ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ ΕΕ να κάνει περισσότερα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, λέει ο γ.γ. της Διεθνούς Αμνηστίας
Με σοβαρές συγκρούσεις και ανθρωπιστικές κρίσεις να μαίνονται ανά τον κόσμο και πολύ κοντά στα ευρωπαϊκά σύνορα, ο γενικός γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας Σαλίλ Σέτι επισκέφθηκε τις Βρυξέλλες για να συναντηθεί με Ευρωπαίους αξιωματούχους και να αναδείξει τα φλέγοντα ζητήματα.
Η μετανάστευση βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας του κ. Σετί, ο οποίος, μιλώντας αποκλειστικά στο euronews και την Έφη Κουτσοκώστα, ζητά από την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναλάβει τις ευθύνες της πριν να είναι πολύ αργά.
Έφη Κουτσοκώστα/euronews: Κύριε Σέτι, καλώς ήλθατε στο euronews. Πάμε στη Μέση Ανατολή. Η Διεθνής Αμνηστία έχει πει πως «η διεθνής ανταπόκριση στη συριακή κρίση μέχρι στιγμής έχει υπάρξει απελπιστικά ανεπαρκής». Γιατί το λέτε αυτό;
Σαλίλ Σέτι: Διότι αυτή τη στιγμή έχουμε 2,5 εκατομμύρια πρόσφυγες, έχουμε παιδιά που πεθαίνουν από πείνα, έξι εκατομμύρια εσωτερικούς πρόσφυγες, και το γνωρίζουμε αυτό το πρόβλημα και πάλι η Διεθνής Αμνηστία επανειλημμένα κατέγραψε αυτήν την κρίση στη Συρία. Αν είχε αναληφθεί δράση νωρίτερα, δεν θα είχαμε αυτήν την κατάσταση τώρα. Την ώρα που μιλάμε, κι αυτό έχει μεγάλη σχέση με τη συζήτησή μας στην Ευρώπη, το 97% αυτών των 2,5 εκατομμυρίων προσφύγων έχουν μετεγκατασταθεί σε γειτονικές και σχετικά φτωχές χώρες, όπως ο Λίβανος ή η Ιορδανία. Η Ευρώπη, παρ’ όλη τη ρητορική της για τη Συρία, το μόνο που μπόρεσε να κάνει είναι να δεχθεί 14.000 περίπου πρόσφυγες, εκ των οποίων οι 11.000 έγιναν δεκτοί στη Γερμανία. Άρα, από τα 28 κράτη-μέλη της ΕΕ, τα 17 δεν έχουν δεχθεί ούτε μισό πρόσφυγα.
euronews: Γι‘αυτό είπατε πως οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει να ντρέπονται;
Σαλίλ Σέτι: Σίγουρα, σίγουρα. Πιστεύω ότι είναι ζήτημα μεγάλης ντροπής. Πρέπει να αναληφθεί συστηματική δράση, όπως, για παράδειγμα, έχει ζητήσει ο ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ που λέει πως η Ευρώπη μπορεί εύκολα να υποδεχθεί 250.000 πρόσφυγες ετησίως για την επόμενη πενταετία. Αν δεν αναληφθεί δράση σήμερα, παραμένει το γεγονός ότι οι Σύροι πρόσφυγες θα συνεχίσουν να έρχονται στην Ευρώπη. Αυτό θα συμβεί, γιατί η Λευκωσία, το ακρότατο σημείο της Ευρώπης, δεν είναι πολύ μακριά από τη Δαμασκό, μόλις κάποιες εκατοντάδες μίλια. Άρα, θα βρουν το δρόμο τους προς τα εδώ.
euronews: Ας έρθουμε στην αντιπαράθεση που άνοιξε στην Ένωση μετά την τραγωδία της Λαμπεντούζα. Οι νότιες χώρες παραπονιούνται ότι επωμίζονται ένα δυσανάλογο βάρος ως σημεία άφιξης των μεταναστών που αναζητούν πρόσβαση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Από την άλλη, οι Γερμανοί, οι Ολλανδοί, οι Δανοί και όχι μόνο υποστηρίζουν πως «δεχόμαστε στις χώρες μας τους περισσότερους από τους αιτούντες άσυλο». Τι θα λέγατε πως θα μπορούσε να γίνει;
Σαλίλ Σέτι: Υπό το εξωτερικό διεθνές πρίσμα, από το οποίο προέρχομαι, είναι σημαντικά τα εσωτερικά ζητήματα της Ευρώπης. Όμως αν το κοιτάξουμε από μια διεθνή προοπτική, βλέπουμε την Ευρώπη ιστορικά ως παγκόσμιο ηγέτη στα ανθρώπινα δικαιώματα. Όμως, κατά τα πρόσφατα χρόνια βλέπουμε το αντίθετο. Έχουμε και το ζήτημα του πώς οι μετανάστες, οι αιτούντες άσυλο ωθούνται πίσω στη θάλασσα. Όπως ξέρετε, χιλιάδες άνθρωποι πέθαναν τα τελευταία χρόνια, ερχόμενοι στη Μεσόγειο, για να μην πούμε για όσους έρχονταν από ξηράς. Δραπετεύουν από δίκες και βασανιστήρια για να επαναπροωθηθούν, συχνά χάνοντας τη ζωή τους, και μαζί γυναίκες και παιδιά. Κι αν φτάσουν σε χώρες όπως η Ελλάδα ή η Ιταλία, συχνά στοιβάζονται σε κέντρα κράτησης. Επομένως, δεν είναι αληθές δυστυχώς το ότι η Ευρώπη επωμίζεται το δικό της μερίδιο.
euronews: Πιστεύετε πως η Λαμπεντούζα κατά κάποιο τρόπο «ξύπνησε» την Ευρωπαϊκή Ένωση;
Σαλίλ Σέτι: Έτσι νομίσαμε. Δυστυχώς, αυτό συνέβη εδώ και λίγους μήνες, κεντρίζοντας τις συνειδήσεις των Ευρωπαίων πολιτών και ηγετών. Όμως, αν κοιτάξουμε τι πραγματικά έχει γίνει στην πράξη, πέραν συναντήσεων και δηλώσεων, δεν έχουν αλλάξει και πολλά. Αυτός είναι ένας λόγος που είμαι εδώ.
euronews: Μετά την τραγωδία της Λαμπεντούζα, η Ευρωπαϊκή Ένωση ξεκίνησε ένα σύστημα ελέγχου συνόρων, το οποίο όμως δέχθηκε σκληρή κριτική από οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν πιστεύετε ότι ένα τέτοιο σύστημα θα μπορούσε να βοηθήσει στη διάσωση ακόμη περισσότερων;
Σαλίλ Σέτι: Φυσικά, πιστεύω πως, αν εφαρμοστούν καλύτερα συστήματα έρευνας και διάσωσης, θα υπάρξουν αποτελεσματικότεροι τρόποι για να σωθούν ζωές και με την καλύτερη κατανομή της ευθύνης. Όμως δεν είναι ζήτημα επιτήρησης. Είναι ζήτημα προστασίας της ζωής των ανθρώπων. Η ζωή ενός ανθρώπου στη Συρία ή τη Μέση Ανατολή έχει την ίδια αξία με τη ζωή ενός Ευρωπαίου. Δεν μπορούμε να το αρνηθούμε αυτό. Κανείς δεν περιμένει η Ευρώπη να ανοίξει αδιακρίτως τα σύνορά της. Μπορεί να γίνει με έναν συστηματικό τρόπο. Υπάρχουν διεθνείς διαδικασίες για τη διαχείριση των αιτούντων άσυλο. Όμως, η πραγματικότητα είναι ότι πολλές ευρωπαϊκές χώρες πολύ απλά τους στοιβάζουν σε κέντρα κράτησης.
euronews: Ας εστιάσουμε τώρα στην κατάσταση της Ευρώπης. Η ξενοφοβία αυξάνεται και πολλά ακροδεξιά κόμματα εκμεταλλεύονται και ποντάρουν σε αυτά τα συναισθήματα. Αυτό περιπλέκει την κατάσταση, έτσι;
Σαλίλ Σέτι: Ναι, αλλά χρησιμοποιείται και ως δικαιολογία. Όντως υπάρχει οικονομική δυσπραγία, λιτότητα, προκλήσεις και τα ακροδεξιά κόμματα αυξάνουν την επιρροή τους, όμως να μην ξεχνάμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση ιδρύθηκε, έχοντας στον πυρήνα της τις αξίες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των θεμελιωδών ελευθεριών, του σεβασμού προς τον καθέναν. Αυτό καθιστά την Ευρώπη μοναδική. Άρα, πρέπει να γυρίσουμε στις θεμελιώδεις αξίες μας. Τα ευρωπαϊκά όργανα υπάρχουν για να διαφυλάσσουν τους ευρωπαϊκούς νόμους. Άρα, αν πάρετε, για παράδειγμα, την οδηγία περί φυλετικής ισότητας, αυτό επιτρέπει στα ευρωπαϊκά όργανα να αναλάβουν δράση εναντίον κρατών-μελών, όταν αυτά εφαρμόζουν διακρίσεις εις βάρος των ρομά ή των μεταναστών.
euronews: Συνήθως, όταν μιλάμε για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή ανθρωπιστικές κρίσεις, το μυαλό μας πηγαίνει κυρίως στην Αφρική, τη Μέση Ανατολή ή την Ασία. Όμως τα τελευταία χρόνια καταγράφεται μια άλλου είδους κοινωνική κρίση, ειδικά σε χώρες όπως η Ελλάδα που βρίσκονται σε προγράμματα λιτότητας. Πιστεύετε πως τα ανθρώπινα δικαιώματα υποβαθμίζονται στο βωμό της δημοσιονομικής προσαρμογής;
Σαλίλ Σέτι: Δυστυχώς, έχουν υπάρξει τέτοια φαινόμενα και, πραγματικά, η Ευρώπη πρέπει και μπορεί να παρέμβει. Η λιτότητα δεν μπορεί να εφαρμόζεται σε βάρος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κι αυτό είναι ένα πραγματικό πρόβλημα.
euronews: Έχετε να προτείνετε κάτι συγκεκριμένο γι’ αυτό στην Ευρώπη;
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΣαλίλ Σέτι: Πριν τη λήψη μέτρων λιτότητας, αποτελεί ουσιώδες προαπαιτούμενο για τις κυβερνήσεις να ελέγχουν τις συνέπειες που αυτά θα έχουν στα ανθρώπινα δικαιώματα, ειδικά των ευπαθών πληθυσμών. Άρα, για παράδειγμα, αν είναι να γίνει κάτι για τη δημόσια στέγαση και αρχίσουν μαζικές εξώσεις ως μέτρο λιτότητας, είναι απολύτως ουσιώδες τα ευρωπαϊκά όργανα και τα κράτη-μέλη να το εξετάσουν εκ των προτέρων και όχι εκ των υστέρων.
euronews: Κύριε Σέτι, ποια πιστεύετε ότι είναι η επιρροή σας ως Διεθνής Αμνηστία στη λήψη αποφάσεων; Οι εισηγήσεις σας λαμβάνονται υπ‘όψιν από τους πολιτικούς ηγέτες;
Σαλίλ Σέτι: Αν ακούν; Αν επηρεάζονται από τις γνώμες μας; Νομίζω ναι, αλλά το σημαντικό για εμάς είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα να αποτελέσουν μια καθολική δέσμη δικαιωμάτων και να μη μιλάμε μόνο εφόσον κάποιος ακούει ή όχι. Έχει μεγάλη σημασία για εμάς να λάμψει η αλήθεια, να μιλήσουμε ευθέως προς την εξουσία και πιστεύω πως προϊόντος του χρόνου, η αλήθεια και η δικαιοσύνη θα θριαμβεύσουν.
euronews: Είστε αισιόδοξος για το μέλλον;
Σαλίλ Σέτι: Πάντα αισιόδοξος. Είναι η φύση της δουλειάς μου.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ