Η Ευρωπαία Επίτροπος μιλά για την κατάσταση στην Ουγγαρία και τους κινδύνους που αντιμετωπίζει η δημοκρατία στην περίοδο του κορονοΪού
Σάντορ Ζίρος, Euronews:
Η πανδημία του κορονοϊού βύθισε την Ευρώπη ξανά στην κρίση. Πώς η Ε.Ε. θα ανταποκριθεί σ' αυτή την επείγουσα κατάσταση; Από την έκρηξη της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο, μέχρι τα έκτακτα μέτρα που δίνουν απεριόριστες εξουσίες στο κυβερνών κόμμα, η Ε.Ε. έχει να αντιμετωπίσει πρωτόγνωρες προκλήσεις. Θα τα συζητήσουμε όλα αυτά, με την αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις αξίες και τη διαφάνεια, Βέρα Γιούροβα. Οι περισσότεροι από εμάς παραχωρούμε κάποιες ελευθερίες μας στον αγώνα ενάντια στον κορονοϊό. Μέχρι πού μπορεί να φτάσει η αστυνόμευση των πολιτών από τις κυβερνήσεις τους στο όνομα της δημόσιας υγείας;
Βέρα Γιούροβα, Αντιπρόεδρος Ευρωπαϊκής Επιτροπής:
Αυτή την στιγμή, 20 χώρες έχουν επιβάλλει καθεστώς έκτακτης ανάγκης. Το ερώτημά σας είναι μέχρι πού πρέπει να φτάσουν. Υπάρχει μια αρχή, σύμφωνα με την οποία ακόμη και σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης, τα μέτρα που παίρνονται από τις κυβερνήσεις και ενισχύουν τις εξουσίες τους, πρέπει να είναι αυστηρώς τα αναγκαία, αναλογικά και να έχουν περιορισμένο χρόνο εφαρμογής. Και να είναι υπό αυστηρό κοινοβουλευτικό έλεγχο. Αυτό σημαίνει ότι ο έλεγχος από την πλευρά του πολίτη γίνεται μέσω των βουλευτών του κοινοβουλίου. Και φυσικά τα ΜΜΕ πρέπει να κάνουν τη δουλειά τους. Αυτές είναι οι παράμετροι, τις οποίες παρακολουθούμε αυτή την στιγμή. Ελέγχουμε την πολιτική κατάσταση σε όλα τα κράτη μέλη.
Σάντορ Ζίρος, Euronews:
Πιθανώς να υπάρξουν νέα μέτρα. Μερικές κυβερνήσεις θα ήθελαν να ελέγχουν τα κινητά τηλέφωνα των πολιτών για να ελέγξουν την πανδημία. Η προστασία των δεδομένων τους σας ανησυχεί;
Βέρα Γιούροβα, Αντιπρόεδρος Ευρωπαϊκής Επιτροπής:
Όχι προς το παρόν. Έχει να κάνει με τη χρήση αυτών των εργαλείων. Θέλουμε οι πολίτες να δώσουν τη δική τους συγκεκριμένη συγκατάθεση, για να συμμετέχουν σε ένα τέτοιο εργαλείο. Γι' αυτήν την ψηφιακή λύση, που βλέπουμε να συζητιέται σχεδόν σε όλα τα κράτη μέλη, εφαρμόζεται το ίδιο, όπως και στο καθεστώς έκτακτης ανάγκης: δεν μπορεί να ισχύει για πάντα. Υπάρχουν συγκεκριμένα μέτρα για περιόδους έκτακτης ανάγκης.
Σάντορ Ζίρος, Euronews:
Πιστεύετε ότι ο κορονοϊός θα αλλάξει τις ευρωπαϊκές δημοκρατίες;
Βέρα Γιούροβα, Αντιπρόεδρος Ευρωπαϊκής Επιτροπής:
Θα αλλάξει τα πράγματα με πολλούς τρόπους. Οι αισιόδοξοι λένε ότι μετά την κρίση, θα πρέπει να ξεκινήσουμε να φτιάχνουμε κάτι καινούργιο. Ειδικά ο ψηφιακός κόσμος, που βοηθά τώρα πάρα πολύ στο να ξεπεράσουμε την κρίση, θα έχει μια ισχυρότερη δυναμική. Αλλά όσον αφορά στη δημοκρατία, το δίκαιο και τα θεμελιώδη δικαιώματα, θα έκανα έκκληση να επιστρέψουμε στην παλιά κανονικότητα, γιατί είχαμε και εξακολουθούμε να έχουμε το καλύτερο σύστημα, που έχει εφευρεθεί ποτέ σε κοινωνία. Οι δικτατορίες έχουν δείξει ιστορικά ότι είναι ενάντια στο λαό και στη διάρκειά τους έχουμε πάρα πολλά θύματα. Γι' αυτό το λόγο πρέπει να προσπαθήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις να διατηρήσουμε τη δημοκρατία και τον περιορισμό των εξουσιών στα κράτη μέλη, σύμφωνα με τις δικές τους αποφάσεις. Είναι πολύ σημαντικό να επιστρέψουμε στην κανονικότητα και μιλώντας γι' αυτήν θέλει να προσθέσω κάτι τελευταίο: με το καθεστώς έκτακτης ανάγκης δεν σημαίνει ότι βγαίνουμε κατά κάποιο τρόπο εκτός δημοκρατικής νομιμότητας.
Σάντορ Ζίρος, Euronews:
Υπάρχει μια χώρα, η Ουγγαρία, όπου δεν είναι ξεκάθαρο πότε θα αποσυρθεί ο νόμος έκτακτης ανάγκης, πότε θα σταματήσουν τα έκτακτα μέτρα και πώς αυτό θα γίνει. Πιστεύετε ότι η Ουγγαρία είναι μια δημοκρατία που λειτουργεί;
Βέρα Γιούροβα, Αντιπρόεδρος Ευρωπαϊκής Επιτροπής:
Είναι μια δύσκολη ερώτηση και δεν θα σας δώσω μια άμεση απάντηση. Απλά θέλω να σας πω ότι όταν εξετάζουμε το νομοθετικό πλαίσιο που δεν έχει καθορισμένο χρονικό όριο και το συζητάμε με τους Ούγγρους εταίρους μας, μας επισημαίνουν ότι το κοινοβούλιο μπορεί να βάλει τέρμα στο καθεστώς έκτακτης ανάγκης, όποια στιγμή θέλει. Οπότε πρέπει να περιμένουμε και να δούμε τι θα γίνει. Θα εξετάζουμε πώς οι αυξημένες εξουσίες έκτακτης ανάγκης της κυβέρνησης εφαρμόζονται στην πράξη, αυτή την περίοδο. Και βλέπουμε ότι αυτή τη νομοθεσία έχει κοινά στοιχεία με νόμους που εφαρμόζονται σε άλλα κράτη σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Αλλά το πλαίσιο είναι προβληματικό, γιατί υπήρχε έλλειμμα εμπιστοσύνης και στο παρελθόν απέναντι στην ουγγρική κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό της χώρας. Γνωρίζετε ότι για την Ουγγαρία έχει ήδη ενεργοποιηθεί το άρθρο 7 της συνθήκης της Ε.Ε. Όταν λοιπόν εξετάζουμε το νέο νόμο της σ' αυτό το πλαίσιο, μας υποχρεώνει να είμαστε άγρυπνοι και να μελετούμε την εφαρμογή της.
Σάντορ Ζίρος, Euronews:
Γιατί ήταν τόσο μαλακή η αντίδραση της Επιτροπής μετά την έγκριση αυτής της νέας νομοθεσίας; Η πρώτη ανακοίνωση δεν ανέφερε καν ονομαστικά την Ουγγαρία.
Βέρα Γιούροβα, Αντιπρόεδρος Ευρωπαϊκής Επιτροπής:
Νομίζω ότι η ανακοίνωση έκανε μια εξαιρετική σύνοψη των αρχών: της αρχής της αναγκαιότητας, της αναλογικής και των χρονικών ορίων. Δεν φοβάμαι να μιλήσω για τις δυσκολίες και τα προβλήματα που βλέπω στην περίπτωση της Ουγγαρίας. Θέλω να κάνω τη δουλειά μου με όλες τις ευθύνες που έχει. Αλλά δεν θέλω να γίνω ένα είδος ακτιβίστριας που θα ξεπεράσει τις αρμοδιότητές της.
Σάντορ Ζίρος, Euronews:
Τι μπορεί να κάνει η Ε.Ε. για να διασφαλίσει ότι το δίκαιο δεν θα είναι ένα ακόμη θύμα αυτής της επιδημίας;
Βέρα Γιούροβα, Αντιπρόεδρος Ευρωπαϊκής Επιτροπής:
Πάντα λέω ότι για να εξαλείψουμε τον κορονοϊό, δεν πρέπει να καταλύσουμε τη δημοκρατία και τα θεμελιώδη δικαιώματα στην Ευρώπη. Δεν πρέπει απλά να επαναπαυόμαστε στη δημοκρατία και να περιμένουμε ότι τα θεμελιώδη δικαιώματα θα επιστρέψουν αυτόματα. Πρέπει να είμαστε σε επαγρύπνηση. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι. Έχει έρθει η ώρα να χρησιμοποιήσουμε ένα νέο εργαλείο, που δεν έχει υιοθετηθεί ακόμη. Εννοώ τις προϋποθέσεις χορήγησης χρημάτων της Ε.Ε. και την αρχή του δικαίου. Έχουμε λοιπόν προτείνει να υπάρχουν αυτές οι προϋποθέσεις και αν κάποιος δεν καταλαβαίνει γιατί πρέπει να υπερασπιστούμε τις αξίες μας, ίσως καταλάβει τη γλώσσα των χρημάτων. Ο συνδυασμός διαφορετικών εργαλείων θα είναι χρήσιμος στο μέλλον.
Σάντορ Ζίρος, Euronews:
Η παραπληροφόρηση μπορεί να έχει θανάσιμες συνέπειες αυτές τις μέρες, ειδικά για τους ευάλωτους ανθρώπους. Πιστεύετε ότι τα social media και η Ε.Ε. κάνουν αρκετά για να προστατεύσουν αυτόν τον κόσμο;
Βέρα Γιούροβα, Αντιπρόεδρος Ευρωπαϊκής Επιτροπής:
Οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν προβλήματα, μπορούν να χειραγωγηθούν ευκολότερα. Μπορούν να τους απειλήσουν και να δεχτούν πολύ ανήθικες και πολλές φορές παράνομες προσφορές προϊόντων. Και αυτή είναι η περίοδος που πρέπει να δράσουμε ενάντια σ' όλες αυτές τις άδικες πρακτικές. Γι' αυτό το λόγο εργαζόμαστε και δίνουμε προτεραιότητα στην αξιόπιστη πληροφόρηση, ώστε να περιορίσουμε την εμφάνιση και τις συνέπειες της παραπληροφόρησης.
Σάντορ Ζίρος, Euronews:
Ποιες χώρες πρωταγωνιστούν στην παραπληροφόρηση κατά την άποψή σας; Και πώς σκοπεύει να τις αντιμετωπίσει η Ε.Ε.;
Βέρα Γιούροβα, Αντιπρόεδρος Ευρωπαϊκής Επιτροπής:
Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, στην τελευταία της αναφορά, αλλά και σε προηγούμενες, διαπίστωσε έντονη παραγωγή ψεύτικων πληροφοριών από πηγές που υποστηρίζουν το Κρεμλίνο. Και η κατάσταση συνεχίζεται και τώρα στη διάρκεια της πανδημίας. Βλέπουμε την προπαγάνδα ενάντια στην Ε.Ε. να έχει αυξηθεί. Δεν θα απαντήσουμε με τα ίδια όπλα. Δεν θα χρησιμοποιήσουμε βρώμικα μέσα ενάντια σε αυτούς που παράγουν αυτές τις ειδήσεις. Πρέπει να αγωνιστούμε παρέχοντας στον κόσμο αξιόπιστη πληροφόρηση. Όσον αφορά στα γεγονότα και στους αριθμούς που είναι εύκολο κάποιος να τα εξακριβώσει, αυτή είναι κατά τη γνώμη μου η καλύτερη απάντηση.