Αντιδράσεις για την αφαίρεση αναφορών σε «μακεδονική ταυτότητα» και «γλώσσα»
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Με ευρεία πλειοψηφία 461 ψήφων υπέρ, 121 κατά και 107 αποχών, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε την Τρίτη την Έκθεση Προόδου για τη Βόρεια Μακεδονία για τα έτη 2023 και 2024. Ωστόσο, η ψήφιση της έκθεσης συνοδεύτηκε από έντονες πολιτικές αντιδράσεις, εξαιτίας τροπολογίας που κατέθεσαν οι τρεις μεγαλύτερες πολιτικές ομάδες του Ευρωκοινοβουλίου –το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, οι Σοσιαλιστές & Δημοκράτες και η Renew Europe– μέσω της οποίας αφαιρέθηκαν οι αναφορές στη «μακεδονική εθνική ταυτότητα» και τη «μακεδονική γλώσσα».
Οι συγκεκριμένες αναφορές περιλαμβάνονταν στο αρχικό σχέδιο της έκθεσης, που είχε εγκριθεί στις 24 Ιουνίου από την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων, προκαλώντας τότε τις έντονες αντιρρήσεις των Βούλγαρων ευρωβουλευτών. Όπως υποστήριξαν, ζητήματα ταυτότητας και γλώσσας δεν συνάδουν με τον χαρακτήρα μίας έκθεσης προόδου υποψήφιας προς ένταξη χώρας, καθώς είναι πιθανό να εντείνουν τις διαιρέσεις.
Μίτσκοσκι: «Επαίσχυντη» η απόφαση
Ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας, Χρίστιαν Μίτσκοσκι, καταδίκασε την τροπολογία, χαρακτηρίζοντάς την «επαίσχυντη» και κατηγόρησε ευθέως τη Βουλγαρία ότι υπονομεύει συστηματικά την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας του.
«Σήμερα, η Βουλγαρία εργάστηκε εναντίον μας. Δεν είναι η πρώτη φορά. Από το 1990 επιδιώκει συστηματικά να αποδομήσει το μακεδονικό έθνος και την ταυτότητά του», δήλωσε ο κ. Μίτσκοσκι, εκφράζοντας την απογοήτευσή του για την τροπή της ψηφοφορίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Από την πλευρά του, ο εισηγητής της έκθεσης, Αυστριακός ευρωβουλευτής Τόμας Βάιτς (Πράσινοι/Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία), υποστήριξε ότι «ορισμένοι Βούλγαροι ευρωβουλευτές εργαλειοποίησαν την έκθεση για να εξυπηρετήσουν εσωτερικές πολιτικές σκοπιμότητες». Οι ίδιοι οι Βούλγαροι ευρωβουλευτές τον είχαν κατηγορήσει νωρίτερα για μεροληψία υπέρ των Σκοπίων.
Διαρκής ένταση μεταξύ Σκοπίων και Σόφιας
Η διαμάχη μεταξύ Βόρειας Μακεδονίας και Βουλγαρίας έχει ιστορικές και γλωσσικές ρίζες. Η Σόφια αμφισβητεί την ύπαρξη αυτόνομης μακεδονικής ταυτότητας και γλώσσας, υποστηρίζοντας ότι αποτελούν παραλλαγές της βουλγαρικής και ότι εμφανίστηκαν μετά το 1945, όταν η περιοχή ενσωματώθηκε στη Γιουγκοσλαβία. Αντίθετα, τα Σκόπια τονίζουν ότι διαθέτουν ξεχωριστή εθνική ταυτότητα και γλωσσική παράδοση που υφίστανται εδώ και αιώνες.
Η Βουλγαρία έχει επανειλημμένως μπλοκάρει την ευρωπαϊκή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας. Το 2022, με τη μεσολάβηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επετεύχθη συμβιβασμός βάσει του οποίου η Βουλγαρία θα ήρε το βέτο της, με την προϋπόθεση να συμπεριληφθεί στο Σύνταγμα της Βόρειας Μακεδονίας η αναγνώριση της βουλγαρικής μειονότητας.
Αν και η τότε κυβέρνηση στα Σκόπια είχε αποδεχθεί την πρόταση, δεν κατάφερε να εξασφαλίσει την απαραίτητη πλειοψηφία των 2/3 στη Βουλή, λόγω της αντίθεσης του σημερινού κυβερνώντος κόμματος VMRO-DPMNE. Ο Χρίστιαν Μίτσκοσκι έχει καταστήσει σαφές ότι η κυβέρνησή του δεν προτίθεται να αποδεχθεί την τροποποίηση.
Τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και η Σόφια επιμένουν πως χωρίς τη συνταγματική αυτή αλλαγή, η Βόρεια Μακεδονία δεν μπορεί να προχωρήσει στα επόμενα στάδια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Ζήτημα και με την απογραφή πληθυσμού
Ένα ακόμη σημείο έντασης είναι η απογραφή πληθυσμού του 2021 στη Βόρεια Μακεδονία, σύμφωνα με την οποία οι Βούλγαροι της χώρας ανέρχονται σε μόλις 0,2% (περίπου 3.500 άτομα). Η Βουλγαρία απορρίπτει τα επίσημα αποτελέσματα, θεωρώντας πως υποεκτιμούν την πραγματική παρουσία της βουλγαρικής κοινότητας, λόγω ακατάλληλων μεθόδων και κρατικών παρεμβάσεων.
Οι σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες έχουν επιδεινωθεί αισθητά από τότε που το VMRO-DPMNE ανέλαβε την εξουσία στη Βόρεια Μακεδονία, με τις εντάσεις να παραμένουν ένα από τα βασικά εμπόδια στην πορεία ένταξης της χώρας στην ΕΕ.