό γλωσσικό επίπεδο του 45ου προέδρου των ΗΠΑ δεν εκπλήσσει, ούτε η τάση του να «πετάγεται» από το ένα θέμα στο άλλο.
Κάποιοι εξάλλου λένε ότι γι’ αυτό κέρδισε μεγάλο κομμάτι του αμερικανικού εκλογικού σώματος. Επειδή χρησιμοποιεί μια γλώσσα που οι περισσότεροι καταλαβαίνουν καλά.
Τι γίνεται όμως με όλο τον υπόλοιπο κόσμο;
Χαμένοι στη μετάφραση
Αν νομίζετε ότι το «παιδικό» ύφος των ομιλιών του Ντόναλντ Τραμπ κάνει εύκολη τη ζωή των μεταφραστών και των διερμηνέων, κάνετε λάθος. Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
Πρόκειται για ένα πραγματικό εφιάλτη, και όχι μόνο στις περιπτώσεις που ο Τραμπ χρησιμοποιεί σεξιστικό φρασεολόγιο, όπως για παράδειγμα στο περίφημο ηχητικό ντοκουμέντο.
Στις περισσότερες γλώσσες του κόσμου, ήταν από δύσκολο έως αδύνατο να αποδοθούν με ακρίβεια οι χυδαιότητες που ακούστηκαν.
Επιπλέον, τότε είχε δικαιολογηθεί λέγοντας πως επρόκειτο για «κουβέντα αποδυτηρίων» (locker-room talk). Μια φράση που είναι εξίσου δυσνόητη σε πολλές μη Δυτικές κουλτούρες.
Γλωσσικός «τοίχος»
Μήπως λοιπόν το γλωσσικό εμπόδιο για την απόδοση και την πλήρη κατανόηση των λεγομένων του Ντόναλντ Τραμπ είναι ανυπέρβλητο;
Ας κάνουμε ένα απλό τεστ μετάφρασης στα ελληνικά.
Το παράδειγμα είναι μια αποστροφή του Αμερικανού προέδρου από ομιλία στη Βόρεια Καρολίνα, τον Ιούλιο του 2016:
Αν επιχειρήσουμε να μεταφράσουμε ακριβώς το τι είπε, χωρίς δηλαδή να παραφράσουμε τα δυσνόητα σημεία, το κείμενο έχει ως εξής:
«Κοιτάξτε, το να έχουμε πυρηνικά… Ο θείος μου ήταν ένας μεγάλος καθηγητής και επιστήμονας και μηχανικός, ο Δρ John Trump στο MIT. Καλά γονίδια, πολύ καλά γονίδια. Εντάξει, πολύ έξυπνος, το Wharton School of Finance, πολύ καλό, πολύ έξυπνος. Ξέρεις, αν είσαι συντηρητικός Ρεπουμπλικάνος, αν ήμουν ένας φιλελεύθερος, αν, οκ, αν κατέβαινα ως φιλελεύθερος Δημοκρατικός, θα έλεγαν ότι είμαι ένας από τους πιο έξυπνους ανθρώπους οπουδήποτε στον κόσμο, είναι αλήθεια! Αλλά όταν είσαι συντηρητικός Ρεπουμπλικάνος, προσπαθούν, κάνουν ένα κόλπο, γι ‘αυτό πάντα ξεκινώ έτσι: Πήγα στο Wharton, ήμουν καλός μαθητής, πήγα εκεί, πήγα εκεί, έκανα αυτό, έχτισα μια περιουσία. Ξέρετε, πρέπει να δίνω τα διαπιστευτήριά μου όλη την ώρα, επειδή είμαστε λίγο σε μειονεκτική θέση, αλλά αν δούμε την πυρηνική συμφωνία, αυτό που με ενοχλεί πραγματικά, θα ήταν τόσο εύκολο, και δεν είναι τόσο σημαντικό όσο αυτές οι ζωές (η πυρηνική ενέργεια είναι ισχυρή, ο θείος μου μου το εξήγησε πολλά, πολλά χρόνια πριν, τη δύναμη, και αυτό ήταν πριν από 35 χρόνια. Μου εξήγησε τη δύναμη του τι πρόκειται να συμβεί και είχε δίκιο, ποιος θα το φανταζόταν), αλλά όταν κοιτάς τι συμβαίνει με τους τέσσερις φυλακισμένους, ήταν τρεις, τώρα είναι τέσσερις, αλλά όταν ήταν τρεις και ακόμα και τώρα, θα έλεγα ότι είναι όλα στον αγγελιοφόρο. Άντρες, και είναι άντρες, γιατί, ξέρετε, δεν, δεν έχουν καταλάβει ότι οι γυναίκες είναι εξυπνότερες τώρα από ό, τι οι άνδρες, έτσι, ξέρετε, θα τους πάρει περίπου άλλα 150 χρόνια, αλλά οι Πέρσες είναι μεγάλοι διαπραγματευτές, οι Ιρανοί είναι μεγάλοι διαπραγματευτές, έτσι και αυτοί, απλά μας σκότωσαν, απλά μας σκότωσαν».
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΜε απλά λόγια, το χάος.
Δοκιμάστε το κι εσείς, μεταφράζοντας το αρχικό κείμενο σε οποιαδήποτε ξένη γλώσσα γνωρίζετε, για να πάρετε μια ιδέα του τι μπορεί να συμβεί στις επισκέψεις του Τραμπ στο εξωτερικό και σε κρίσιμες συνομιλίες με διεθνείς ηγέτες.
Ιδού το πρωτότυπο:
“Look, having nuclear—my uncle was a great professor and scientist and engineer, Dr. John Trump at MIT; good genes, very good genes, OK, very smart, the Wharton School of Finance, very good, very smart —you know, if you’re a conservative Republican, if I were a liberal, if, like, OK, if I ran as a liberal Democrat, they would say I’m one of the smartest people anywhere in the world—it’s true!—but when you’re a conservative Republican they try—oh, do they do a number—that’s why I always start off: Went to Wharton, was a good student, went there, went there, did this, built a fortune—you know I have to give my like credentials all the time, because we’re a little disadvantaged—but you look at the nuclear deal, the thing that really bothers me—it would have been so easy, and it’s not as important as these lives are (nuclear is powerful; my uncle explained that to me many, many years ago, the power and that was 35 years ago; he would explain the power of what’s going to happen and he was right—who would have thought?), but when you look at what’s going on with the four prisoners—now it used to be three, now it’s four—but when it was three and even now, I would have said it’s all in the messenger; fellas, and it is fellas because, you know, they don’t, they haven’t figured that the women are smarter right now than the men, so, you know, it’s gonna take them about another 150 years—but the Persians are great negotiators, the Iranians are great negotiators, so, and they, they just killed, they just killed us.”