Η επικεφαλής του κόμματος Εθνική Συσπείρωση χαρακτήρισε την απόφαση του δικαστηρίου που της απαγόρευσε να θέσει υποψηφιότητα για το αξίωμα ως "πολιτικό κυνήγι μαγισσών"
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Τον περασμένο μήνα, η ηγέτιδα του ακροδεξιού κόμματος Εθνική Συσπείρωση της Γαλλίας, Μαρίν Λεπέν, κρίθηκε ένοχη για υπεξαίρεση κονδυλίων της ΕΕ και της απαγορεύτηκε να διεκδικήσει πολιτικά αξιώματα στη Γαλλία για πέντε χρόνια, προκαλώντας πολιτική θύελλα.
Το πρόστιμο των 100.000 ευρώ και η ποινή φυλάκισης τεσσάρων ετών - εκ των οποίων τα δύο με αναστολή και τα άλλα δύο με ηλεκτρονικό βραχιολάκι - θα ανασταλούν μέχρι να εξαντληθεί η διαδικασία των εφέσεων.
Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει για τη στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων, η οποία τίθεται σε ισχύ αμέσως παρά την έφεσή της.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι αυτό το μέρος της ποινής της έχει προσωρινή εκτελεστότητα, σύμφωνα με τη γαλλική νομοθεσία.
Όπως έχουν τα πράγματα, η Λεπέν απαγορεύεται να θέσει υποψηφιότητα στις γαλλικές προεδρικές εκλογές του 2027. Ωστόσο, εφετείο του Παρισιού δήλωσε ότι θα εκδώσει απόφαση έως το καλοκαίρι του 2026, η οποία θα μπορούσε να την αθωώσει ή να τροποποιήσει την ποινή της.
Η απόφαση του δικαστηρίου έχει προκαλέσει σκεπτικισμό από όλο το πολιτικό φάσμα. Για παράδειγμα, ο κεντρώος πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού δήλωσε ότι ήταν "προβληματισμένος" από την ετυμηγορία.
Αλλά είναι η απόφαση να εφαρμοστεί άμεσα η απαγόρευση παρά την έφεση, συνηθισμένο φαινόμενο στη Γαλλία και την Ευρώπη;
Η προσωρινή εκτελεστότητα στέρησης πολιτικών δικαιωμάτων στη Γαλλία
Η Λεπέν διώχθηκε βάσει νόμου γνωστού ως "Sapin II", ο οποίος ψηφίστηκε το 2016 και τέθηκε σε ισχύ στις 11 Δεκεμβρίου 2017. Προβλέπει την απαγόρευση της υποψηφιότητας για δημόσιο αξίωμα για πέντε χρόνια για όσους εκλεγμένους αξιωματούχους κριθούν ένοχοι για κατάχρηση δημόσιων πόρων.
Η ποινή σημαίνει ότι η Λεπέν πρέπει να παραιτηθεί από τον ρόλο της ως περιφερειακή σύμβουλος του βόρειου διαμερίσματος Pas-de-Calais. Η θητεία της ως μέλος της Εθνοσυνέλευσης της ίδιας περιφέρειας δεν επηρεάζεται, ωστόσο, καθώς το Γαλλικό Συνταγματικό Συμβούλιο είναι το μόνο όργανο που έχει την εξουσία να διακόψει τη θητεία ενός μέλους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραχώρησε στο Euronews το γαλλικό υπουργείο Δικαιοσύνης, 16.364 ποινές στέρησης πολιτικών δικαιωμάτων εκδόθηκαν στη Γαλλία το 2023. Τέτοιες ποινές έχουν γίνει πιο συχνές τα τελευταία χρόνια: συνολικά 1.518 επιδικάστηκαν το 2019.
Το ποσοστό αυτών με προσωρινή εκτελεστότητα, που δηλαδή εφαρμόστηκαν αμέσως παρά την άσκηση έφεσης, όπως στην περίπτωση της Λεπέν, ήταν σταθερά πολύ χαμηλό.
Από αυτές που εκδόθηκαν το 2023, μόλις 639 (3,9%) τέθηκαν σε ισχύ αμέσως.
"Το γεγονός ότι η ποινή αποκλεισμού που επιβλήθηκε στη Μαρίν Λεπέν εκτελέστηκε προσωρινά είναι πράγματι μια μάλλον σπάνια απόφαση", δήλωσε στο Euronews ο Jean-Baptiste Thierry, καθηγητής νομικής στο Πανεπιστήμιο της Λωρραίνης.
Η εφαρμογή της ποινής με αυτόν τον τρόπο "αποτέλεσε αντικείμενο μακροσκελούς αιτιολογίας", δήλωσε ο καθηγητής Thierry, "με βάση την άρνηση της Μαρίν Λεπέν σε σχέση με τη βαρύτητα του αδικήματος για το οποίο καταδικάστηκε".
"Είναι δύσκολο να θεωρηθεί ότι οι δικαστές έλαβαν μια απόφαση που θα ήταν εξαιρετική σε αυτή την περίπτωση, δεδομένου ότι τα γεγονότα της υπόθεσης ήταν εξαιρετικά γεγονότα", εξήγησε.
"Βρέθηκαν αντιμέτωποι με την υπόθεση ενός κατηγορουμένου που διέπραξε ιδιαίτερα σοβαρές πράξεις και αποφάσισαν να επιδείξουν αυστηρότητα, την οποία δικαιολόγησαν στις αποφάσεις τους για την επιβολή της ποινής".
Τι γίνεται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες;
Σύμφωνα με τον Guillaume Baticle, έναν νομικό ελεγκτή νομικών γεγονότων, η γαλλική νομική διάταξη που επέτρεψε την άμεση εφαρμογή της ποινής της Λε Πεν αποτελεί εξαίρεση στην Ευρώπη.
"Η Γαλλία αποτελεί πραγματικά την εξαίρεση στην Ευρώπη, αλλά αυτό συμβαίνει και αλλού στον κόσμο, κυρίως στη Βραζιλία (...) στο ζήτημα της προσωρινής εκτελεστότητας μιας ποινής", δήλωσε στο Euronews.
Το 2023, ο πρώην πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐρ Μπολσονάρου έλαβε ποινή που του απαγορεύει να διεκδικήσει δημόσιο αξίωμα μέχρι το 2030.
Ο Baticle πρόσθεσε ότι οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες εφαρμόζουν την έννοια της "ανασταλτικής έφεσης", που σημαίνει ότι η ποινή δεν ισχύει όσο βρίσκεται υπό έφεση.
Θα μπορούσε να αρθεί η απαγόρευση της Λεπέν;
Παρ' όλα αυτά, η Λε Πεν θα μπορούσε ακόμη να θέσει υποψηφιότητα για την προεδρία το 2027, εάν η έφεσή της είναι επιτυχής και αποφασιστεί εγκαίρως για την ψηφοφορία.
Εφετείο του Παρισιού δήλωσε ότι θα αποφασίσει για την υπόθεσή της μέχρι το καλοκαίρι του επόμενου έτους, διατηρώντας τις ελπίδες της ζωντανές.
Εάν το εφετείο την απαλλάξει από κάθε αδίκημα, η Λεπέν θα μπορούσε να μπει εγκαίρως στην προεδρική κούρσα. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει μεγάλη πίεση προς το πρόσωπό της να ορίσει αμέσως έναν υποψήφιο αντικαταστάτη, όπως ο πρόεδρος του κόμματός της, Ζορντάν Μπαρντελά.
Ένας δικηγόρος ποινικής υπεράσπισης δήλωσε στο Euronews νωρίτερα αυτό το μήνα ότι η χρονική στιγμή της έφεσής της είναι μια "προσεκτική λύση" που αποσκοπεί στο να "μετριάσει την κριτική για τις επιπτώσεις της άμεσης ισχύος της απόφασης".
Μια τέτοια ποινή θα μπορούσε επίσης να τύχει προεδρικής χάρης μόλις εξαντληθεί πλήρως η διαδικασία των εφέσεων.