Σε αυτό το επεισόδιο μιλούμε για την ατμοσφαιρική ρύπανση, τον μεγαλύτερο περιβαλλοντικό κίνδυνο για την υγεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Τα επίπεδα ατμοσφαιρικών ρύπων στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπερβαίνουν τις κατευθυντήριες γραμμές που έθεσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας το 2021. Περίπου 300.000 Ευρωπαίοι πεθαίνουν πρόωρα κάθε χρόνο λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Το πρόβλημα αυτό αποτελεί, επίσης, μία από τις κύριες αιτίες πολλών ασθενειών, όπως το άσθμα, ο καρκίνος των πνευμόνων, τα εγκεφαλικά επεισόδια και ο διαβήτης. Η παραγωγή ενέργειας, η γεωργία και η βιομηχανία είναι οι δραστηριότητες που συμβάλλουν περισσότερο στην ατμοσφαιρική ρύπανση, αν και σε αστικές περιοχές η κυκλοφορία αποτελεί κύρια πηγή ρύπανσης.
Για να βελτιωθεί η κατάσταση, η ΕΕ αναθεώρησε την οδηγία της για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα με αυστηρότερα όρια που θα τεθούν σε ισχύ από το 2030, κάτι που συμφωνήθηκε και από τα 27 κράτη μέλη αυτόν τον μήνα.
Για παράδειγμα, τα μικροσκοπικά σωματίδια που είναι γνωστά ως PM2,5 πρέπει να μειωθούν από 25 σε 10 μg/m3. Το διοξείδιο του αζώτου πρέπει να μειωθεί από 40 σε 20 μg/m3.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση πλήττει περισσότερο τα ευάλωτα άτομα, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, των ηλικιωμένων, των χρονίως πασχόντων και των λιγότερο πλουσίων. Το Euronews άκουσε τις ανησυχίες πολιτών στην Αθήνα (Ελλάδα) και τη Ρώμη (Ιταλία), δύο πόλεις με σοβαρά προβλήματα όσον αφορά την ποιότητα του αέρα.
«Νομίζω ότι ο αέρας στην Αθήνα είναι πολύ κακός επειδή υπάρχουν πάρα πολλά αυτοκίνητα. Πολλοί άνθρωποι αποφεύγουν τα μέσα μαζικής μεταφοράς ή δεν περπατούν, προτιμούν τα αυτοκίνητα», δήλωσε ένας νεαρός Έλληνας.
«Πρέπει να δεσμευτούμε και να ευαισθητοποιήσουμε όλους τους πολίτες, ίσως μέσω εκστρατειών στους δρόμους, για το πόσο σοβαρή είναι η σημερινή κατάσταση, ότι βρισκόμαστε ουσιαστικά σε σημείο χωρίς επιστροφή», δήλωσε μια νεαρή Ιταλίδα.
Προσφυγή στο δικαστήριο και οικονομική στήριξη για κυβερνήσεις
Τα καλά νέα για τους πολίτες είναι ότι η οδηγία ενισχύει την πρόσβασή τους στη δικαιοσύνη: «Η οδηγία αναφέρει ρητά ότι, εάν η υγεία κάποιου υποστεί βλάβη επειδή μια κυβέρνηση ή μια εταιρεία δεν έχει λάβει μέτρα κατά της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, το άτομο αυτό έχει το δικαίωμα να κινηθεί νομικά για να λάβει χρηματική αποζημίωση», εξηγεί ο Robert Hodgson, δημοσιογράφος του Euronews που καλύπτει το θέμα αυτό.
Οι κυβερνήσεις της ΕΕ καθυστερούν να επιβάλουν τους υφιστάμενους κανονισμούς εδώ και χρόνια, ενώ περισσότερες από τις μισές εκ των 27 χωρών έχουν ήδη εναχθεί για παραβίαση των προτύπων για τις εκπομπές ρύπων.
Ενόψει των νέων αυστηρότερων ορίων της αναθεωρημένης οδηγίας, οι κυβερνήσεις ζήτησαν μια ρήτρα που θα τους επέτρεπε να αιτηθούν δεκαετή καθυστέρηση στην εφαρμογή, η οποία πρέπει να είναι σωστά τεκμηριωμένη.
«Αυτή θα είναι μια διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθήσει η ΕΕ για να στηρίξει τις τοπικές και περιφερειακές αρχές στα κράτη μέλη, φυσικά. Αλλά, για να είμαστε ειλικρινείς, η ρύπανση είναι μια πανδημία σε αργή κίνηση», δήλωσε ο ευρωβουλευτής Javier López (Ισπανία, κεντροαριστερά), ο οποίος ήταν ο εισηγητής για την αναθεώρηση της εν λόγω οδηγίας κατά την τελευταία κοινοβουλευτική περίοδο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Ο López πιστεύει ότι η προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας δεν είναι ασυμβίβαστη με την ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα της οικονομίας, όπως υπόσχεται η ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, ιδίως ενόψει του ανταγωνισμού από άλλες δυνάμεις, όπως η Κίνα και οι ΗΠΑ.
Θα συμφωνήσουν, όμως, οι κυβερνήσεις και οι πολίτες με τον ρυθμό και τη μέθοδο που θα χρησιμοποιηθεί για να επιτευχθεί αυτό;
Δημοσιογράφος: Isabel Marques da Silva
Παραγωγή: Pilar Montero López
Παραγωγή βίντεο: Zacharia Vigneron
Συντονισμός σύνταξης: Ana Lázaro Bosch και Jeremy Fleming-Jones