Σε όλη την Πολωνία, στις 5.00 μ.μ. ταυτόχρονα, θα ηχήσουν οι σειρήνες για να τιμηθούν οι ήρωες της εξέγερσης της Βαρσοβίας του 1944. Οι πεζοί και τα μέσα μαζικής μεταφοράς θα σταματήσουν για ένα λεπτό και οι οδηγοί θα βγουν από τα αυτοκίνητά τους για να αποτίσουν φόρο τιμής στους εξεγερμένους πριν από 81 χρόνια.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η εξέγερση της Βαρσοβίας ξέσπασε την 1η Αυγούστου 1944 στις 5 το απόγευμα.
Στόχος της δράσης ήταν η απελευθέρωση της πρωτεύουσας από τη γερμανική κατοχή πριν από την άφιξη του Κόκκινου Στρατού. Οι στρατιώτες του εγχώριου στρατού, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών, πολέμησαν για 63 ημέρες.
Παρά τη στρατιωτική ήττα και την καταστροφή της πόλης, η εξέγερση έγινε σύμβολο θάρρους, θυσίας και πατριωτισμού.
Στην 81η επέτειο από το ξέσπασμα της εξέγερσης της Βαρσοβίας, τελετές για τον εορτασμό του γεγονότος πραγματοποιούνται σε ολόκληρη τη χώρα. Έχουν διοργανωθεί εκθέσεις, λειτουργίες, ιστορικές αναπαραστάσεις και συναντήσεις με βετεράνους.
Στη Βαρσοβία, οι εκδηλώσεις μνήμης έχουν ιδιαίτερο χαρακτήρα. Στις 5 το απόγευμα -την επέτειο της ώρας "W"- θα ανάψουν φωτοβολίδες στον κυκλικό κόμβο Dmowskiego και στην πλατεία Κάστρο οι κάτοικοι θα σχηματίσουν το πολωνικό σήμα Fighting Poland.
Λευκές και κόκκινες σημαίες με το σύμβολο της άγκυρας θα κρεμαστούν στο κτίριο της πρώην Πολωνικής Μετοχικής Εταιρείας Τηλεπικοινωνιών στην οδό Zielna, το οποίο κατέλαβαν οι αντάρτες στις 20 Αυγούστου 1944.
Οι κύριες εκδηλώσεις μνήμης θα πραγματοποιηθούν στο στρατιωτικό νεκροταφείο Powązki, στο μνημείο Gloria Victis. Θα παρευρεθούν βετεράνοι, πρόσκοποι και οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι των πολωνικών αρχών.
Δραματική μάχη των νέων για την ελευθερία και την τιμή
Μεταξύ 40-50.000 ανθρώπων - στρατιώτες του Στρατού της Εγχώριας Στρατιάς, πρόσκοποι και πολίτες - σηκώθηκαν όρθιοι για να πολεμήσουν για τη Βαρσοβία. Ο νεότερος συμμετέχων ήταν μόλις εννέα ετών.
Μετά το ξέσπασμα της εξέγερσης, ο Κόκκινος Στρατός σταμάτησε την επίθεσή του και ο Ιωσήφ Στάλιν αρνήθηκε να βοηθήσει.
Η δυτική συμμαχική υποστήριξη, που περιοριζόταν σε εναέριες ρίψεις, είχε ελάχιστο αντίκτυπο στην πορεία των μαχών.
Οι αντάρτες, ελάχιστα οπλισμένοι, αντιστάθηκαν στις συντριπτικές γερμανικές δυνάμεις για δύο μήνες. Η συνθηκολόγηση πραγματοποιήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 1944.
Η εξέγερση της Βαρσοβίας ήταν η μεγαλύτερη ένοπλη δράση του εγχώριου στρατού στην κατεχόμενη Ευρώπη. Περίπου 18.000 εξεγερμένοι έχασαν τη ζωή τους και 25.000 τραυματίστηκαν. Οι απώλειες σε άμαχο πληθυσμό ήταν τεράστιες - περίπου 180.000 κάτοικοι της πρωτεύουσας έχασαν τη ζωή τους. Σχεδόν μισό εκατομμύριο άνθρωποι εκδιώχθηκαν από τα ερείπια της πόλης, την οποία οι Γερμανοί είχαν καταστρέψει σχεδόν ολοσχερώς.
Ο ιστορικός καθηγητής Wieslaw Wysocki επισημαίνει ότι η εξέγερση δεν ήταν μια πράξη απελπισίας, αλλά μια αναγκαιότητα.
"Ακόμα και αν δεν υπήρχε εξέγερση, τα αποτελέσματα θα ήταν τα ίδια. Η πόλη μπορεί να μην είχε καταστραφεί, αλλά θα ήταν ένα νεκροταφείο. Δεν θα είχαμε το ιστορικό κίνητρο που κληρονομεί κάθε γενιά - ότι είναι απαραίτητο να πολεμήσουμε, ακόμη και αν δεν υπάρχει πιθανότητα νίκης".
"Σκεφτήκαμε πολύ την ελευθερία"
Ο καθηγητής Leszek Żukowski γνωστός και ως "Antek" ήταν 15 ετών όταν εντάχθηκε στην εξέγερση ως ανιχνευτής και αξιωματικός συνδέσμου του Γκρίζου Συντάγματος.
Έμαθε για τη διαταγή έναρξης των μαχών την ημέρα του ξεσπάσματος. Το μεγαλύτερο πρόβλημα των εξεγερμένων ήταν η έλλειψη όπλων και πυρομαχικών. "Αυτό ήταν το πιο τρομακτικό πράγμα"- τονίζει ο Żukowski.
"Υπολογίζαμε στη βοήθεια από τη Δύση και την κίνηση του Κόκκινου Στρατού, αλλά δεν πήραμε αυτή τη βοήθεια".
Ο αντάρτης στάλθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Flossenbürg, όπου απελευθερώθηκε από τα αμερικανικά στρατεύματα το 1945.
"Αν χρειαστεί, θα πολεμήσουμε" - η κληρονομιά της εξέγερσης εξακολουθεί να υποχρεώνει
Ο καθηγητής Wysocki μας υπενθυμίζει ότι η μνήμη της εξέγερσης δεν είναι μόνο ιστορία, αλλά και υποχρέωση:
"Ζούμε αυτή την παράδοση, όχι για να κλαίμε, αλλά για να έχουμε την αίσθηση ότι αν χρειαστεί, θα πρέπει και εμείς να σφίξουμε τις γροθιές μας και να κινηθούμε εναντίον του εχθρού".
Σε ερώτηση του Euronews αν οι Πολωνοί θα αντιστέκονταν σε έναν εισβολέα αν ξεσπούσε πόλεμος με τη Ρωσία, ο Leszek Żukowski απαντά:
"Φυσικά, είμαι πεπεισμένος. Είμαστε πατριώτες και αγαπάμε την πατρίδα μας. (...) Εάν είναι απαραίτητο να πολεμήσουμε, θα πολεμήσουμε. Η Πολωνία δεν είναι ο επιτιθέμενος".
Παράλληλα, επισημαίνει ότι η αντίδραση της Ευρώπης στη ρωσική απειλή είναι πολύ αργή.
"Πιστεύω ότι η Ευρώπη εξοπλίζεται πολύ αργά και ότι είναι πολύ αργά στη διαδικασία".
Τέλος, υπενθυμίζει το σύνθημα των προσκόπων: "Να είστε έτοιμοι. Είναι πάντα επίκαιρο".
Αποκλειστική συνέντευξη για το Euronews με τον εξεγερμένο καθηγητή της Βαρσοβίας Leszek Żukowski ή αλλιώς "Antek"