Σε μερικά χρόνια το 90% της παγκόσμιας ζήτησης θα προέρχεται από μη ευρωπαϊκές χώρες. Αυτήν την εβδομάδα η εκπομπή Real Economy ερευνά τον κόσμο του εμπορίου και ασχολείται με τους μεγαλύτερους και τους αναδυόμενους εταίρους μας σε όλο τον κόσμο.
Στην εκπομπή θα παρουσιάσουμε τους λόγους, για τους οποίους είναι πολύ σημαντική για το οικονομικό μέλλον της Ευρώπης, η δυνατή διαπραγμάτευση συμφωνιών με τους εμπορικούς μας εταίρους. Θα αναλύσουμε πώς αυτές οι σχέσεις έχουν ωριμάσει και έχουν αλλάξει. Στη συνέχεια θα δούμε πώς μας αντιμετωπίζουν οι εμπορικοί μας εταίροι, με τους οποίους θέλουμε να συνάψουμε συμφωνίες.
Θα αναρωτιέστε γιατί μιλάμε για το παγκόσμιο εμπόριο. Αν αύριο η Ευρώπη ολοκληρώσει όλες τις συμφωνίες για το ελεύθερο εμπόριο, αυτό θα πρόσθετε δυνητικά 275 δισεκατομμύρια ευρώ στο ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι σαν να προσθέτουμε στην οικονομία μία χώρα του μεγέθους της Αυστρίας ή της Δανίας. Αυτό συνεπάγεται επίσης 2,2 εκατομμύρια θέσεις εργασίας εδώ στην Ευρώπη. Ας ρίξουμε μία ματιά στο τι ακριβώς είναι μία συμφωνία ελεύθερου εμπορίου.
Η συμφωνία ελεύθερου εμπορίου έχει σχεδιαστεί για τη μείωση των εμπορικών φραγμών ανάμεσα στις χώρες. Οι φραγμοί αυτοί συνήθως προστατεύουν τις τοπικές αγορές και βιομηχανίες. Και συνήθως έχουν τη μορφή συμβάσεων παραχώρησης. Ένα παράδειγμα είναι οι ποσοστώσεις για τα φορτηγά και τα εμπορικά οχήματα που εισάγονται στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Νομικοί περιορισμοί αναφορικά με την κυριότητα των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και με πολιτικές ανταγωνισμού δεν ανήκουν σε τελωνειακούς περιορισμούς που υπάρχουν μεταξύ των διαφορετικών αγορών.
Το Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης (ΣΕΣ), ωστόσο, αποσκοπεί στη μείωση όλων αυτών των περιορισμών προς όφελος του ελεύθερου εμπορίου. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Οι χώρες που έχουν ενταχθεί σε μια τέτοια συμφωνία, μπορούν να κάνουν φθηνότερες εξαγωγές προς τις χώρες-εταίρους και είναι σε θέση να κατακτήσουν νέες αγορές.
Οι καταναλωτές μπορούν να επιλέξουν από περισσότερα προϊόντα σε χαμηλότερες τιμές, λόγω του ανταγωνισμού και της μείωσης των τιμολογίων.
Ωστόσο, οι συμφωνίες αυτές μπορούν επίσης να οδηγήσουν μία μικρότερη οικονομία να κάνει περισσότερες παραχωρήσεις από ό, τι χρειάζεται μακροχρόνια για το δικό της όφελος. Μία μεγαλύτερη οικονομία δεν κάνει τόσες πολλές παραχωρήσεις .
Οι συμφωνίες ελευθέρων συναλλαγών είναι ιδιαίτερα σημαντικές σε δύσκολες οικονομικά περιόδους. Η συνήθης αντίδραση για τις χώρες είναι να γίνονται πιο προστατευτικές.
Οι εμπορικοί περιορισμοί αυξήθηκαν το 2013 ακόμη και σε σύγκριση με το 2012.
Όμως η Ευρώπη έχει ήδη υπογράψει συμφωνίες με 50 χώρες. Από την Κεντρική και Νότια Αμερική μέχρι την Αφρική και την Ασία. Γίνονται συζητήσεις με την Κίνα, ενώ το διατλαντικό εμπόριο με τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι αντικείμενο θερμών συζητήσεων.
Η Κιάρα Ριντ ερεύνησε πώς και πόσο έχουν αλλάξει οι εμπορικές σχέσεις με την πάροδο των χρόνων.
Ίσως να μην έχετε ανακούσει για τον σχεδιασμό Ντράου, όμως είναι πολύ πιθανό να τον έχετε δει κάπου. Μία ομάδα σχεδιαστών ενώθηκαν εγκαινιάζοντας τη δεκαετία του ’90 αυτήν την ολλανδική εταιρία στον κόσμο του σχεδιασμού εσωτερικών χώρων. Τα προϊόντα πωλούνται σε όλο τον κόσμο.
«Αυτή τη στιγμή κάνουμε αρκετές εξαγωγές στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πολύ συχνά παρουσιάζονται τεχνικά προβλήματα, όπως για παράδειγμα στον φωτισμό. Στην Ευρώπη θα πρέπει να έχουν τη σήμανση CE με την έγκριση πιστοποίησης UL των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι περιορισμοί αυτοί είναι ένα πρόβλημα για μία μικρή επιχείρηση. Για εμάς είναι εύκολο να διαχειριστούμε ακόμη και τους πιο αυστηρούς νόμους, αρκεί να ισχύουν σε όλον τον κόσμο», εξηγεί ο Μασιέλ Μπράουτιγκαμ, διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας.
Αναφορικά με τη συμφωνία διατλαντικού εμπορίου με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο πειρασμός για κάθε πλευρά είναι να θέσει κόκκινες γραμμές και κανόνες προστασίας σε διάφορους τομείς. Σε τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να χαλάσει μία συμφωνία. Αυτό συνέβη για παράδειγμα με τις διαπραγματεύσεις στη Ντόχα.
«Νομίζω ότι έχουν δημιουργηθεί εκτεταμένες σχέσεις στο διατλαντικό εμπόριο. Εισπράττουμε περίπου 2 δισεκατομμύρια ευρώ κάθε μέρα από το αμφίδρομο διατλαντικό εμπόριο. Περίπου δεκαπέντε εκατομμύρια θέσεις εξαρτώνται από το εμπόριο ανάμεσα στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Είναι μία πολύ μεγάλη συνεισφορά στο ΑΕΠ της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής», επισημαίνει ο Μπράιαν Άειτζερ, γενικός γραμματέας της Ευρωπαϊκής Τράπεζα Βιομηχάνων.
Η πλειοψηφία αυτών των προϊόντων, αξίας δύο δισεκατομμυριών ευρώ, περνούν από το λιμάνι του Ρότερνταμ, που είναι η μεγαλύτερη είσοδος στην Ευρώπη για εισερχόμενα προϊόντα.
Η Αμερική και η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι οι μεγαλύτεροι εμπορικοί εταίροι στον κόσμο. Αντιπροσωπεύουν το ήμισυ του παγκόσμιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος και μαζί αποτελούν το ένα τρίτο του παγκόσμιου εμπορίου. Οι δασμοί είναι μικρότεροι από 3%. Υπάρχουν όμως πολλά εμπόδια στο εμπόριο.
Αυτά έχουν να κάνουν με την υγειονομική περίθαλψη, το περιβάλλον και με τους κανονισμούς για θέματα, όπου οι κυβερνήσεις δεν είναι πρόθυμες να κάνουν συμβιβασμούς.
«Οι εμπορικές συμφωνίες είναι πολύ σημαντικές, διότι αυξάνουν τα έσοδα και μειώνουν τα κόστη. Επομένως εμείς, ως λιμάνι, είμαστε πολύ ευχαριστημένοι με τις εμπορικές συμφωνίες, ειδικά όταν μιλάμε για μεγάλα ποσά», δηλώνει ο Μίνκο βαν Χένζεν, επιθεωρητής στο λιμάνι του Ρότερνταμ.
Στην εκπομπή μιλά ο Ζαν Γκι Γκαριέ, γενικός γραμματέας του Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου. Στο παρελθόν είχε εργαστεί για τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου.
euronews: «Εμπορικές συμφωνίες μεταξύ πολλών χωρών δεν λειτουργούν σήμερα καλά. Είναι καλύτερες οι συμφωνίες μεταξύ δύο μόνο χωρών;»
Ζαν Γκι Γκαριέ: «Οι επιχειρηματίες προτιμούν πάντα τις συμφωνίες μεταξύ πολλών χωρών από ότι τις διμερείς συμφωνίες. Το πρόβλημα είναι ότι υπάρχουν περισσότερες από 400 περιφερειακές και διμερείς συμφωνίες. Σε κάθε αγορά οι κανόνες αλλάζουν. Αν είσαι μία μικρομεσαία επιχείρηση που θέλει να κάνει εμπόριο και δεν έχεις καμία νομική υπηρεσία υποστήριξης, μερικές φορές αντιμετωπίζεις μία πολύ αποθαρρυντική πρόταση. Αυτό που συμβαίνει με πολυμερείς συμφωνίες είναι, ότι οι ίδιοι κανόνες ισχύουν για όλους. Είναι καλύτερες. Ταξιδεύει κανείς σε όλον τον κόσμο, κάνει παντού δουλειές και γνωρίζει πολύ καλά, ότι οι συνθήκες θα είναι πάντα οι ίδιες. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να προσαρμόζεται αναλόγως».
euronews: «Aλλά χρειάζεται λίγο χρόνο για να λειτουργήσει σε όλους τους τομείς. Πού υπάρχει η δυνατότητα για μία συμβιβαστική λύση;»
Ζαν Γκι Γκαριέ: «Υπάρχουν περιπτώσεις συμβιβαστικών λύσεων. Αφορούν πολύ ευαίσθητα θέματα, όπως οι κανόνες υγιεινής. Αν για παράδειγμα θέλετε να στείλετε συσκευασμένα φρούτα στη Νιγηρία, τότε θα πρέπει να συμμορφωθείτε με ορισμένους κανόνες. Τα φρούτα πρέπει να πλένονται, να συσκευάζονται και μετά να γίνονται εξαγωγή. Οι κανόνες χρησιμοποιούνται από τις χώρες για να προστατεύσουν τις αγορές τους. Με τον καιρό απέκτησαν βαρύνουσα σημασία με αποτέλεσμα να μπλοκάρονται πολλές φτωχές χώρες που δεν μπορούν να πουλήσουν στις αγορές τους. Αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι οι κανόνες αυτοί μπορούν να εναρμονιστούν. Αν λοιπόν υπάρχει ένας κανόνας για το πώς θα φέρεις μία ντομάτα σε μία ευρωπαϊκή χώρα, τότε θα σχετίζεται με τον κανόνα που ισχύει για τον Καναδά, τις Ηνωμένες Πολιτείες ή για το Μεξικό».
Η βασανιστικά αργή πρόοδος στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου κάνει τις διμερείς σχέσεις πολύ σημαντικές,ειδικά με ταχέως αναπτυσσόμενες αγορές. Πάρτε την τεχνολογία για παράδειγμα. Οι ευρωπαϊκές και αμερικανικές εταιρίες χάνουν συνεχώς μερίδιο αγοράς έναντι της Ασίας. Η Ασία είναι το κλειδί για την Ευρώπη. Δεν είναι απλώς μία αγορά στην οποία αποσκοπούμε. Πρέπει να προσελκύσουμε στην Ευρώπη εταιρίες από τις αναδυόμενες αγορές.
Η γαλλική αγορά για τις υπηρεσίες υποστήριξης υπολογιστών είναι η τρίτη μεγαλύτερη στην Ευρώπη, μετά τη Μεγάλη Βρετανία και τη Γερμανία. Στο Λα Ντεφάνς στο Παρίσι έχουν εγκατασταθεί μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε κλάδους υψηλής τεχνολογίας με έδρα σε διαφορετικές χώρες, όπως η Ινδία.
Την τελευταία δεκαετία οι ινδικές εταιρείες έχουν επενδύσει στην Ευρώπη το ισοδύναμο των 43 δισ. ευρώ. Από αυτά τα δύο τρίτα αφορούν συγχωνεύσεις και εξαγορές υφιστάμενων επιχειρήσεων. Τα υπόλοιπα προορίζονται για νέες δραστηριότητες.
Η “Tata Consultancy Services” είναι μία ινδική εταιρεία που ειδικεύεται σε υπηρεσίες πληροφορικής για εταιρικούς πελάτες. Την TCS απέκτησε πρόσφατα η γαλλική εταιριά Αλτί, η οποία απασχολούσε 1.200 υπαλλήλους και προσέλαβε άλλους 300. Η TCS παρουσίασε πέρσι αύξηση κατά 51% στην Ευρώπη, σε μία ήπειρο που παίζει στρατηγικό ρόλο για τον όμιλο.
«Η σχέση με την Ευρώπη εξελίσσεται καλά. Αλλά μια συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών θα δώσει επιπλέον ώθηση. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι μια τέτοια συμφωνία θα μπορούσε να διπλασιάσει το εμπόριο μέσα σε δύο χρόνια, από 80 δισεκατομμύρια στα 150 δισεκατομμύρια ευρώ», τονίζει ο Αμπινάβ Κουμάρ, διευθυντής επικοινωνίας και μάρκετινγκ της εταιρίας TCS.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαπραγματεύεται από το 2007 μία συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την Ινδία. Τα κύρια επίμαχα ζητήματα σχετίζονται με τη γεωργία, τα εργασιακά πρότυπα και τα γενόσημα φάρμακα.
«Οι συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών είναι περίπλοκες. Χρειάζονται χρόνο. Στο 95% των επιμέρους σημείων της συμφωνίας είναι εύκολο να συμφωνήσουν οι δύο πλευρές. Αυτά είναι τα ασφαλή σημεία. Το υπόλοιπο 5% που παίρνει χρόνο, μπορεί να καθυστερήσει την πρόοδο των διαπραγματεύσεων», λέει ο Αμπινάβ Κουμάρ.
Παράλληλα με τις εταιρείες πληροφορικής οι παρασκευάστριες εταιρίες φαρμακευτικών προϊόντων και οι κατασκευαστές οχημάτων βλέπουν στην Ευρώπη μεγάλες δυνατότητες για ανάπτυξη.
«Οι ινδικές εταιρείες, όπως όλες οι πολυεθνικές εταιρείες που αναμένουν αποδόσεις, ξέρουν ότι η επένδυση στην Ευρώπη είναι ένα ασφαλές στοίχημα. Το επιχειρηματικό μοντέλο που έχει αναπτύξει η Ινδία τα τελευταία δύο χρόνια ταιριάζει πάρα πολύ με το βιώσιμο μοντέλο που έχει αναπτύξει η Ευρώπη», δηλώνει ο Σουνίλ Πρασάντ, γενικός γραμματέας του ινδικού εμπορικού επιμελητηρίου στην Ευρώπη.
Ο Ζαν Γκι Γκαριέ, Γενικός Γραμματέας του Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου, προσθέτει:
euronews: «Πώς επιτυγχάνετε μία ισορροπία, τη σωστή ισορροπία μεταξύ φιλοδοξίας και πραγματικότητας, όπως για παράδειγμα με τις χώρες σε αυτές τις αναδυόμενες αγορές;»
Ζαν Γκι Γκαριέ: «Ο ενθουσιασμός για τις νέες συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών είναι οι ιδιαίτερα μεγάλες περιφερειακές συμφωνίες. Είναι καλό να δούμε επιχειρηματικά μία θετική εξέλιξη. Το πρόβλημα είναι, ότι οι περισσότερες χώρες του κόσμου δεν μπορούν να επωφεληθούν από τα πλεονεκτήματα αυτών των συμφωνιών. Γι ‘αυτό χρειάζεται περισσότερη κίνηση σε διάφορα επίπεδα ως αντιστάθμισμα, έτσι ώστε να συνεχίσουν οι φτωχές χώρες και πιο ανεπτυγμένες οικονομίες να επωφελούνται από τα ανοίγματα του εμπορίου. Αν δεν γίνει αυτό, θα προκληθεί ακραία ανισότητα στην παγκόσμια οικονομία και δεν πρέπει να συμβεί αυτό».
euronews: «Πώς πείθετε τους Ευρωπαίους ότι το παγκόσμιο εμπόριο είναι προς όφελός σας; ή είναι αυτό ένα μονόπλευρο επιχείρημα;»
Ζαν Γκι Γκαριέ: «Πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να πιστεύουν ακράδαντα και είναι πολλοί, όχι μόνο στην Ευρώπη, ότι το παγκόσμιο εμπόριο με κάποιο τρόπο καταστρέφει θέσεις εργασίας, οι οποίες στη συνέχεια δημιουργούνται εκ νέου στις φτωχότερες χώρες. Αυτή η πεποίθηση δεν επιδέχεται κριτικής. Υπάρχει όμως και η άποψη, που υιοθετήθηκε και από πολιτικούς, ότι το εμπόριο δημιουργεί θέσεις εργασίας και το αντίθετο. Οι τάσεις προστατευτισμού που έχουν δεσπόζουσα θέση τα τελευταία χρόνια πέτυχαν το αντίθετο σε χώρες όπως η Γαλλία, όπου είμαστε πρωταθλητές στις εξαγωγές. Αυτή η πρακτική δημιουργεί θέσεις εργασίας. Αν η Γαλλία και η Γερμανία πωλούν αυτοκίνητα στην Κίνα και στη συνέχεια επιβάλλουν περιορισμούς σε ηλιακούς συλλέκτες που έρχονται στη Γαλλία ή σε άλλα κινεζικά
προϊόντα, τότε θα αρχίσουν να μειώνονται οι θέσεις εργασίας».
Το μέγεθος και η κλίμακα του παγκόσμιου εμπορίου προκαλούν δέος και αναμένεται να αυξηθούν φέτος κατά 4,5%. Γνωρίζουμε ότι ο προστατευτισμός είναι σε άνοδο. Αν όμως γίνει σωστά, το παγκόσμιο εμπόριο έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει θέσεις εργασίας και πλούτο στους ανθρώπους.