ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΛίγο πριν τη σύνοδο για την Κλιματική Αλλαγή στο Παρίσι, η ελληνική κοινωνία μοιάζει να αγνοεί την σοβαρότητα του θέματος και να μην γνωρίζει τις επιπτώσεις του φαινομένου στο παρόν και το μέλλον της χώρας. Παραδοσιακά, το περιβάλλον δεν «πουλάει» στην Ελλάδα. Κανείς δεν θυμάται πολιτικούς καβγάδες ή μεγάλες διαδηλώσεις για ζητήματα περιβάλλοντος. Η εκτροπή του Αχελώου και οι Σκουριές ίσως αποτελούν εξαίρεση, όμως και σε αυτές τις περιπτώσεις το περιβάλλον δεν είναι το βασικό ζήτημα. Η οικονομική και η πολιτική διάσταση των δύο υποθέσεων σαφώς υπερτερούν της οικολογίας.
Αν αυτό ίσχυε τις τελευταίες δεκαετίες, στα χρόνια της κρίσης, η συζήτηση για το περιβάλλον θεωρείται ακόμη μεγαλύτερη πολυτέλεια. Σε μεγάλο βαθμό, το ίδιο ισχύει και για τον πολιτισμό.
Τα ελληνικά κόμματα δεν έχουν και μάλλον δεν θα αποκτήσουν ολοκληρωμένες θέσεις για την Κλιματική Αλλαγή. Με εξαίρεση τους Οικολόγους Πράσινους, που λόγω πολιτικής ταυτότητας και ειδικού ενδιαφέροντος έχουν μελετήσει το ζήτημα, οι υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις δεν έχουν ασχοληθεί σοβαρά με το πρόβλημα. Ακόμη και αν υπάρχουν επίσημες θέσεις και πορίσματα, αυτά δεν μεταφράζονται σε συγκεκριμένες και ρεαλιστικές προτάσεις. Το παρακάτω απόσπασμα από την ιστοσελίδα των Πρασίνων περιγράφει με γλαφυρό τρόπο την στάση των ελλήνων πολιτικών απέναντι στην Κλιματική Αλλαγή.
«??Το ότι το πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα δεν βρίσκει να πει έστω μια λέξη στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου αλλά και πέρα από αυτήν για την κλιματική αλλαγή, αυτό δεν σημαίνει ότι αυτή …εξαφανίζεται. Δείχνει πόσο μακριά από μια σύγχρονη πολιτική είναι τα ελληνικά κόμματα, παλιά και νέα. Κλείνοντας τα μάτια ή πιστεύοντας ότι η κλιματική αλλαγή δεν μας αφορά ή ότι έχουμε άλλα πιο σοβαρά θέματα, δεν αλλάζει η πραγματικότητα ότι οι επιπτώσεις στις κοινωνίες και στην οικονομία είναι ήδη παρούσες και σημαντικές και αφορούν στον πυρήνα της επιβίωσής μας. Αν και άλλες κοινωνίες έχουν κινητοποιηθεί ενόψει της Παγκόσμιας Διάσκεψης για το Κλίμα, τον Δεκέμβριο 2015, στο Παρίσι, η ελληνική κυβέρνηση και η ελληνική κοινωνία δεν συμμετέχουν σε αυτή την κινητοποίηση. Η χώρα εξάλλου δεν έχει καταθέσει όπως όφειλε το εθνικό σχέδιο για την μετά Κιότο εποχή, μετά από ουσιαστική διαβούλευση με τους φορείς και την κοινωνία των πολιτών.??»
Πρέπει να σημειωθεί, πως οι Οικολόγοι Πράσινοι είναι εκτός ελληνικού και ευρωπαϊκού κοινοβουλίου. Οπότε η επιρροή τους στην ελληνική κοινωνία, είναι εκ των πραγμμάτων περιορισμένη.
Για την απούσια δημόσιου διαλόγου, ευθύνη φέρουν και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Τα media δεν έχουν εξηγήσει στους πολίτες πως η ζωή τους θα αλλάξει ριζικά τα επόμενα χρόνια, αν δεν ληφθούν μέτρα. Με εξαίρεση τις δασικές πυρκαγιές και την μόλυνση των θαλλασών, οι τηλεοπτικοί σταθμοί δεν ασχολούνται με περιβαλλοντικά θέματα. Το ίδιο δεν ισχύει και με τις τράπεζες, που μετρούν το οικονομικό κόστος της Κλιματικής Αλλαγής.
Eπιτροπή Μελέτης των Επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής
Τον Μάρτιο του 2009, ο τότε Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γεώργιος Προβόπουλος, σύστησε επιτροπή από διακεκριμένους επιστήμονες, στην οποία ανατέθηκε η εκπόνηση μελέτης σχετικά με τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα. Μετά από μελέτες και έρευνες 26 μηνών, η επιτροπή δημοσίευσε τα συμπεράσματα της τον Ιούνιο του 2011. Η επιτροπή εκτίμησε το κόστος της τυχόν αδράνειας καθώς και το κόστος των μέτρων άμβλυνσης των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής τα οποία θα ληφθούν στο πλαίσιο των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν η Ελλάδα επιλέξει να μην αντιδράσει (σενάριο αδράνειας), θα χάνει 2% του ΑΕΠ της ως το 2050 και 6% ως το 2100. Σε τιμές του 2008, το κόστος θα αγγίξει τα 701 δισεκατομμύρια ευρώ. Αν η χώρα μας αναλάβει δράση (σενάριο μετριασμού) στο πλαίσιο της παγκόσμιας προσπάθειας, με αποτέλεσμα η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας να περιοριστεί στους 2 ºC, τότε οι συνολικές απώλειες θα αγγίξουν τα 436 δισεκατομμύρια ευρώ. Το σενάριο της προσαρμογής μάλλον μοιάζει με άπιαστο όνειρο, αφού από το 2011 μέχρι σήμερα δεν έχει ληφθεί κανένα μέτρο για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. Άγνωστο παραμένει αν η πολιτεία αξιοποίησε την συγκεκριμένη έκθεση. Βέβαια αν κάτι τέτοιο είχε συμβεί, οι οικολογικές οργανώσεις, δεν θα ασκούσαν τόσο σκληρή κριτική.
WWF και Greenpeace
Οι οικολογικές οργανώσεις έχουν εδώ και καιρό κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου, όμως οι προειδοποιήσεις τους δεν έχουν συγκινήσει όσους άσκησαν εξουσία στην Ελλάδα. Για λόγους οικονομίας, αναφερόμαστε στις δύο μεγαλύτερες οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας.
Το WWF εκτιμά πως η Ελλάδα δεν έχει σχεδιάσει εθνική στρατηγική για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, αν και γεωγραφικά ανήκει σε μια από τις πιο ευπαθείς περιοχές της Μεσογείου. Η οργάνωση σημειώνει πως η προσαρμογή της Ελλάδας αποτελεί αναγκαιότητα και όχι πολυτέλεια. Η εξάρτηση της χώρας από το φυσικό περιβάλλον είναι εξαιρετικά μεγάλη για να αγνοηθεί, ακόμα και σε συνθήκες οικονομικής κρίσης. Το WWF προτείνει
- Άμεση ολοκλήρωση των σχεδίων διαχείρισης λεκανών απορροής των υδάτινων πόρων
- Επαναδραστηριοποίηση της Εθνικής Επιτροπής για την Καταπολέμηση της Ερημοποίησης
- Ολοκληρωμένο πρόγραμμα προσαρμογής της χώρας στην κλιματική αλλαγή, με:
- Ορίζοντα πενταετίας 2015 – 2020
- Δέσμευση πόρων από ευρωπαϊκά προγράμματα και το ΕΣΠΑ
- Υλοποίηση παρεμβάσεων σε όλους τους τομείς, ήτοι δάση, νερό, υγεία, τουρισμό, γεωργία, αστικές περιοχές
Σε πρόσφατη συνέντευξη τύπου, ο Τάκης Γρηγορίου, υπεύθυνος για θέματα ενέργειας και κλιματικών αλλαγών στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace, σημείωσε: «??Στις 30 Νοεμβρίου στο Παρίσι, ο Έλληνας Πρωθυπουργός θα έχει στη διάθεσή του 15 λεπτά που μπορούν να αλλάξουν το μέλλον της χώρας. Η μία του επιλογή θα είναι να κρυφτεί πίσω από τις ευρωπαϊκές θέσεις και να σταθεί σε γενικόλογα ευχολόγια για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Η άλλη είναι να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, να αξιοποιήσει την ιστορική ευκαιρία και να ανακοινώσει το πιο φιλόδοξο πλέγμα πολιτικών που έχει υλοποιηθεί ποτέ στη χώρα??».
Όπως δείχνει και το παραπάνω απόσπασμα, η σύνοδος του Παρισιού θεωρείται ως μια από τις τελευταίες ευκαρίες της διεθνούς κοινότητας. Στο πλαίσιο αυτό, καλείται να αναλάβει δράση και ο Αλέξης Τσίπρας. Ο Έλληνας Πρωθυπουργός καλείται να παρουσιάσει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα δράσης, μα και να μιλήσει την γλώσσα της αλήθειας.
Την θέση και τις προτάσεις της κυβέρνησης σχετικά με την Κλιματική Αλλαγή φαίνεται πως αγνοεί και ο πολιτικός κόσμος της χώρας. Σε ερώτηση του προς τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο βουλευτής του Ποταμιού, Γιώργος Αμυράς υποστηρίζει: «??Στην Ελλάδα επικρατεί πλήρης άγνοια των θέσεων με τις οποίες θα προσέλθει η χώρα στις διαπραγματεύσεις για το Κλίμα, χωρίς καμία ανοικτή διαβούλευση – τουλάχιστον σε επίπεδο Κοινοβουλίου και κοινωνίας των πολιτών – και χωρίς καμία ενημέρωση για τις εθνικά καθορισμένες προθέσεις συνεισφοράς για την υλοποίηση της νέας Παγκόσμια Συμφωνίας για το Κλίμα??».
Πέρα από την προσωπική άποψη του Γιώργου Αμυρά, γεγονός είναι πως οι ελληνικές κυβερνήσεις ποτέ δεν είχαν στρατηγική σε ζητήματα περιβάλλοντος. Η πλειοψηφία των πολιτών δεν ασχολείται με το περιβάλλον, παρά μόνο σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών. Οπότε οι κυβερνήσεις δεν νιώθουν κάποια ιδιαίτερη πίεση. Η ελληνική κοινωνία δεν συζητά το θέμα, γιατί απλά δεν γνωρίζει πως υπάρχει. Για τους περισσότερους ο όρος «Κλιματική Αλλαγή» παράμενει «κενό γράμμα» και σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για κάτι που αφορά τις μελλοντικές γενιές. Κανείς δεν έχει εξηγήσει στους πολίτες ποιες είναι οι επιπτώσεις της αύξησης της θερμοκρασίας κατά 2 ºC.
Στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, η Κλιματική Αλλαγή έχει τη δική της ενότητα. Το υπουργείο υποδέχεται τον επισκέπτη με τη φράση «??η αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος, αποτελεί μια από τις θεμελιώδεις προτεραιότητες της κυβέρνησης και του Υπουργείου μας??». Ακολουθούν αναλύσεις, εκθέσεις, προτάσεις φορέων και βεβαίως οι δράσεις του υπουργείου. Μένει να αποδειχθεί, αν τα λόγια θα γίνουν πράξεις. Αν η Ελλάδα μετά την σύνοδο για την Κλιματική Αλλαγή στο Παρίσι, θα αναλάβει συγκεκριμένες δράσεις για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Η επιτυχία της όποιας προσπάθειας εξαρτάται και από την συμμετοχή των πολιτών, που όμως δεν γνωρίζουν όσα θα έπρεπε για την κλιματική αλλαγή.