Οι ειδικοί κάνουν λόγο για μια απόφαση με ρίσκο
Είναι η δύσκολη μετάβαση από τα λόγια στις πράξεις. Η Ισπανία έχει ανακοινώσει πλήρες εμπάργκο όπλων με το Ισραήλ, αλλά η αναστολή των εισαγωγών προκαλεί σοβαρές δυσκολίες.
Μέχρι σήμερα, η Μαδρίτη προμηθευόταν κυρίως πυρομαχικά, εκτοξευτήρες ρουκετών, αντιαρματικούς πυραύλους, συστήματα επικοινωνίας και μετάδοσης αρμάτων. Το κόστος της ακύρωσης των τρεχόντων συμβολαίων εκτιμάται σε 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ: το πρόγραμμα για το σύστημα εκτόξευσης ρουκετών Silam ανερχόταν σε 700 εκατομμύρια ευρώ, ενώ το συμβόλαιο για τους αντιαρματικούς πυραύλους Spike σε 287 εκατομμύρια.
Η λύση των συμβολαίων με το εβραϊκό κράτος δημιουργεί προβλήματα στις ισπανικές ένοπλες δυνάμεις που χρησιμοποιούν αυτόν τον εξοπλισμό. «Η κύρια ζημιά δεν αφορά τις εξαγωγές προς το Ισραήλ, αλλά τα συμβόλαια που έχει υπογράψει η ισπανική βιομηχανία με το Ισραήλ», προειδοποιεί ο Φέλιξ Αρτέαγκα, ερευνητής άμυνας και ασφάλειας στο Royal Elcano Institute της Μαδρίτης. «Η αστυνομία δεν θα παραλάβει πιθανόν τα πυρομαχικά που περίμενε και οι πιλότοι μας θα καθυστερήσουν την εκπαίδευσή τους», προσθέτει.
Η αντικατάσταση των ισραηλινών προμηθευτών σε σύντομο χρονικό διάστημα θεωρείται δύσκολη, καθώς η αμυντική βιομηχανία βρίσκεται αντιμέτωπη με σοβαρούς περιορισμούς. «Η αγορά είναι κορεσμένη με συμβόλαια. Κάθε νέο συμβόλαιο σημαίνει καθυστέρηση στις παραδόσεις, πρόσθετο κόστος και όχι πάντα ισοδύναμη ποιότητα τεχνολογίας», εξηγεί ο ίδιος.
Ωστόσο, δεν συμφωνούν όλοι οι αναλυτές. «Υπάρχει ένας τεράστιος αριθμός παραγωγών σε όλο τον κόσμο, οπότε θεωρώ ότι μπορούν να βρεθούν εναλλακτικές πηγές», υποστηρίζει ο Κριστόφ Ουαζινσκί, ερευνητής και διδάσκων στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Βρυξελλών.
Ακολουθώντας το παράδειγμα της Σλοβενίας τον Ιούλιο, η Ισπανία αποφάσισε τον Σεπτέμβριο να αναστείλει το εμπόριο όπλων με το Ισραήλ, καταδικάζοντας την κατάσταση στη Γάζα και κάνοντας λόγο για «γενοκτονία», σύμφωνα με τον πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ. Ωστόσο, η απόφαση της κυβέρνησης πρέπει ακόμη να εγκριθεί από το κοινοβούλιο.
Οι δύο χώρες είναι τα μόνα κράτη-μέλη της ΕΕ που έχουν προχωρήσει σε πλήρη απαγόρευση. Άλλες πρωτεύουσες, όπως η Ρώμη, οι Βρυξέλλες και το Άμστερνταμ, έχουν περιορίσει μόνο εν μέρει τις εξαγωγές προς το Ισραήλ.
Η εξέλιξη θεωρείται σημαντική, καθώς η Ευρώπη αποτελεί τον κύριο πελάτη της ισραηλινής αμυντικής βιομηχανίας. «Εκτιμάται ότι το 2024, το Ισραήλ εξήγαγε όπλα συνολικής αξίας περίπου 14 δισεκατομμυρίων δολαρίων, εκ των οποίων σχεδόν τα μισά κατευθύνθηκαν σε ευρωπαϊκές χώρες», εξηγεί ο Ουαζινσκί.
Μεταξύ των εισαγωγέων περιλαμβάνονται η Ρουμανία, η Γερμανία, η Δανία και η Εσθονία. Οι αγορές περιλαμβάνουν αντιαεροπορικούς και αντιαρματικούς πυραύλους, drones, πυρομαχικά μικρού διαμετρήματος, αλλά και προηγμένα ηλεκτρονικά συστήματα.
Για τους αναλυτές, παραμένει αβέβαιο εάν άλλα κράτη-μέλη θα ακολουθήσουν το παράδειγμα. Το Ισραήλ διατηρεί θυγατρικές και συνεργασίες στην Ευρώπη και συχνά οι πωλήσεις δεν γίνονται απευθείας, αλλά μέσω κοινοπραξιών –όπως συνέβη και στην Ισπανία– για την ανάπτυξη τεχνολογιών στην ευρωπαϊκή αγορά.