Με τις σχέσεις της με συμμάχους της στο ΝΑΤΟ, την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες να διέρχονται κρίση, η Τουρκία ευελπιστεί πως η κρίση του κορονοϊού θα αποτελέσει τη δική της χρυσή ευκαιρία για να κατευνάσει τις πρόσφατες εντάσεις.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΜε εμφανές το σήμα της τουρκικής σημαίας και προεδρικές σφραγίδες, κιβώτια με ιατρικό εξοπλισμό φορτώνονται σε αεροπλάνα, στο πλαίσιο μιας εκτεταμένης εκστρατείας βοήθειας που έχει ενορχηστρωθεί από την Άγκυρα, η οποία έχει αποστείλει ιατρικές προμήθειες σε δεκάδες χώρες αφότου ξέσπασε η πανδημία του νέου κορονοϊού.
«Υπάρχει ελπίδα μετά από απελπισία και πολλοί ήλιοι μετά το σκοτάδι», τονίζεται στο μήνυμα που συνοδεύει κάθε τέτοια αποστολή. Πρόκειται για έναν στίχο του Σούφι ποιητή Τζαλαλουντίν Ρουμί του 13ου αιώνα. Ένα αμφίσημο μήνυμα, που δεν αναφέρεται μόνον στις καλύτερες ημέρες στη μάχη ενάντια της COVID-19 αλλά και όσον αφορά τις προσφυείς, έντονες, διπλωματικές προσπάθειες που έχει αναπτύξει η Τουρκία.
Με τις σχέσεις της με συμμάχους της στο ΝΑΤΟ, την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες να διέρχονται κρίση λόγω μίας σειράς από διενέξεις για τη ρωσικής προέλευσης πυραυλική της άμυνα, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις δυτικές κυρώσεις στο Ιράν, η Τουρκία ευελπιστεί πως η κρίση του κορονοϊού θα αποτελέσει τη χρυσή ευκαιρία για να κατευνάσει τις πρόσφατες εντάσεις.
Παρ' όλο που η χώρα αγωνίζεται να τιθασεύσει ένα από τα μεγαλύτερα κύματα της επιδημίας - με τον αριθμό των νεκρών πλέον να υπερβαίνει τους 3.700 - η Τουρκία έστειλε ιατρική βοήθεια σε 61 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Βρετανίας.
Σύμφωνα με τους δικούς της υπολογισμούς, η Άγκυρα υπήρξε ο τρίτος μεγαλύτερος διανομέας ιατρικής βοήθειας στον κόσμο κατά τη διάρκεια της πανδημίας, στέλνοντας μάσκες προστασίας προσώπου, προστατευτικές στολές, διαγνωστικά τεστ, απολυμαντικά και αναπνευστήρες.
Σε επιστολή προς τον Αμερικανό ομόλογό του Ντόναλντ Τραμπ, που εστάλη μαζί με μία αποστολή, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εκφράζει την ελπίδα πως το «πνεύμα αλληλεγγύης» που έχει δείξει η Τουρκία θα βοηθήσει τους πολιτικούς στις ΗΠΑ να «κατανοήσουν καλύτερα τη στρατηγική σημασία των σχέσεών μας».
Η Άγκυρα αντιμετωπίζει πιθανές κυρώσεις από τις ΗΠΑ για την αγορά ρωσικών πυραύλων S-400, τους οποίους αγόρασε πέρυσι, αλλά ακόμη δεν έχει αναπτύξει πλήρως, όμως διατυμπανίζει πως τα συστήματα θα ενεργοποιηθούν, παρά την απειλή κυρώσεων.
Το Σάββατο, ο Ερντογάν κάλεσε επίσης την Ευρωπαϊκή Ένωση να διευρύνει τη συνεργασία της με την Τουρκία υπό το φως της στήριξης που παρείχε η Άγκυρα σε κράτη μέλη της κατά τη διάρκεια της πανδημίας. «Ελπίζω τώρα ότι η ΕΕ κατανοεί πως είμαστε όλοι στην ίδια βάρκα», τόνισε.
Η Τουρκία παραμένει υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ, αλλά η διαδικασία έχει από καιρό τελματώσει εν μέσω διαφωνιών σχετικά με το «μητρώο» της Τουρκίας στα ανθρώπινα δικαιώματα, τους χειρισμούς της στο προσφυγικό και τις έρευνες για φυσικό αέριο στην Κύπρο και την ανατολική Μεσόγειο.
Τα προβλήματα παραμένουν
Ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου τόνισε πως η πρωτοβουλία για βοήθεια έχει βοηθήσει στην αλλαγή του κλίματος με την Ουάσιγκτον. «Εάν υπήρξε μια θετική ατμόσφαιρα μετά την τελευταία βοήθεια που έστειλε η Τουρκία; Ναι, και υπάρχει επίσης μια θετική ατμόσφαιρα στα μάτια της κοινής γνώμης (στις ΗΠΑ)», δήλωσε ο Τσαβούσογλου, προσθέτοντας ωστόσο ότι «τα βασικά προβλήματα με τις Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να υφίστανται.
Τουρκικές αποστολές βοήθειας δρομολογήθηκαν επίσης προς τη Λιβύη, το Ιράκ, το Ιράν, την Παλαιστινιακή Αρχή, τη Ρωσία, τα Βαλκάνια και την Κίνα, όπου εμφανίστηκε για πρώτη φορά ο νέος κορονοϊός.
Η Τουρκία ανακοίνωσε ότι έστειλε επίσης βοήθεια στο Ισραήλ, παρά τις εντάσεις μεταξύ των δύο χωρών για την οικοδόμηση ισραηλινών οικισμών στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη και για το καθεστώς της Ιερουσαλήμ. Και οι δύο πλευρές είχαν απελάσει τους πρεσβευτές τους το 2018.
Η Τουρκία έστειλε εξάλλου βοήθεια σε 15 χώρες της Αφρικής, όπου επιδιώκει να επεκτείνει την επιρροή της και τους εμπορικούς δεσμούς.
Όμως δεν ήταν επιτυχείς όλες οι αποστολές βοήθειας. Μια εμπορική αποστολή αναπνευστήρων στην Ισπανία καθυστέρησε λόγω κωλυμάτων στις άδειες εξαγωγής. Μια άλλη εμπορική αποστολή 400.000 προστατευτικών στολών στη Βρετανία επικρίθηκε έντονα, έπειτα από αποτυχημένους ελέγχους ποιότητας, εν τούτοις τόσο η Άγκυρα όσο και το Λονδίνο υπογράμμισαν πως δεν επρόκειτο για μία διακυβερνητική αποστολή και πως δεν υπήρχε πρόβλημα με τη βοήθεια που στάλθηκε απευθείας από την Τουρκία.
Παρ' όλο που η διπλωματική αυτή προσέγγιση ενδέχεται να έχει αλλάξει τους τόνους σε κάποιες από τις προβληματικές διεθνείς σχέσεις της Άγκυρας, οι αναλυτές υποστηρίζουν πως είναι απίθανο να επιτευχθούν βιώσιμα αποτελέσματα χωρίς να υπάρξουν συγκεκριμένα βήματα για την αντιμετώπιση θεμελιωδών διαφορών.
«Καμία ένδειξη καλής θέλησης, καμία ποσότητα ιατρικής διπλωματίας δεν θα μπορέσει να μεταβάλει τις αρνητικές επιπτώσεις που έχει προκαλέσει στην Ουάσινγκτον η ανάπτυξη των S-400 από την Τουρκία. Εάν η Τουρκία θέλει να αποκτήσει την εύνοια της Ουάσινγκτον, θα πρέπει να τερματίσει το πρόγραμμα των S-400», εκτιμά ο Φάντι Χακούρα, σύμβουλος στο Βασιλικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων στο Λονδίνο.
Ο ιδρυτής και διευθυντής του Κέντρου Τουρκικών Σπουδών του Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής στην Ουάσινγκτον Γκονούλ Τολ, δηλώνει επίσης ότι επίσης κι οι διαφορές της Τουρκίας με την ΕΕ δεν πρόκειται να επιλυθούν εν μία νυκτί. «Αν και κάποιες χώρες χαιρέτισαν την τουρκική βοήθεια, τα προβλήματα της Άγκυρας με τους γείτονές της και τους δυτικούς συμμάχους της είναι πολύ σοβαρά για να επιλυθούν μόνο μέσα από ορισμένα συμβολικά βήματα», προσθέτει.