Σε αυτό το επεισόδιο, εξετάζουμε την απόφαση των κρατών μελών της ΕΕ να εγκρίνουν μια σύσταση για τη μείωση της έκθεσης στο παθητικό κάπνισμα σε ορισμένους υπαίθριους χώρους. Στόχος είναι η απαγόρευση όχι μόνο των παραδοσιακών τσιγάρων αλλά και των προϊόντων καπνού που εισπνέονται.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Σχεδόν το ένα τρίτο όλων των μορφών καρκίνου αποδίδεται στην κατανάλωση καπνού, συμπεριλαμβανομένης της έκθεσης στο παθητικό κάπνισμα. Η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ εξέδωσε σύσταση, η οποία εγκρίθηκε αυτόν τον μήνα από τα κράτη μέλη, για τη μείωση της έκθεσης στο παθητικό κάπνισμα σε ορισμένους υπαίθριους χώρους. Ωστόσο, καθένα από τα 27 κράτη θα έχει πλήρη διακριτική ευχέρεια ως προς τον τρόπο εφαρμογής της εντός των επόμενων πέντε ετών.
«Υπήρχαν ορισμένα κράτη μέλη που απείχαν, όπως η Τσεχία, για παράδειγμα, η οποία ζήτησε περισσότερη έρευνα για τα νέα προϊόντα καπνού. Άλλες χώρες ήδη έχουν θεσπίσει ορισμένα από αυτά τα μέτρα, όπως η Σουηδία, η οποία απαγορεύει το κάπνισμα σε βεράντες έξω από μπαρ και εστιατόρια. Στη Λιθουανία, το κάπνισμα επίσης περιορίζεται σε αυστηρά καθορισμένους χώρους. Επομένως τώρα θα πρέπει να δούμε τι μέτρα θα λάβει κάθε κράτος μέλος», εξήγησε η δημοσιογράφος του Euronews Marta Iraola, η οποία παρακολούθησε τις διαπραγματεύσεις.
Η νέα απαγόρευση του καπνίσματος θα περιλαμβάνει υπαίθριους χώρους, όπως παιδικές χαρές και πάρκα αναψυχής, βεράντες εστιατορίων, ταράτσες και μπαλκόνια, στάσεις μέσων μαζικής μεταφοράς και χώρους κοντά σε υγειονομικά και εκπαιδευτικά ιδρύματα, ενδεικτικά, επί παραδείγματι.
Στις περιοχές αυτές δεν θα είναι πλέον δυνατή η κατανάλωση παραδοσιακών προϊόντων καπνού, καθώς και νέων προϊόντων, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, ο θερμαινόμενος καπνός και η ατμοποίηση βοτάνων. Οι Ευρωπαίοι που ερωτήθηκαν από το Euronews στη Λισαβόνα και το Βερολίνο ήταν διχασμένοι σχετικά με τα νέα μέτρα.
«Όσον αφορά τις βεράντες και τους κοινωνικούς χώρους που δεν βρίσκονται κοντά σε υγειονομικές εγκαταστάσεις, όπως νοσοκομεία, δεν νομίζω ότι έχει νόημα η απαγόρευση», δήλωσε κάτοικος της Λισαβόνας. «Και εγώ καπνίζω, αλλά πιστεύω ότι έχουμε ευθύνη απέναντι στα παιδιά, για παράδειγμα, και θεωρώ ότι είναι καλό να μην καπνίζουμε στις παιδικές χαρές», τόνισε κάτοικος του Βερολίνου.
Η πρόταση αυτή αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου της ΕΕ για την καταπολέμηση του καρκίνου, το οποίο παρουσιάστηκε το 2021 από την πρώην Επίτροπο Υγείας Στέλλα Κυριακίδου. Ένας από τους κύριους στόχους είναι η δημιουργία μιας γενιάς χωρίς καπνό, που σημαίνει ότι μέχρι το 2040 θα καπνίζει μόνο το 5% του πληθυσμού σε όλη την Ευρώπη.
Πόσο επικίνδυνες είναι οι νέες επιλογές καπνίσματος
Η σύσταση δεν είναι νομικά δεσμευτική, εντούτοις έχει προκαλέσει έντονη συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Δεν εγκρίθηκε ψήφισμα στην ολομέλεια στις 28 Νοεμβρίου, όταν η κεντροδεξιά ομάδα του ΕΛΚ υποστήριξε τις αλλαγές που έκανε η υπερσυντηρητική ομάδα του ECR για να εξαιρεθούν από τη σύσταση νέα προϊόντα καπνού, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα - μια τροπολογία που καταψηφίστηκε από την κεντροαριστερά, τους φιλελεύθερους και τους Πράσινους.
«Είμαι γιατρός, είμαι καθηγητής Ιατρικής και για μένα τα επιστημονικά στοιχεία είναι υψίστης σημασίας. Και υποστηρίξαμε αυτήν την αλλαγή [στο ψήφισμα] διότι, σήμερα, έλειπαν δύο πράγματα: μια μελέτη επιπτώσεων στους χώρους, ιδίως στις βεράντες, και, έπειτα, η συνάφεια των ηλεκτρονικών τσιγάρων. Ένα πολύ πρόσφατο [ιατρικό] συνέδριο μόλις απέδειξε ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα βοηθούν τους ασθενείς να σταματήσουν το κάπνισμα», υποστήριξε ο Laurent Castillo, Γάλλος ευρωβουλευτής του ΕΛΚ.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το 90% των περιστατικών καρκίνου του πνεύμονα θα μπορούσε να αποφευχθεί με τη διακοπή της κατανάλωσης καπνού. Ο ΠΟΥ θεωρεί ότι τα ηλεκτρονικά τσιγάρα που περιέχουν νικοτίνη και άλλες τοξικές ουσίες είναι επίσης πολύ επιβλαβή για τους πνεύμονες και την καρδιά.
Τα κράτη μέλη λαμβάνουν χρηματοδότηση από την ΕΕ μέσω επιχορηγήσεων ύψους έως 16 εκατομμυρίων ευρώ για να βοηθηθούν στην υιοθέτηση πολιτικών κατά του καπνίσματος, ενώ 80 εκατομμύρια ευρώ διατίθενται για τον έλεγχο της νικοτίνης και την πρόληψη του εθισμού.
Το 2025, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να προτείνει νέους κανόνες για τη φορολόγηση, τη διαφήμιση και τα νέα προϊόντα καπνού - μια κίνηση που ενδέχεται να αναστατώσει τους καπνιστές και τους υποστηρικτές τους.
Μάθετε περισσότερες λεπτομέρειες στο βίντεο!
Δημοσιογράφος: Isabel Marques da Silva
Παραγωγή: Pilar Montero López
Παραγωγή βίντεο: Zacharia Vigneron
Γραφικά: Loredana Dumitru
Συντονισμός σύνταξης: Ana Lázaro Bosch και Jeremy Fleming-Jones