Τζέιμς Νάτσγουεη: Ο αντιπολεμικός φωτορεπόρτερ και πολεμικός ανταποκριτής

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

O Τζειμς Νάτσγουέη είναι ένας από τους μεγαλύτερους φωτογράφους της εποχής μας. Για σχεδόν 4 δεκαετίες αναζητεί και απαθανατίζει όσους υποφέρουν, καταγράφει τη φτώχεια, την πείνα, τις ασθένειες και τις συγκρούσεις.

Ο ίδιος αποφάσισε να γίνει πολεμικός φωτορεπόρτερ βλέποντας τις εικόνες από το Βιετνάμ που τράβηξαν δημοσιογράφοι, όπως ο Ντον Μακ Κάλίν. Τον ώθησε, κυρίως, η δύναμη αυτών των εικόνων που υποκίνησε τον κόσμο να επαναστατήσει ενάντια στον πόλεμο.Αν και πέρασε όλη του την επαγγελματική ζωή σε εμπόλεμες ζώνες, ο ίδιος αυτοπροσδιορίζεται
ως αντιπολεμικός φωτογράφος και εξακολουθεί να πιστεύει στη δύναμη των εικόνων για την αποτροπή πολέμων.

Ο Νάτσγουεη απέσπασε το βραβείο Πριγκίπισσα των Αστουριών στην κατηγορία της Επικοινωνίας και της Ανθρωπιστικής Δράσης.

euronews: Σας ευχαριστούμε που δεχθήκατε να παραχωρήσετε αυτή τη συνέντευξη στο euronews και συγχαρητήρια για το βραβείο.
Γιατί κάνετε αυτή τη δουλειά και μάλιστα, σε εμπόλεμη ζώνη;
Ο Βρετανός φωτογράφος Ντον Μακ Καλιν λέει πως μπορείς να είσαι πολεμικός ανταποκριτής για μεγάλο χρονικό διάστημα αν έχεις ένα σκοπό. Εσάς ποιος είναι ο σκοπός σας;

Τζέιμς Νατσγουέη:
Οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν τι συμβαίνει στον κόσμο. Όταν γίνεται ένας πόλεμος διακυβεύονται πολλά τόσο για όσους εμπλέκονται στον πόλεμο όσο και για τον υπόλοιπο κόσμο. Οι φωτογραφίες μπορεί να δείξουν πίσω από τις γραμμές την πολιτική διάσταση γύρω από έναν πόλεμο. Δημιουργούν ένα
ειδικό οπλοστάσιο για όσους εμπλέκονται στον πόλεμο. Οι φωτογράφοι βρίσκονται εκεί.Βλέπουν τι συμβαίνει σε μεμονωμένα άτομα. Δείχνουν το αποτέλεσμα του πολέμου κάνοντας υπόλογους τους φορείς λήψης αποφάσεων ,φορείς χάραξης πολιτικής που διεξάγουν τον πόλεμο. Αυτός είναι ένας τρόπος με τον οποίο η κοινή γνώμη μπορεί να εκπαιδευτεί και να πιέζει για αλλαγή.

euronews:
Θεωρείτε πως μια εικόνα μπορεί να είναι αντίδοτο στον πόλεμο;

Τζέιμς Νατσγουέη:
Ναι, πιστεύω πως κατά κάποιον τρόπο μια φωτογραφία που δείχνει το αληθινό πρόσωπο του πολέμου είναι μια αντιπολεμική φωτογραφία. Από την εμπειρία μου στο τι κάνει ο πόλεμος στους ανθρώπους και τις κοινωνίες θα ήταν πολύ δύσκολο να μην προωθήσω κάτι τέτοιο. Πιστεύω ότι οι φωτογραφίες που δείχνουν το πραγματικό πρόσωπο του πολέμου, κατά κάποιον τρόπο, αποτελούν τους μεσολαβητές εναντίον της χρήσης του πολέμου ως μέσο άσκησης πολιτικής.
Νομίζω ότι υπάρχουν πράγματα που αξίζει να αγωνίζεται κανείς σε αυτή τη ζωή. Νομίζω ότι οι άνθρωποι πρέπει να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους, αλλά πιστεύω επίσης ότι θα πρέπει να είμαστε ενήμεροι στο πού οδηγεί ο πόλεμος, ποιες είναι οι αναπόφευκτες συνέπειες του πολέμου με ανθρώπινους όρους.

Αυτό δεν πρέπει ποτέ να το ξεχνάμε και πρέπει να το
σκεφτεται διπλα πριν εμπλακεί ο οποιόσδηποτε σε πόλεμο.

euronews:
Έχετε καλύψει δεκάδες πολεμους.Υπάρχει κάποιος που σας έχει σημαδέψει περισσότερο;

Τζέιμς Νατσγουέη:
Όταν κάποιος υποφέρει , όταν κάποιος γίνεται θύμα είναι δύσκολο να πούμε ότι ο ένας είναι πιο σημαντικός από το άλλο. Νομίζω ότι όλοι είναι εξίσου σημαντικοί. Ωστόσο η γενοκτονία στη Ρουάντα ήταν κάτι που ήταν τόσο ακραίο και ασυνήθιστο. Ήταν πολύ δύσκολο να κατανοήσω πώς θα μπορούσαν να αφαγιασθούν 800.000 με ένα εκατομμύριο άνθρωποι από τους συμπατριώτες τους σε τρεις μήνες, χρησιμοποιώντας ως όπλα γεωργικά εργαλεια. Κάποια στιγμή κάποιος θέτει ένα μαχαίρι ή ένα τσεκούρι γύρω από το λαιμό ενός αθώου, τι τους κάνει να το χρησιμοποιήσουν εναντίον των γειτόνων τους; Δεν μπορώ να καταλάβω .

euronews:
Τα περισσότερα έργα σας είναι
ασπρόμαυρα. Αν ο σκοπός σας είναι να απεικονίσετε την πραγματικότητα, αυτή δεν είναι
σε άσπρο μαύρο αλλά έχει χρώμα. Γιατί λοιπόν το ασπρόμαυρο;

Τζέιμς Νατσγουέη:
Αυτό είναι σωστό. Το ασπρόμαυρο, δεν είναι πραγματικό, είναι αφηρημένο. Ωστόσο αναζητεί την ουσία του τι πραγματικά συμβαίνει. Το χρώμα είναι απλώς ένα ισχυρό φαινόμενο. Κατά κάποιο τρόπο, ανταγωνίζεται με το θέμα της φωτογραφίας. Προσπαθεί να γίνει το αντικείμενο της φωτογραφίας. Έτσι, αν το αφαιρέσεις χρησιμοποιώντας μαύρο και άσπρο, τότε κατανοείς τι συμβαίνει χωρίς να αποσπάται η προσοχή απο το χρώμα.

euronews:
Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα σε μια καλή εικόνα και μια εικόνα σύμβολο; Πως γίνονται οι εικόνες σύμβολα;

Tζέιμς Νατσγουέη:
Πρέπει να είναι κάτι πολύ ισχυρό, γνήσιο και βαθιά ανθρώπινο αυτό που εκφράζεται μέσα από την εικόνα. Πρέπει να είναι μια κατάσταση η οποία να είναι ιστορικά σημαντική. Στη δημοσιογραφία θα πρέπει να είσαι στη σωστή θέση την καταλληλη στιγμή.Ακούγεται απλό, αλλά, στην πραγματικότητα, είναι εξαιρετικά δύσκολο. Νομίζω ότι πρέπει να συνειδητοποιήσουν όλοι ενα συγκεκριμένο γεγονος.
Πρέπει να φτάσει σε ένα συγκεκριμένο σημείο ώστε μια φωτογραφία να γίνει εικόνα σύμβολο. Για παράδειγμα, η εικόνα του μικρού Aylan που πνίγηκε στο Αιγαίο, ήρθε σε μια στιγμή που ο κόσμος γνώριζε τι συμβαίνει. Κατοπιν η εικόνα συγκλόνισε την κοινή γνώμη. Η εικόνα της Kim Phuc, του νεαρού κοριτσιού που έτρεχε να σωθει΄από τη Ναπάλμ στον πόλεμο του Βιετνάμ. Αυτό συνέβη σε μια εποχή που υπήρχε αρκετή ευαισθητοποίηση και διαμαρτυρίες ενάντια στον πόλεμο. Στη συνέχεια, αυτή η εικόνα συγκλόνισε την κοινή γνώμη.

euronews:
Μιλώντας για σκληρές εικόνες και μέσα μαζικής ενημέρωσης. Ξέρετε, από πρώτο χέρι, ότι οι εκδότες και οι συντάκτες συχνά διστάζουν να δείξουν τέτοιες εικόνες. Αναφέρατε το παράδειγμα του Aylan Kurdi, το οποίο είναι πολύ καλό. Το πιο διαδεδομένο επιχείρημα είναι ότι με τη δημοσίευση αυτών των εικόνων υπονομεύουμε την αξιοπρέπεια των θυμάτων. Εσεις τι πιστεύετε;

Τζέιμς Νατσγουέη:
Το γεγονός ότι οι άνθρωποι υποφέρουν, δεν σημαίνει ότι δεν έχουν αξιοπρέπεια. Το ότι οι άνθρωποι έχουν φόβο δεν σημαίνει ότι δεν έχουν θάρρος. Το
ότι οι άνθρωποι περνούν δύσκολα, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουν ελπίδα. Οι εικόνες δεν υπονομεύουν την αξιοπρέπεια, όχι απαραίτητα. Δεν νομίζω ότι η εικόνα του Aylan υπονόμευσε την αξιοπρέπειά του. Νομίζω ότι δημιούργησε μεγάλη συμπάθεια για το νεαρό αγόρι, την οικογένειά του και για το σύνολο των μεταναστών. Αν ήταν μια εικόνα που δεν ήταν αξιοπρεπής, κατά κάποιον τρόπο δεν θα αναγνώριζε τη θυσία που έγινε, τότε η εικόνα δεν θα είχε αποτέλεσμα.