Η διακοπή των εισαγωγών ρωσικής ενέργειας είναι ο στόχος του νέου χάρτη πορείας RepowerEU που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το εκτελεστικό όργανο αναφέρει λόγους ασφαλείας, προσθέτοντας ότι αυτός θα επιταχύνει επίσης την ενεργειακή μετάβαση της ΕΕ.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η Ευρώπη άρχισε να απομακρύνεται από την εξάρτησή της από τη Ρωσία μετά την πλήρη εισβολή στην Ουκρανία το 2022, η οποία οδήγησε σε εκτίναξη των τιμών ενέργειας.
Οι κυρώσεις οδήγησαν σε σημαντικές περικοπές των εισαγωγών σε διάστημα τριών ετών: το πετρέλαιο μειώθηκε από 27% το 2022 σε 3% το 2025, το αέριο μειώθηκε από 45% σε 19% την ίδια περίοδο και ο άνθρακας, ο οποίος εκείνη την εποχή αντιστοιχούσε στο 50% της κατανάλωσης της ΕΕ, σταμάτησε να εισέρχεται στην ΕΕ εντελώς.
Ωστόσο, η ΕΕ συνεχίζει να συμβάλλει σημαντικά στον προϋπολογισμό της Ρωσίας, με τις εισαγωγές ενέργειας το 2024 να αποφέρουν 23 δισεκατομμύρια ευρώ στα ταμεία της Μόσχας. Το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ θέλει τώρα να καταργήσει σταδιακά όλες αυτές τις εισαγωγές έως το 2027, με μέτρα που καθορίζονται στον χάρτη πορείας RepowerEU.
«Η λογική είναι να χρησιμοποιηθούν πολιτικές εμπορίου και ενέργειας, οι οποίες δεν απαιτούν ομόφωνη ψήφο, όπως συμβαίνει με τις κυρώσεις», λέει ο Jorge Liboreiro, δημοσιογράφος του Euronews που παρακολουθεί τις εξελίξεις.
Ο συνασπισμός ακολουθεί μια στρατηγική διαφοροποίησης των προμηθευτών του και η εισαγωγή περισσότερου αερίου από τις ΗΠΑ θα μπορούσε να αποτελέσει μια επιλογή. Ωστόσο, ο σημερινός δασμολογικός ανταγωνισμός με τις ΗΠΑ έχει κάνει την ΕΕ επιφυλακτική όσον αφορά την αντικατάσταση της μίας εξάρτησης από την άλλη.
«Αυτή είναι μία από τις παγίδες στις οποίες μπορούμε να πέσουμε. Η διαφοροποίηση και η μείωση των κινδύνων σημαίνει ότι πραγματικά πρέπει να έχουμε πολύ περισσότερους προμηθευτές και να μην εξαρτιόμαστε αποκλειστικά από έναν», υποστηρίζει η Svetelina Penkova, ευρωβουλευτής της ομάδας των Σοσιαλιστών από τη Βουλγαρία και μία από τους αντιπροέδρους της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας (ITRE).
«Θα δώσω ένα παράδειγμα μιας χώρας που είχε πολύ καλή ανταπόκριση: το Αζερμπαϊτζάν. Ήταν η πρώτη που προσέφερε με προορατικό τρόπο πρόσθετες προμήθειες φυσικού αερίου και αύξησε επίσης την παραγωγή για να καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση από την ΕΕ», δήλωσε.
Κίνδυνοι για τις εταιρείες και ο ρόλος των πυρηνικών
Ο χάρτης πορείας προτείνει απαγόρευση νέων βραχυπρόθεσμων συμβάσεων για αέριο μέσω αγωγών και ΥΦΑ έως το τέλος του 2025 και απαγόρευση των εισαγωγών αυτών των αερίων στο πλαίσιο υπαρχουσών μακροπρόθεσμων συμβάσεων έως το τέλος του 2027. Θα υπάρξουν επίσης νέοι περιορισμοί για τη σταδιακή κατάργηση πυρηνικών υλικών, όπως το εμπλουτισμένο ουράνιο.
Αναλυτές της αγοράς προειδοποιούν ότι το να εξαναγκαστούν οι εταιρείες να διακόψουν τις συμβάσεις για την εισαγωγή καυσίμων θα μπορούσε να οδηγήσει σε δικαστικές διαμάχες και υψηλά πρόστιμα, αλλά «η Επιτροπή λέει ότι οι εταιρείες μπορούν να επικαλεστούν το νομικό επιχείρημα της ανωτέρας βίας», αναφέρει ο δημοσιογράφος του Euronews.
«Αυτό το επιχείρημα θα επέτρεπε σε μια εταιρεία να καταγγείλει τη σύμβαση χωρίς να υποστεί καμία ποινή, επειδή υπάρχει μια περίσταση που είναι πέρα από τον έλεγχό της», πρόσθεσε ο ίδιος.
Η αντιπρόεδρος του ITRE πιστεύει ότι η προσθήκη της πυρηνικής ενέργειας στο μείγμα θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει στη διαδικασία σταδιακής κατάργησης.
«Το ισορροπημένο ενεργειακό μείγμα σημαίνει ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ενέργεια βασικού φορτίου. Είμαι πολύ χαρούμενη που το κλίμα απέναντι στην πυρηνική ενέργεια στην ΕΕ αλλάζει με θετικό τρόπο, διότι η Ένωση θα πρέπει να επενδύσει στην πυρηνική ενέργεια στο μέλλον», δήλωσε η ευρωβουλευτής Penkova.
Δείτε το βίντεο εδώ!
Δημοσιογράφος: Isabel Marques da Silva
Παραγωγή περιεχομένου: Pilar Montero López
Παραγωγή βίντεο: Zacharia Vigneron
Γραφικά: Loredana Dumitru
Συντονισμός σύνταξης: Ana Lázaro Bosch και Jeremy Fleming-Jones