Ο μόλυβδος που απελευθερώθηκε από την τήξη στην αρχαία Ελλάδα είναι η πρώτη τοξική ρύπανση στον κόσμο, λένε οι ειδικοί.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η Αρχαία Ελλάδα παρήγαγε τα πρώτα αρχεία της δημοκρατίας, της δυτικής φιλοσοφίας - και, όπως αποδεικνύεται, της ρύπανσης με μόλυβδο.
Ερευνητές που μελέτησαν πυρήνες ιζημάτων που ανακτήθηκαν από την ηπειρωτική Ελλάδα και το Αιγαίο Πέλαγος βρήκαν τις παλαιότερες γνωστές ενδείξεις μόλυβδου στο περιβάλλον που χρονολογούνται πριν από περίπου 5.200 χρόνια.
Αυτό είναι 1.200 χρόνια παλαιότερο από την προηγούμενη παλαιότερη καταγεγραμμένη ρύπανση από μόλυβδο, η οποία βρέθηκε σε έναν τυρφώνα στη Σερβία.
Η πρώτη μορφή βιομηχανικής ρύπανσης στον κόσμο
Στην αρχαιότητα, ο μόλυβδος απελευθερωνόταν στην ατμόσφαιρα ως υποπροϊόν της τήξης μεταλλεύματος για χαλκό και ασήμι. Το τοξικό μέταλλο συμπυκνώθηκε αργότερα ως σκόνη και κατέληξε στο έδαφος.
«Ο άργυρος χρησιμοποιούνταν για κοσμήματα, για ειδικά αντικείμενα - αλλά δεν βρισκόταν σε καθαρή κατάσταση, αλλά εξορυσσόταν σε μετάλλευμα συνδυασμένο με μόλυβδο», δήλωσε ο αρχαιολόγος του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης, Joseph Maran.
Είναι συν-συγγραφέας μιας νέας μελέτης που δημοσιεύθηκε στο Communications Earth and Environment.
Η περιοχή με τα πρώτα σημάδια μόλυνσης από μόλυβδο βρίσκεται στη βορειοανατολική Ελλάδα, κοντά στο νησί της Θάσου. Προηγούμενα αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι η Θάσος ήταν μία από τις σημαντικότερες τοποθεσίες της περιοχής για την εξόρυξη αργύρου και την επεξεργασία μετάλλων, δήλωσε ο Maran.
«Ο μόλυβδος που απελευθερώνεται από την τήξη είναι η πρώτη μορφή τοξικής ή βιομηχανικής ρύπανσης στον κόσμο», δήλωσε ο ιστορικός του Yale, Τζόζεφ Μάνινγκ, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Η ρύπανση από μόλυβδο αυξήθηκε επί Ρωμαίων
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα επίπεδα μόλυνσης από μόλυβδο παρέμειναν αρκετά χαμηλά και τοπικά στην αρχαία Ελλάδα, που θεωρείται το λίκνο του ευρωπαϊκού πολιτισμού, καθ' όλη τη διάρκεια της Εποχής του Χαλκού, της κλασικής περιόδου και της ελληνιστικής περιόδου.
Η κλασική περίοδος είναι γνωστή για την αθηναϊκή δημοκρατία, τον Σωκράτη και τον Πλάτωνα, ενώ η ελληνιστική περίοδος είδε την ελληνική πολιτιστική επιρροή να κορυφώνεται σε όλη την περιοχή της Μεσογείου.
Αλλά περίπου πριν από 2.150 χρόνια, οι ερευνητές εντόπισαν "μια πολύ ισχυρή και απότομη αύξηση" των εκπομπών μολύβδου που προκλήθηκαν από ανθρώπινες δραστηριότητες σε όλη την Ελλάδα, δήλωσε ο συν-συγγραφέας Ανδρέας Κουτσοδένδρης από το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης.
Περίπου εκείνη την εποχή, το 146 π.Χ., ο ρωμαϊκός στρατός κατέκτησε την ελληνική χερσόνησο, μεταμορφώνοντας την κοινωνία και την οικονομία της περιοχής.
Καθώς το ρωμαϊκό εμπόριο, οι αποικίες και η ναυτιλία επεκτάθηκαν σε όλη τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα, η ζήτηση για ασημένια νομίσματα αυξήθηκε. Αυτό απαιτούσε τήξη, η οποία απελευθέρωνε μόλυβδο, δήλωσε ο Κουτσοδένδρης.
Αργότερα, η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία χρησιμοποίησε τον μόλυβδο για επιτραπέζια σκεύη και για κατασκευές, συμπεριλαμβανομένων των σωλήνων.
Προηγούμενες έρευνες -συμπεριλαμβανομένης μιας ανάλυσης πυρήνων πάγου από τη Γροιλανδία- είχαν εντοπίσει υψηλά επίπεδα μολύβδου σε μεγάλο μέρος του βόρειου ημισφαιρίου κατά τη ρωμαϊκή εποχή.
Όμως η νέα μελέτη προσθέτει μια πιο "συγκεκριμένη και τοπική εικόνα για το πώς άλλαξαν τα επίπεδα μολύβδου", δήλωσε ο Nathan Chellman, περιβαλλοντολόγος στο Πανεπιστήμιο της Νεβάδα στο Ρίνο, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα.