Το σχέδιο των Βρυξελλών για την καθολική ποινικοποίηση του μη συναινετικού σεξ σε ολόκληρη την ΕΕ - Ποια κράτη μέλη διαφωνούν ως προς τον κοινό νομικό ορισμό του βιασμού
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ πρώτη νομοθετική ρύθμιση σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την προστασία των γυναικών από την έμφυλη βία, την οποία κατέθεσε η Κομισόν, αποσκοπεί στον ορισμό του εγκλήματος του βιασμού ως "σεξουαλική πράξη χωρίς συναίνεση" - χωρίς να απαιτείται από τα θύματα να προσκομίσουν αποδεικτικά στοιχεία για βία, απειλές ή εξαναγκασμό.
Βασίζεται στον ορισμό "μόνο ναι σημαίνει ναι" και ακολουθεί πρόσφατες νομικές αναθεωρήσεις σε χώρες όπως η Ισπανία και η Ολλανδία για να κλείσουν τα "παραθυράκια" και να προστατευθούν καλύτερα τα θύματα.
Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις με τα κρατη - μέλη της ΕΕ βρίσκονται εδώ και μήνες σε αδιέξοδο, καθώς δώδεκα κράτη μέλη -μεταξύ των οποίων η Γαλλία, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Τσεχία- αντιτίθενται σε εναν ορισμό με καθολική ισχυ.
Η Γαλλία και η Γερμανία έχουν δεχτεί κριτική επειδή από κοινού μπορούν να εμποδίσουν μια κοινή απόφαση με ενισχυμένη πλειοψηφία. Η υποστήριξη από οποιαδήποτε από τις δύο χώρες θα ήταν αρκετή για να εξασφαλιστεί η ειδική πλειοψηφία των δεκαπέντε κρατών μελών που αντιπροσωπεύουν το 65% του πληθυσμού της ΕΕ, η οποία απαιτείται για να περάσει το νομοσχέδιο.
Η Σουηδή ευρωβουλευτής Evin Incir δήλωσε στο Euornews ότι είναι "πολύ απογοητευμένη" με τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και τον Γερμανό υπουργό Δικαιοσύνης Μάρκο Μπούσμαν που εργάζονται "χέρι-χέρι" για να μπλοκάρουν τη νομοθεσία με τον Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος "καταλύει τα δικαιώματα των γυναικών στην Ουγγαρία".
"Αδυνατω να κατανοήσω πώς δύο φιλελεύθεροι ηγλετες μπορούν να συντασσονται με μια ανελεύθερη μειοψηφία", δήλωσε η Incir στο Euronews.
"Το περιμένω αυτό από τον Όρμπαν, αλλά δεν το περιμένω από τον Μακρόν ή τον Μπούσμαν. Αλλά η πραγματικότητα μας λέει ότι υπάρχουν τρεις άνδρες που αποφασίζουν αυτή τη στιγμή για το μέλλον των γυναικών και των κοριτσιών", πρόσθεσε.
Η Incir, η οποία είναι η επικεφαλής διαπραγματευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τον φάκελο από την πλευρά των κεντροαριστερών Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D), υποστηρίζει ότι το κόμμα SPD του Γερμανού καγκελάριου Όλαφ Σολτς έχει υποστηρίξει τη συμπερίληψη του βιασμού με βάση την έλλειψη συναίνεσης, αλλά ότι οι φιλελεύθεροι εταίροι του στον συνασπισμό εγείρουν εμπόδια.
Καθώς ο χρόνος τελειώνει ενόψει των ευρωεκλογών του Ιουνίου, οι ακτιβιστές για τα δικαιώματα των γυναικών φοβούνται ότι η διαμάχη θα μπορούσε να προκαλέσει την απόρριψη ολόκληρης της νομοθεσίας, εκτροχιάζοντας τα σχέδια της ΕΕ για την πάταξη άλλων μορφών βίας, όπως ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων, ο αναγκαστικός γάμος και η βία στον κυβερνοχώρο, όπως η μη συναινετική κοινοποίηση προσωπικών φωτογραφιών ή το "πορνό εκδίκησης".
Πηγές κοντα στις διαπραγματεύσεις που μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας δήλωσαν στο Euronews ότι ενώ η Γερμανία αρνήθηκε να υποστηρίξει τον ορισμό για νομικούς λόγους ενώ το βέτο της Γαλλίας ήταν "πολιτικό".
Ωστόσο, εκπρόσωπος της γαλλικής κυβέρνησης υποστήριξε ότι η θέση τους είχε επίσης νομικά κίνητρα. Λένε ότι εφόσον το ποινικό δίκαιο αποτελεί αρμοδιότητα των κρατών μελών -με εξαίρεση τα λεγόμενα εγκλήματα της ΕΕ που έχουν διασυνοριακή διάσταση- τα εγκλήματα βιασμού πρέπει να διώκονται σε εθνικό επίπεδο.
Ο εκπρόσωπος πρόσθεσε ότι σύμφωνα με το γαλλικό δίκαιο, τα κριτήρια για να θεωρηθεί η σεξουαλική επίθεση ως βιασμός είναι "γενναιόδωρα και ευέλικτα" και ότι το έγκλημα τιμωρείται με ποινή φυλάκισης έως και 15 ετών, έναντι μόλις οκτώ ετών στην οδηγία της ΕΕ.
Ωστόσο, το Ευρωπαϊκό Λόμπι Γυναικών κατήγγειλε ότι το βέτο της Γαλλίας και της Γερμανίας είναι "επαίσχυντο" και "εντελώς υποκριτικό", δεδομένου ότι και οι δύο προοδευτικές χώρες είναι συμβαλλόμενα μέρη της σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, η οποία επιβάλλει την απουσία συναίνεσης ως ορισμό του βιασμού.
Αν και η ΕΕ επικύρωσε επίσημα τη σύμβαση τον Ιούνιο του περασμένου έτους, δεν έχει ακόμη τεθεί σε ισχύ σε πέντε κράτη μέλη - τη Βουλγαρία, την Τσεχική Δημοκρατία, την Ουγγαρία, τη Λιθουανία και τη Σλοβακία.
Την περασμένη Πέμπτη, η τσεχική Γερουσία απέτυχε να επικυρώσει τη Σύμβαση μετά από επτά ώρες έντονης συζήτησης. Η συνθήκη έχει προκαλέσει «πολιτισμικό πόλεμο» στη χώρα, με τους νομοθέτες του κυβερνώντος κόμματος ODS να ηγούνται των εκκλήσεων για την κατάργησή της και τον υπουργό Δικαιοσύνης της χώρας να καταγγέλλει τους συντάκτες της για "αμφισβητήσιμους ιδεολογικούς όρους".
"Υπερασπιστείτε τις γυναίκες"
Περίπου το 5% των γυναικών στην ΕΕ έχουν υποστεί βιασμό από την ηλικία των 15 ετών, εκτιμά ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ. Το ποσοστό είναι πιθανό να είναι πολύ υψηλότερο λόγω των τεράστιων κενών στα διαθέσιμα στοιχεία.
Τα τελευταία χρόνια, φρικτά εγκλήματα, όπως ο ομαδικός βιασμός μιας 18χρονης κοπέλας το 2016 στην Ισπανία, γνωστός ως "La Manada", ή ο βιασμός δύο 11 και 12 ετών κοριτσιών από ανηλίκους σε προάστιο της Νάπολης πέρυσι, ανάγκασαν τις κυβερνήσεις να εξετάσουν νομικές μεταρρυθμίσεις.
Ωστόσο, η νομική προστασία, η πρόσβαση στη δικαιοσύνη και η υποστήριξη των θυμάτων εξακολουθούν να διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤο Euronews μίλησε με τη Marta Asensio, ακτιβίστρια και θύμα βιασμού. Για χρόνια, ο σύντροφός της συνήθιζε να αναισθητοποιεί με ηρεμιστικά προκειμένου να της επιτεθεί σεξουαλικά.
"Δεν είχα μελανιές ή οποιαδήποτε ορατά σημάδια, καθώς το σώμα μου ήταν εντελώς μουδιασμένο", εξήγησε. "Την επόμενη μέρα ένιωθα απαίσια, βρώμικη και θυμωμένη με τον εαυτό μου. Όταν του είπα να μην το ξανακάνει, μου είπε ότι θα έπρεπε να είμαι ευτυχισμένη που με ήθελε τόσο πολύ".
Η Marta είναι μία από το περίπου 22% των γυναικών στην ΕΕ που εκτιμάται ότι έχουν υποστεί σεξουαλική επίθεση από τον σύντροφό τους ή τον πρώην σύντροφό τους.
Όμως το έγκλημα που υπέστη, το οποίο περιγράφει ως "βάναυσο τρόπο κυριαρχίας", δεν θα μπορούσε να τιμωρηθεί σύμφωνα με τους ισχύοντες νόμους σε πολλά κράτη μέλη της ΕΕ.
Η Marta φοβάται ότι η απροθυμία των κρατών να υιοθετήσουν προοδευτικούς νόμους που αποσκοπούν στην προστασία των γυναικών είναι σημάδι μιας βαθιά ριζωμένης πατριαρχικής κουλτούρας που είναι δύσκολο να κατασταλεί.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ"Η παρεμπόδιση αυτής της ιστορικής ευκαιρίας για την εξίσωση της προστασίας των γυναικών από τον βιασμό είναι ένα λάθος που δεν μπορούμε να επιτρέψουμε", δήλωσε.
Η ευρωβουλευτής Incir δήλωσε στο Euronews ότι ελπίζει ότι τα κράτη μέλη θα βρουν την πολιτική βούληση να αλλάξουν τις θέσεις τους την τελευταία στιγμή.
"Έχουν ακόμα τη δυνατότητα να πάνε από τη λάθος στη σωστή πλευρά της ιστορίας και να σταθούν υπέρ των γυναικών και των κοριτσιών σε όλη την Ένωση μας", δήλωσε η Incir.