Η ιγκουάνα των Μικρών Αντιλλών είναι κρισίμως κινδυνεύον είδος που έχει εκλείψει από μεγάλο μέρος της εξάπλωσής της στην Ανατολική Καραϊβική.
Η μικρή και ακατοίκητη νησίδα Prickly Pear East, κοντά στην Ανγκουίλα, δεν θα την χαρακίριζε κανείς ως ρομαντικό προορισμό διακοπών, γεμάτο νεαρούς που αναζητούν τον έρωτα.
Για την ιγκουάνα των Μικρών Αντιλώνων όμως, έχει αποδειχθεί ακριβώς αυτό.
Χάρη σε ένα φιλόδοξο δια-καραϊβικό πρόγραμμα αντιστοίχισης ζευγαριών, ένας νέος πληθυσμός έχει δημιουργηθεί με επιτυχία στο νησί. Ο αριθμός του ερπετού, που βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση απειλής, αυξάνεται πλέον με ταχείς ρυθμούς.
Οι ειδικοί στη διατήρηση παρεμβαίνουν για να σώσουν μια ιγκουάνα σε κρίσιμη κατάσταση
Η ιγκουάνα των Μικρών Αντιλώνων είναι ένα είδος σε κρίσιμη κατάσταση απειλής που έχει εξαφανιστεί από μεγάλο μέρος της εξάπλωσής του στην Ανατολική Καραϊβική.
Ο παγκόσμιος πληθυσμός του είναι κάτω από 20.000 ενήλικα άτομα και μειώνεται. Αρχικά απαντούσε σε πολλά νησιά των Μικρών Αντιλώνων, αλλά πλέον έχει εξαφανιστεί από την Αντίγκουα, τη Μπαρμπούντα, το Σεν Κιτς, το Νέβις και το Σεν Μαρτέν, και έχει εκλείψει στο μεγαλύτερο μέρος της Γουαδελούπης, του Σεν Μπαρτς και της Μαρτινίκα.
Μεγαλύτερους κινδύνους αποτελούν τα χωροκατακτητικά ξενικά είδη, ιδίως η κοινή πράσινη ή η ιγκουάνα με ριγωτή ουρά, μια επιβλητική σαύρα που φτάνει έως τα δύο μέτρα σε μήκος. Αναπαράγεται γρήγορα, υβριδίζεται με την ιγκουάνα των Μικρών Αντιλώνων και την εκτοπίζει.
Οι ερευνητές έχουν επίσης συνδέσει τις ξενικές ιγκουάνες με τη διάδοση ασθενειών που αποδυναμώνουν και σκοτώνουν τα ντόπια ερπετά.
Το 2016, καθώς οι χωροκατακτητικές ιγκουάνες πολλαπλασιάζονταν ραγδαία στο κύριο νησί της Ανγκουίλα, οι ειδικοί της Anguilla National Trust ξεκίνησαν τη μεταφορά των τελευταίων ιγκουανών των Μικρών Αντιλώνων από το κυρίως νησί (συνολικά 23) σε μια νησίδα χωρίς ξενικά είδη, το Prickly Pear East.
Συνειδητοποιώντας ότι ένας τόσο μικρός πληθυσμός θα μπορούσε να υποφέρει από ενδογαμία, η ομάδα διατήρησης ήρθε σε επαφή με το Τμήμα Δασών, Άγριας Ζωής & Πάρκων στη Δομίνικα, ζητώντας νεαρές ιγκουάνες των Μικρών Αντιλώνων από τη Δομίνικα για να ενισχυθεί η γενετική ποικιλότητα των ιγκουανών στο Prickly Pear East. Η κυβέρνηση της Δομίνικας συμφώνησε και εξασφαλίστηκαν οι άδειες.
Δέκα υγιείς νεαρές ιγκουάνες των Μικρών Αντιλώνων από τη Δομίνικα, συνοδευόμενες από την ομάδα των ειδικών, επιβιβάστηκαν σε ένα μικρό αεροσκάφος στις αρχές του 2021 και πέταξαν προς την Ανγκουίλα για να βρουν σύντροφο. Οι ιγκουάνες, γεμάτες ελπίδα για αγάπη, απελευθερώθηκαν στο Prickly Pear East ώστε να ξεκινήσουν τη νέα τους ζωή και να βοηθήσουν στη διάσωση του είδους τους.
«Ένας φάρος ελπίδας για αυτές τις πανέμορφες σαύρες»
Σε λιγότερο από πέντε χρόνια, νέα δεδομένα απογραφής δείχνουν ότι οι προσπάθειες αποδίδουν, με πάνω από 300 ενήλικα και ανήλικα άτομα να καταμετρώνται στο Prickly Pear East. Το νησί αποτελεί πλέον έναν από μόλις πέντε τόπους στον κόσμο όπου οι ιγκουάνες των Μικρών Αντιλώνων ευημερούν, ασφαλείς από τα χωροκατακτητικά ξενικά είδη.
«Το Prickly Pear East έχει γίνει φάρος ελπίδας για αυτές τις υπέροχες σαύρες και αποδεικνύει ότι όταν δίνουμε στην εγχώρια άγρια ζωή την ευκαιρία, ξέρει τι να κάνει», λέει η Jenny Daltry, Caribbean Alliance Director των οργανώσεων προστασίας της φύσης Fauna & Flora και Re:wild.
Με την ελπίδα να χτίσουν πάνω σε αυτή την επιτυχία, η Anguilla National Trust δημιούργησε, με τη στήριξη των Fauna & Flora και Re:wild, μια δεύτερη τοποθεσία επανεισαγωγής για τις ιγκουάνες των Μικρών Αντιλώνων στο κυρίως νησί της Ανγκουίλα.
Το Εθνικό Πάρκο Fountain έχει περιφραχθεί με ειδικό φράχτη που αποκλείει τα επιβλαβή χωροκατακτητικά είδη, μεταξύ των οποίων γάτες, σκύλοι και κοινές πράσινες ιγκουάνες. Ελπίζεται ότι οι ιγκουάνες των Μικρών Αντιλώνων θα επανεισαχθούν σε αυτό το καταφύγιο το 2026, με ορισμένα από τα αρχικά άτομα να μεταφέρονται από το Prickly Pear East.
Μια ιστορία για τους ανθρώπους της Ανγκουίλα που αποκαθιστούν τη φυσική τους κληρονομιά
Η εμπλοκή των τοπικών κοινοτήτων υπήρξε καθοριστική για την επιτυχία του εγχειρήματος από την αρχή, σύμφωνα με τις εμπλεκόμενες ομάδες.
Όταν η Anguilla National Trust ξεκίνησε για πρώτη φορά το έργο διατήρησης της ιγκουάνας, οι κάτοικοι της Ανγκουίλα βοήθησαν αναφέροντας παρατηρήσεις ιγκουάνων, επιτρέποντας στην ομάδα πεδίου να στοχεύσει καλύτερα τις προσπάθειες εντοπισμού.
Τοπικοί εθελοντές συνέβαλαν επίσης στη φροντίδα των ιγκουανών όσο κρατούνταν σε αιχμαλωσία για γενετικούς ελέγχους πριν από την απελευθέρωση, και στήριξαν τις μεταφορές το 2016 και το 2021, μαζί με επιπλέον εθελοντές από τη Δομίνικα.
«Πρόκειται για μια ιστορία αγάπης όχι μόνο για ιγκουάνες που προσπαθούν να αποκαταστήσουν τον πληθυσμό τους, αλλά και για τους ανθρώπους της Ανγκουίλα που εργάζονται για να αποκαταστήσουν ένα κομμάτι της φυσικής μας κληρονομιάς», λέει η Farah Mukhida, εκτελεστική διευθύντρια στην Anguilla National Trust.
«Πέρα από το ότι είναι σημαντικοί διασκορπιστές σπόρων, οι ιγκουάνες των Μικρών Αντιλώνων αποτελούν σημαντικό κομμάτι της κουλτούρας της Ανγκουίλα. Με την προγραμματισμένη επανεισαγωγή στο Εθνικό Πάρκο Fountain, ελπίζουμε όχι μόνο να επανιδρύσουμε τον φυσικό οικοσυστημικό ρόλο της ιγκουάνας σε ένα αποκατεστημένο περιβάλλον, αλλά και να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να επανασυνδεθούν με τη φύση, χρησιμοποιώντας την ιγκουάνα των Μικρών Αντιλώνων ως εμβληματικό είδος και σημείο σύνδεσης.»
Το προσωπικό των δασικών υπηρεσιών της Δομίνικας έχει επίσης διαδραματίσει καίριο ρόλο στην ανάκαμψη, δείχνοντας τη σημασία της διασυνοριακής συνεργασίας για τις προσπάθειες διατήρησης.
«Η Δομίνικα φιλοξενεί τον μεγαλύτερο πληθυσμό ιγκουανών των Μικρών Αντιλώνων, αλλά και αυτοί δέχονται πίεση από τις χωροκατακτητικές ιγκουάνες με ριγωτή ουρά», λέει ο Minchinton Burton, διευθυντής του Τμήματος Δασών, Άγριας Ζωής και Πάρκων.
«Σε μια εποχή που τα νησιά της Καραϊβικής αντιμετωπίζουν τόσες προκλήσεις, είναι σημαντικό να συστρατευτούμε για να προστατεύσουμε και να αποκαταστήσουμε την πολύτιμη άγρια ζωή μας. Μας χαροποιεί η επιτυχία της πρόσφατης συνεργασίας μας με την Ανγκουίλα.»