Ο γενικός διευθυντής του οργανισμού μιλάει στο Euronews για την συμφωνία για τα πυρηνικά με το Ιράν και το οπλοστάσιο της Βόρειας Κορέας
Τζακ Πάροκ, Euronews:
Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας είναι ο παγκόσμιος φύλακας για τα πυρηνικά όπλα. Ο ρόλος της όσον αφορά στην συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν που υπογράφηκε το 2015 έχει γίνει ακόμη πιο σημαντικός, αφότου ο Ντόναλντ Τραμπ απέσυρε τις Ηνωμένες Πολιτείες από αυτήν το 2018. Ο γενικός διευθυντής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας, Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι είναι μαζί μας στο Global Conversation. Ας ξεκινήσουμε από το Ιράν. Μετά τη δολοφονία του Ιρανού στρατηγού Κασάμ Σουλεϊμανί, η κυβέρνηση του Ιράν δήλωσε ότι δεν υποχρεούται να τηρεί τα πέντε βασικά κριτήρια της πυρηνικής συμφωνίας. Πόσο επικίνδυνο είναι κάτι τέτοιο;
Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, Γενικός Διευθυντής Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας:
Θα έλεγα ότι η κατάσταση είναι κάπως ασυνήθιστη, γιατί εμείς συνεχίζουμε τις επιθεωρήσεις μας. Υπό αυτή την σκοπιά, η συνεργασία με το Ιράν ως ελεγχόμενο κράτος δεν έχει διακοπεί. Είμαστε εκεί, το ίδιο και οι επιθεωρητές μας. Εκτελούν τα καθήκοντά τους, που είναι πολύ σημαντικά. Ταυτόχρονα, αυτό που επιβεβαιώνουν οι επιθεωρητές μας είναι ο μειούμενος βαθμός συμμόρφωσης με τη συμφωνία του 2015.
Τζακ Πάροκ, Euronews:
Ένα από τα πράγματα που είπε ο Υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Τζαβάντ Ζαρίφ είναι ότι αυτά τα βήματα είναι αναστρέψιμα. Οι πυρηνικές δραστηριότητες είναι αναστρέψιμες; Τι σημαίνει αναστρέψιμος;
Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, Γενικός Διευθυντής Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας:
Όπως είπατε, το αναστρέψιμος είναι ένας υποκειμενικός όρος. Κάτι που είναι αναστρέψιμο για κάποιους, μπορεί να μην είναι για κάποιους άλλους. Η αναντικατάστατη αξία αυτού που κάνουμε είναι ότι εμείς φέρουμε στο φως τα γεγονότα.
Τζακ Πάροκ, Euronews:
Αλλά είναι γεγονός ότι μπορούν να αναστραφούν;
Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, Γενικός Διευθυντής Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας:
Φυσικά. Μια χώρα μπορεί να προχωρήσει σε μεγαλύτερο εμπλουτισμό ή όχι. Μπορούν να κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Και εμείς θα ενημερώσουμε αν κάνουν κάτι τέτοιο.
Τζακ Πάροκ, Euronews:
Πόσο απέχει το Ιράν από το να έχει πυρηνικά όπλα;
Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, Γενικός Διευθυντής Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας:
Έχει να κάνει με την ανάλυση των τεχνολογικών δυνατοτήτων που έχει το Ιράν αλλά και πολλά άλλα κράτη. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Το σημαντικό είναι ότι η Υπηρεσία μας είναι εκεί, επαληθεύοντας ότι τα ποσά, οι ποσότητες είναι οι συμφωνημένες.
Τζακ Πάροκ, Euronews:
Με 1200 κιλά εμπλουτισμένου ουρανίου το Ιράν είναι κοντά στο να έχει πυρηνικά όπλα. Όχι;
Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, Γενικός Διευθυντής Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας:
Μπορεί. Αλλά αντίστοιχες ποσότητες υπάρχουν και σε άλλα μέρη του κόσμου. Είναι μέρος ενός σύνθετου παζλ, μιας σειράς θεμάτων. Όπως το αν οι ποσότητες επαληθεύονται, εάν οι επιθεωρητές είναι εκεί, εάν το Ιράν ακολουθεί το επιπλέον πρωτόκολλο στις συνολικές εγγυήσεις του που περιλαμβάνονται στη συμφωνία. Φυσικά και η διεθνής κοινότητα θα στέλνει προειδοποιήσεις σε περίπτωση ανησυχητικής εξέλιξης.
Τζακ Πάροκ, Euronews:
Η συμφωνία με το Ιράν φαίνεται να είναι σε κίνδυνο, μετά την αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών. Θα επιβιώσει; Θα μπορέσει να παραμείνει;
Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, Γενικός Διευθυντής Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας:
Αυτό είναι στο πεδίο της πολιτικής και των χωρών που θα εξηγήσουν γιατί κάνουν αυτό που κάνουν, ή γιατί δεν το κάνουν. Αλλά η πραγματικότητα είναι αλλιώς. Μόνο η Υπηρεσία μας μπορεί να διαπιστώσει τι ακριβώς συμβαίνει. Στο τέλος, η μη διάδοση των πυρηνικών όπλων είναι απόφαση του κάθε κυρίαρχου κράτους. Εάν ένα κράτος αποφασίσει να μην διαδώσει τα πυρηνικά όπλα, μπορεί να το κάνει. Η υπηρεσία μας θα είναι εκεί για να το πιστοποιήσει.
Τζακ Πάροκ, Euronews:
Αφού η Γαλλία, η Γερμανία και η Βρετανία υποστήριξαν ότι θα εγκαταστήσουν το μηχανισμό επίλυσης διαφορών, ως μέρος της συμφωνίας, αποφάσισαν τώρα να αναστείλουν το χρονοδιάγραμμα. Τι σημαίνει αυτό από τη δική σας σκοπιά και τι θα κάνει στο ενδιάμεσο διάστημα η Υπηρεσία σας, όσο δηλαδή έχει ανασταλεί το χρονοδιάγραμμα;
Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, Γενικός Διευθυντής Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας:
Πρέπει να διασφαλίσουμε τη συνέχεια της επιθεώρησης. Προφανώς, εάν υπάρξει διακοπή, εάν υπάρξει οποιαδήποτε αναστάτωση στη δουλειά των επιθεωρητών μας, προφανώς και αυτή η διένεξη που πρέπει να λυθεί από αυτόν τον μηχανισμό, θα γίνει πολύ μεγαλύτερη από ότι είναι αυτή την στιγμή.
Τζακ Πάροκ, Euronews:
Ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ το έχει αντιληφθεί. Είχε την σύνοδο με τον Κιμ Γιονγκ Ουν, τον ηγέτη της Βόρειας Κορέας. Και τώρα οι σχέσεις δεν φαίνονται να είναι και τόσο καλές. Ποια είναι η άποψή σας για τις πυρηνικές φιλοδοξίες της Βόρειας Κορέας;
Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, Γενικός Διευθυντής Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας:
Η Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας ήταν εκεί για μεγάλο διάστημα, μέχρι την στιγμή που οι επιθεωρητές μας εκδιώχτηκαν από την χώρα, πριν από δέκα χρόνια. Έχει περάσει πάνω από μια δεκαετία λοιπόν που δεν έχουμε συνεχείς, επιτόπιους ελέγχους από τους επιθεωρητές μας. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε πετάξει στα σκουπίδια τη δουλειά μας; Φυσικά και όχι. Αναλύουμε διαρκώς πληροφορίες για το τι συμβαίνει εκεί και είμαστε πανέτοιμοι να επέμβουμε άμεσα με τους επιθεωρητές μας. Όταν ξεκίνησε αυτή η περίπλοκη σχέση, η Βόρεια Κορέα ήταν μια χώρα με μεγάλες φιλοδοξίες. Αλλά χωρίς πυρηνικά όπλα. Τώρα είναι ένα κράτος με πυρηνικά και ένα επιβεβαιωμένο οπλοστάσιο. Άρα όλη η κατάσταση είναι πολιτικά και τεχνολογικά διαφορετική. Όσον αφορά λοιπόν στις φιλοδοξίες, πρέπει να σταματήσουμε να μιλάμε για φιλοδοξίες. Είναι ένα κράτος με πυρηνικά. Πρέπει λοιπόν να προσπαθήσουμε να σταθεροποιήσουμε όσο μπορούμε την κατάσταση που επικρατεί εκεί.
Τζακ Πάροκ, Euronews:
Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει δείξει ότι του αρέσει να κάνει πράγματα μόνος του και όχι μέσω διεθνών οργανισμών σαν τον δικό σας. Κατανοεί την αξία σας ως υπηρεσία στο να επιστρέψετε στη Βόρεια Κορέα; Ή πιστεύετε ότι θέλει να πάνε εκεί Αμερικανοί επιθεωρητές;
Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, Γενικός Διευθυντής Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας:
Πιστεύω ότι αν υπάρξει συμφωνία με τη Βόρεια Κορέα, είμαι πεπεισμένος, ότι η Υπηρεσία μας θα έχει ουσιαστικό ρόλο.
Τζακ Πάροκ, Euronews:
Πόσο ανησυχείτε ότι στο μέλλον μη κρατικές οντότητες θα μπορούν να αποκτήσουν πυρηνικά όπλα;
Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, Γενικός Διευθυντής Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας:
Υπάρχει ανησυχία. Η ποσότητα πυρηνικού υλικού και δεν εννοώ τα πυρηνικά όπλα, εννοώ το ουράνιο, το εμπλουτισμένο ουράνιο ή παρόμοια υλικά που βρίσκονται σε μονάδες υγείας σε όλο τον κόσμο αυξάνεται. Αυτό είναι καλό. Αλλά αυτό αποτελεί και μαγνήτη για τρομοκρατικές ομάδες, που μπορούν να βρουν πρόσβαση σ' αυτό. Δεν εννοώ ότι θα φτιάξουν πυρηνικά όπλα, αλλά μπορεί να προκαλέσουν ένα περιστατικό με ραδιενέργεια, μια βρώμικη βόμβα. Υπάρχουν όλες αυτές οι πιθανότητες.