Ποιοι είναι οι μηχανισμοί που μας επιτρέπουν να προσαρμοζόμαστε στα μεγάλη ύψη και στην έλλειψη οξυγόνου;
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΠοιοι είναι οι μηχανισμοί που μας επιτρέπουν να προσαρμοζόμαστε στα μεγάλη ύψη και στην έλλειψη οξυγόνου; Πώς η γενετική επιστήμη επηρεάζει όλο αυτό το σύστημα;
Σ’ αυτά τα ερωτήματα θέλει να απαντήσει το πρωτοποριακό πρότζεκτ Σέρπα-Έβερεστ στα Ιμαλάια.
Πιο συγκεκριμένα, μια ομάδα επιστημόνων από την Βαρκελώνη ταξίδεψε στα Ιμαλάια, για να συμμετάσχει στην αποστολή του Φεράν Λατόρε, που ανέβηκε στο Έβερεστ, στα 8.000 μέτρα. Ήταν η τελευταία κορυφή από τις 14 που είναι πάνω από 8.000 μέτρα, που δεν είχε κατακτήσει.
Ο Λατόρε ήταν ένα από τα «πειραματόζωα» του ερευνητικού πρότζεκτ. Σε ένα νοσοκομείο που έχουν δημιουργήσει στην κατασκήνωση βάσης στο Νεπάλ, σε ύψος 5.400 μέτρων, οι επιστήμονες πήραν δείγματα 15 αλπινιστών από όλο τον κόσμο και 22 Σέρπα, που εργάζονται ως οδηγοί για την κατάκτηση των κορυφών.
Εξαιτίας της έλλειψης ηλεκτρισμού, οι επιστήμονες διατηρούν τα δείγματα αίματος στον παγετώνα Κούμπου. Από εκεί, πέταξαν με ελικόπτερο στο Κατμαντού. Τα δείγματα εστάλησαν τις επόμενες εβδομάδες στη Βαρκελώνη για ανάλυση.
«Μας χωρίζουν 8.000 χλμ σε ύψος και περισσότερα από 10.000 χλμ απόσταση από το Έβερεστ. Είμαστε στο επίπεδο της θάλασσας και η θερμοκρασία είναι λίγο ψηλότερη. Βρισκόμαστε στην Βαρκελώνη, στο Νοσοκομείο Santa Creu i Sant Pau. Εδώ γεννήθηκε και αναπτύχθηκε το πρότζεκτ Σέρπα-Έβερεστ. Ας δούμε για το τι πρόκειται και ποιοι είναι οι πρωταγωνιστές του» μεταδίδει η απεσταλμένη του euronews, Άνα Μπούιλ.
Ο μηχανισμός που μας επιτρέπει να προσαρμοστούμε σ’ αυτά τα μεγάλα ύψη, είναι η ίδια η εξέλιξη, η μετάλλαξη των γονιδίων μας που όμως χρειάζεται πολλά χρόνια να συμβεί. Η επιγενετική μας βοηθά στη μελέτη κληρονομήσιμων αλλαγών στην έκφραση των γονιδίων.
«Όταν εκτίθεμαι σε ακραίες περιβαλλοντικές συνθήκες, είτε σε μεγάλο ύψος, είτε σε έλλειψη οξυγόνου, η αλληλουχία του DNA μου δεν αλλάζει. Αυτό που αλλάζει σ’ αυτές τις συνθήκες είναι πώς ρυθμίζονται αυτά τα γονίδια, δηλαδή η έκφραση των γονιδίων. Και αυτό θέλουμε να μελετήσουμε» εξηγεί ο Χοσέ Μανουέλ Σορία, επικεφαλής του τμήματος Γονιδιωματικής του Ερευνητικού Ινστιτούτου Σαντ Πάου.
Τα δείγματα από τους ανθρώπους των Ιμαλαΐων θα συγκριθούν με αυτά 50 ασθενών που έχουν διάφορα είδη αναπνευστικής ανεπάρκειας: άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και χρόνια έλλειψη οξυγόνου.
«Αυτό το πρότζεκτ στοχεύει να ερευνήσει τον τρόπο που προσαρμοζόμαστε σε διαφορετικές συνθήκες έλλειψης οξυγόνου: στο επίπεδο της θάλασσας, στην κατασκήνωση βάσης στο Έβερεστ και μετά από την άνοδο στα 8.000 μέτρα. Θέλουμε να συγκρίνουμε τα ευρήματα με αυτά ανθρώπων που ζουν στην κατασκήνωση βάσης και τα αντίστοιχα των ασθενών μας που έχουν αναπνευστικά προβλήματα» εξήγησε ο πνευμονολόγος Οριόλ Σιμπίλα, από το νοσοκομείο Σαντ Πάου.
Ποιος θα ωφεληθεί από αυτό το πρότζεκτ; Πέρα από τα άτομα με χρόνια αναπνευστικά προβλήματα, όλοι αυτοί που ανεβαίνουν στα βουνά και οι αλπινιστές, όπως ο Φεράν Λατόρε, που έχει και άλλα σχέδια πλέον στο μυαλό του:
«Οι επόμενες προκλήσεις; Η αλήθεια είναι ότι ενώ έχω κατακτήσει και τις 14 κορυφές πάνω από τα 8.000 μέτρα, έχω ακόμη κάποιες εκκρεμότητες. Ανάμεσά τους, να δημιουργήσω μια νέα διαδρομή σε ένα βουνό 8.000 μέτρων. Ήταν κάτι που προσπάθησα να κάνω με αυτό το πρότζεκτ με τις 14 οκτάρες, αλλά δεν τα κατάφερα. Και για παράδειγμα, να προσπαθήσω να ανεβώ στο Έβερεστ, χωρίς οξυγόνο, από τη βορεινή πλευρά. Και άλλα πιο εξειδικευμένα πράγματα, όπως το να ανεβώ στο Σέρο Τόρε και στη βόρεια πλευρά του Άιγκερ. Αυτά είναι όσα έμειναν για να ολοκληρώσει ένας αλπινιστής την διαδρομή του, πριν κρεμάσει τις μπότες του».
Είναι μια μεγάλη εμπειρία: αθλητική, προσωπική, επιστημονική. Γιατί όποια κορυφή και να κατακτήσεις δεν είναι εύκολο.