Οι μέθοδοι της αναζήτησης εξωπλανητών στον γαλαξία μας

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Στο Αστεροσκοπείο της Γενεύης βρίσκονται οι κορυφαίοι ειδικοί στους εξωπλανήτες, δηλαδή στους πλανήτες που βρίσκονται εκτός του ηλιακού μας συστήματος Μέχρι στιγμής έχουν καταφέρει να εντοπίσουν 3.559 αλλά πιστεύουν ότι μπορεί να υπάρχουν κυριολεκτικά δισεκατομμύρια σε όλον τον γαλαξία μας.

Ο πρώτος εξωπλανήτης που ανακαλύφθηκε πιο πολύ μοιάζει με έναν καυτό Δία, ένα γιγαντιαίο πλανήτη από αέριο που βρίσκεται σε τροχιά κοντά στο αστέρι του. Αυτή η ανακάλυψη που έκανε το 1995 ο καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Γενεύης Μισέλ Μέιορ σήμανε την έναρξη μιας επανάστασης στην αστρονομία. Αυτή η επανάσταση μας έφερε από τον έναν επιβεβαιωμένο εξωπλανήτη στους… 3.559, και η καταμέτρηση συνεχίζεται.

Ο Μισελ Μέιορ αναφέρει: «Είναι καταπληκτικό, είναι απίστευτο πως μέσα σε 20 χρόνια προχωρήσαμε από αυτό το όνειρο όπου απλά αναρωτιόμασταν αν υπάρχουν πλανήτες γύρω από άλλα άστρα, στην ανακάλυψη ενός τόσο μεγάλου αριθμού».

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες η έρευνα εστίασε κυρίως στην αναζήτηση μικρότερων πλανητών, όπως ο δικός μας.«Σήμερα οι άνθρωποι αναζητούν πιο συγκεκριμένα πράγματα, όπως την ανακάλυψη κατοικήσιμων πλανητών, βραχωδών όπως η Γη, που να βρίσκονται σε απόσταση από το άστρο τους που να μπορεί να σημαίνει ότι το νερό μπορεί να υπάρχει σε υγρή μορφή».

Την συντριπτική πλειοψηφία των εξωπλανητών ΔΕΝ μπορεί κάποιος να την παρατηρήσει ευθέως, καθώς είναι πάρα πολύ αμυδρό το ίχνος τους συγκριτικά με τα φωτεινά αστέρια γύρω από τα οποία βρίσκονται σε τροχιά.

Οι επιστήμονες έχουν αναπτύξει δύο τεχνολογίες κλειδιά για να ανιχνεύουν αυτά τα απόμακρα αντικείμενα, όπως εξηγεί ο ειδικός στους εξωπλανήτες Ντέιβιντ Ερενράιχ. Ο ίδιος αναφέρει: «Επειδή δεν μπορούμε να παρατηρήσουμε τον πλανήτη άμεσα, παρατηρούμε την κίνηση του άστρου καθώς επηρεάζεται από την κίνηση του πλανήτη γύρω από αυτό και αυτό μας δίνει τη μάζα του πλανήτη. Στη συνέχεια, σε ορισμένες περιπτώσεις, είμαστε τυχεροί και βλέπουμε τον πλανήτη να περνά μπροστά από το αστέρι, και αυτό είναι που ονομάζουμε διέλευση, μια μικρή έκλειψη, και αυτό μας δείχνει το μέγεθος του πλανήτη. Αυτό είναι που θα πάμε να μετρήσουμε από το διάστημα με την αποστολή Χέοπας (CHEOPS)».

Πρόκεται για ένα διαστημικό τηλεσκόπιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος που κατασκευάζεται σήμερα και έχει προγραμματιστεί να τεθεί σε λειτουργία το επόμενο έτος. Στο διάστημα θα είναι σε θέση να μετρήσει την ακτίνα των εξωπλανητών με πρωτοφανή ακρίβεια.

Αυτά τα στοιχεία στην συνέχεια θα συγκρίνονται με τις επίγειες παρατηρήσεις από το VLT τηλεσκόπιο του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου στην Χιλή, με στόχο την αναζήτηση βραχωδών πλανητών όπως η γη.

Την φετινή άνοιξη οι ικανότητες του VLT στην αναζήτηση εξωπλανητών θα ενισχυθούν από ένα νέο όργανο που κατασκευάστηκε, έναν φασματογράφο που είναι γνωστός ως ESPRESSO.

Ο Φρανσέσκο Πέπε από το Πανεπιστήμιο της Γενεύης εξηγεί πως λειτουργεί ο ESPRESSO. «Το φως έρχεται μέσω μιας συσκευής, συλλέγεται και αποστέλλεται σε μια μικροσκοπική οπτική ίνα που έχει το πλάτος μιας τρίχας. Αυτή η οπτική ίνα φέρνει το φως στον φασματογράφο και εκεί παίρνουμε το φως και το αναλύουμε στα διαφορετικά του χρώματα, αυτό άλλωστε κάνει ένας φασματογράφος, προκειμένου να αναλυθεί το φάσμα και να καθοριστεί η ταχύτητα των άστρων. Είναι ο καλύτερος φασματογράφος που μπορούμε να φτιάξουμε σήμερα, είναι η Ferrari των φασματογράφων. Με αυτό θα ψάξουμε για κατοικήσιμους πλανήτες σαν τη γη. Έτσι τουλάχιστον ελπίζουμε!».

Χάρη σε καινοτομίες όπως τα CHEOPS και ESPRESSO αναμένεται να επιταχυνθεί ο ρυθμός των ανακαλύψεων στο πεδίο της αναζήτησης εξωπλανητών. Συνεπώς, θα βρούμε κάποιον άλλον πλανήτη όπως τον δικόν μας; Βραχώδη, με νερό σε υγρή μορφή και ατμόσφαιρα όπου μπορείς να αναπνεύσεις;

Πρόκειται για μια μεγάλη επιστημονική πρόκληση, αλλά η βρετανίδα αστροφυσικός Κάρολ Χασγουελ είναι αισιόδοξη. «Νομίζω ότι κατοικήσιμοι πλανήτες με νερό σε υγρή μορφή στην επιφάνειά τους, που ενδεχομένως υπάρχουν τριγύρω μας, θα αποδειχθεί ότι υπάρχουν σε αφθονία»

Η αναζήτηση εξωπλανητών που προσομοιάζουν στη Γη απαιτεί εξαιρετική ακρίβεια. Πλέον οι πρωτοπόροι σε αυτήν την έρευνα ενισχύονται με τα αποτελέσματα των νέων ερευνητών. «Ένα παλιό όνειρο της ανθρωπότητας αποτελεί πλέον έναν σημαντικό τομέα της επιστήμης», λέει ο πρωτοπόρος του συγκεκριμένου τομέα Μισέλ Μέιορ.

Από τον καυτό Δία μέχρι τους παγωμένους πλανήτες, εκτιμάται ότι ο γαλαξίας μας φιλοξενεί πάνω από ένα δισεκατομμύριο εξωπλανήτες και ακόμα περισσότερα δισεκατομμύρια βρίσκονται στο υπόλοιπο διάστημα. Η αναζήτησή τους συνεχίζεται…