Σκηνικό αβεβαιότητας στην πιο ανεπτυγμένη χώρα της αφρικανικής ηπείρου, με το ΑΕΚ να αναζητά συμμάχους για την συγκρότηση κυβερνητικού συνασπισμού και την επανεκλογή Ραμαφόζα στην προεδρία - Πώς διαμορφώνονται οι συσχετισμοί
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΓια πρώτη φορά από το τέλος του απαρτχάιντ, πριν πάνω από τρεις δεκαετίες, το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο έχασε την κοινοβουλευτική του πλειοψηφία στις ιστορικού, όπως αποδεικνύονται, χαρακτήρα εκλογές της Νότιας Αφρικής που βάζουν τη χώρα σε νέες πολιτικές ατραπούς.
Με περισσότερες από το 99% των ψήφων να έχουν ενσωματωθεί, το κάποτε κυρίαρχο ΑΕΚ του Νέλσον Μαντέλα ξεπέρασε για λίγο το 40%, χάνοντας την πλειοψηφία που κέρδισε για πρώτη φορά το 1994 και έκτοτε δεν είχε απολέσει ποτέ. Τα τελικά αποτελέσματα δεν έχουν ανακοινωθεί επισήμως ακόμα από την ανεξάρτητη εκλογική επιτροπή, ωστόσο το σίγουρο αυτή τη στιγμή είναι ότι το ΑΕΚ δεν πρόκειται να ξεπεράσει το 50%.
Τα κόμματα της αντιπολίτευσης χαιρέτισαν το αποτέλεσμα, χαρακτηρίζοντάς το ιστορικό ορόσημο για τη χώρα, η οποία μαστίζεται από ακραία φτώχεια και ανισότητα. Ωστόσο κατά κάποιο τρόπο το ΑΕΚ παραμένει το μεγαλύτερο κόμμα, αν και τώρα θα χρειαστεί να αναζητήσει εταίρο ή εταίρους, προκειμένου να παραμείνει στην εξουσία, ώστε το νέο κοινοβούλιο να διατηρήσει τον Σίριλ Ραμαφόζα στον προεδρικό θώκο για δεύτερη και τελευταία φορά.
«Ο τρόπος για να σώσουμε την Νότια Αφρική είναι να σπάσουμε την πλειοψηφία του ΑΕΚ και αυτό το καταφέραμε», δήλωσε ο Τζον Στεενχούιζεν, ηγέτης του κύριου κόμματος της αντιπολίτευσης.
Όμως τα επόμενα βήμα φαίνονται περίπλοκα για την πιο προηγμένη οικονομία της αφρικανικής ηπείρου. Κατά πρώτον επειδή δεν υπάρχουν συνομιλίες ή κάποια ορατή προοπτική για την συγκρότηση κυβερνητικού συνασπισμού.
Η Δημοκρατική Συμμαχία του Στεενχούιζεν δείχνει να συγκεντρώνει το 21% των ψήφων με τρίτο (14%) το κόμμα «Αιχμή του Έθνους» του πρώην προέδρου Τζέικομπ Ζούμα, ο οποίος κάποτε ηγείτο του ΑΕΚ όμως τώρα έχει στραφεί εναντίον του. Το κόμμα «Αγωνιστές της Οικονομικής Ελευθερίας» καταλαμβάνει την τέταρτη θέση με 9%.
Με δεδομένη την απόσταση που χωρίζει το ΑΕΚ από την εξασφάλιση πλειοψηφίας, τα κόμματα των Στεενχούιζεν και Ζούμα φαίνεται πως είναι τα φαβορί για να προσεγγιστούν. Η συγκρότηση κυβερνητικού συνασπισμού επείγει για το πρώτο κόμμα, αφού ο νόμος ορίζει πως το Κοινοβούλιο πρέπει να συγκροτηθεί σε σώμα και να εκλέξει πρόεδρο σε 14 ημέρες από την επίσημη ανακοίνωση των τελικών αποτελεσμάτων. Επομένως, οι επόμενες δύο εβδομάδες θα χαρακτηριστούν από εντατικές διαπραγματεύσεις, αλλά τουλάχιστον υπάρχει θεσμοθετημένος ορίζοντας για την ολοκλήρωσή τους.
Ήδη ο Στεενχούιζεν έχει πει πως το (κεντρώο) κόμμα του είναι ανοικτό σε συνομιλίες. Το δε κόμμα του Ζούμα έχει θέσει ως προϋπόθεση για συμφωνία την αποπομπή του Ραμαφόζα από την ηγεσία του ΑΕΚ και την μη επανεκλογή του, γεγονός που αναδεικνύει το πολιτικό ρήγμα ανάμεσα στον Ζούμα, ο οποίος παραιτήθηκε το 2018 από την προεδρία της χώρας υπό το βάρος κατηγοριών περί διαφθοράς, και τον Ραμαφόζα, ο οποίος τον διαδέχθηκε.
«Είμαστε πρόθυμοι να διαπραγματευτούμε με το ΑΕΚ, αλλά όχι με το ΑΕΚ του Σίριλ Ραμαφόζα», δήλωσε ο εκπρόσωπος της «Αιχμής» Ενλαμούλο Εντελά.
Τόσο η «Αιχμή» όσο και οι «Μαχητές της Οικονομικής Ελευθερίας» ζητούν εν μέρει εθνικοποίηση τομέων της οικονομίας. Η Δημοκρατική Συμμαχία θεωρείται φιλοεπιχειρηματικό κόμμα, με αναλυτές να τονίζουν πως ένας συνασπισμός ΑΕΚ-Δημοκρατική Συμμαχία θα γινόταν θετικά δεκτός από τους διεθνείς επενδυτές. Παρ' όλα αυτά υπάρχουν ερωτήματα για το αν ένας τέτοιος συνασπισμός θα ήταν πολιτικά βιώσιμος, αφού το κόμμα του Στεενχούιζεν αποτελεί εδώ και χρόνια τον σφοδρότερο επικριτή του κυβερνώντος κόμματος.
Για τον Γκέιτον ΜακΚένζι, επικεφαλής του μικρότερου κόμματος «Πατριωτική Συμμαχία», ένας συνασπισμός ΑΕΚ-Δημοκρατικής Συμμαχίας «θα ήταν σαν γάμος δύο μεθυσμένων στο Λας Βέγκας. Δεν θα λειτουργήσει ποτέ».
Το νέο πολιτικό σκηνικό χαρακτηρίζεται από αβεβαιότητα, όμως τα κόμματα της αντιπολίτευσης το χαιρετίζουν, λέγοντας πως είναι η αλλαγή που η χώρα των 62 εκατομμυρίων κατοίκων χρειαζόταν.
Η Νότια Αφρική είναι η πιο ανεπτυγμένη χώρα της αφρικανικής ηπείρου, ωστόσο συγκαταλέγεται στις χώρες με τις μεγαλύτερες ανισότητες παγκοσμίως. Χαρακτηρίζεται δε από εκτεταμένη φτώχεια και ακραία απίπεδα ανεργίας, με τους επίσημους αριθμούς να κάνουν λόγο για 32% και την φτώχεια να επηρεάζει δυσανάλογα τους μαύρους που αποτελούν το 80% του πληθυσμού. Οι άκαρπες επί μακρόν προσπάθειες του ΑΕΚ να διορθώσει τα κακώς κείμενα έχουν οδηγήσει πολλούς να το κατηγορούν - και πλέον να το τιμωρούν στις κάλπες - ότι απέτυχε να παρέχει βασικές κρατικές υπηρεσίες, με αποτέλεσμα εκατομμύρια κάτοικοι να έχουν επηρεαστεί, ενώ πολοί ζουν χωρίς νερό, χωρίς ηλεκτρικό και χωρίς στέγη.