Forced Entertainment: 36 ώρες με τον Σαίξπηρ πάνω σε ένα τραπέζι

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Εννιά μέρες, 4 ώρες την ημέρα, αφιερωμένες στον Σαίξπηρ. Όλα τα τα θεατρικά έργα του διάσημου συγγραφέα, ανεβαίνουν με έναν λιτό, ευφάνταστο τρόπο, από τη θρυλική θεατρική ομάδα Forced Entertainment. Μέσα σε 36 ώρες περίπου, έξι ερμηνευτές αφηγούνται τα 36 θεατρικά έργα του κορυφαίου ελισαβετιανού συγγραφέα με συμμάχους απλά αντικείμενα που μπορούν να βρουν σε ένα τραπέζι. Αυτό είναι το «Όλος ο Σαίξπηρ σε ένα τραπέζι».

Οι Forced Entertainment, βραβευμένοι το 2016 με το International Ibsen Award, προσεγγίζουν για πρώτη φορά την δραματουργία του Σαίξπηρ (με εξαίρεση μία σύντομη «ενασχόληση» με τον Βασιλιά Ληρ), δίνοντας ένα αποτέλεσμα που απογειώνει τα έργα και αναδεικνύει με κωμικά παράδοξο τρόπο τη δραματουργική τους δεινότητα. Ο Τιμ Έτσελς, καλλιτεχνικός διευθυντής και ψυχή της βρετανικής ομάδας μας αναλύει αυτό το πολυήμερο πρότζεκτ, που πραγματοποιείται στην Πειραιώς 260.

-Τι σας έκανε μετά από τόσα χρόνια να ασχοληθείτε με τον συμπατριώτη σας, τον Ουίλιαμ Σαίξπηρ;

Για μένα, ο Σαίξπηρ συνδέεται κυρίως με τα σχολεία και τις ακαδημαϊκές σπουδές. Μου αρέσει η γλώσσα του. Πάντα με συγκινεί όταν πηγαίνω τα δω τα έργα του. Αλλά για μένα έχουν ακόμη μια μυρωδιά που μου θυμίζει σχολική τάξη. Προσεγγίζοντας λοιπόν τα έργα του για το πρότζεκτ μας «Όλος ο Σαίξπηρ σε ένα τραπέζι», μας ενδιέφεραν οι υποθέσεις των θεατρικών, οι ιστορίες τους. Με τον άμεσο όμως τρόπο που επικοινωνείς με το κοινό, όταν εστιάζεις στην αφήγηση. Σίγουρα δεν βλέπω τον Σαίξπηρ με σεβασμό ή ως κάτι ιερό.

-Πώς τον βλέπετε λοιπόν εσείς;

Τον βλέπω περισσότερο σαν μια στοίβα βιβλίων, σαν ένα σύνολο λέξεων σε σελίδες, σαν έναν τόπο συνάντησης. Το έργο του γίνεται σύγχρονο, γιατί εμείς το διαβάζουμε με σύγχρονο τρόπο. Δίνουμε ζωή στα κείμενα με το δικό μας τρόπο. Υπό αυτό το πρίσμα, βλέπω τον ελισαβετιανό συγγραφέα σαν ένα δυναμικό σύνολο: είναι λέξεις που μπορούν να προκαλέσουν κάτι, πολλά διαφορετικά πράγματα. Ίσως αυτό που τον έκανε να έχει τόσο μεγάλη διάρκεια μέσα στον χρόνο, στον χώρο του πολιτισμού είναι τα συστατικά στοιχεία από τα οποία αποτελούνται τα έργα του: πρόκειται για ιδέες και υλικά από τα οποία οι άνθρωποι μπορούν να κρατηθούν, να ταυτιστούν, αλλά και να κατανοήσουν την ίδια τους τη φύση. Είναι πληθωρικά και ταυτόχρονα πολύ ανοιχτά. Αυτό τα κάνει τέλεια για το ζωντανό θέατρο που προτείνουμε.

-Τι είναι το καινούργιο στη δική σας προσέγγιση;

Οι ηθοποιοί είναι αφηγητές. Κάθονται σε ένα τραπέζι και λένε την ιστορία του κάθε έργου, με απλή καθημερινή γλώσσα. Ταυτόχρονα, χρησιμοποιούν καθημερινά αντικείμενα, που βρίσκονται στο τραπέζι, τα οποία αντιπροσωπεύουν τους χαρακτήρες του κάθε έργου. Το ίδιο το τραπέζι λοιπόν γίνεται η σκηνή του έργου: εκεί εκτυλίσσεται όλη η πλοκή. Τα αντικείμενα μοιάζουν με μαριονέτες κατά κάποιο τρόπο. Είναι σαν να συμπτύσσεις το έργο σε επίπεδο μινιατούρας. Όλη τη δράση στην επιφάνεια του τραπεζιού. Τα αντικείμενα γίνονται τα άβαταρ των χαρακτήρων. Είναι εκεί για να μας βοηθήσουν να ζωντανέψουμε την πλοκή, για να κάνουμε πιο ξεκάθαρη την ιστορία. Μέρος της αποστολής των performer είναι να διηγηθούν την ιστορία με γοητευτικό τρόπο, έτσι ώστε να πάρουν το κοινό από το χέρι σε ένα όμορφο ταξίδι. Το άλλο μέρος της αποστολής τους είναι να ζωντανέψουν τα αντικείμενα, να κάνουν τους θεατές να τα προσέξουν και να φανταστούν ότι είναι οι χαρακτήρες του έργου. Άρα καταλαβαίνετε ότι το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς τους είναι να δώσουν χρόνο στη μεταμόρφωση των αντικειμένων, έτσι ώστε να κερδίσουν την προσοχή των θεατών. Δίνοντας χρόνο και προσοχή στα αντικείμενα του τραπεζιού κερδίζουν την προσοχή και το ενδιαφέρον του κοινού.

-Πώς πήρατε την απόφαση να χρησιμοποιήσετε καθημερινά αντικείμενα για να πείτε τις ιστορίες σας;

Η απόφασή μας είχε κωμική αφετηρία βέβαια. Θέλαμε τα μεγάλα, τα σημαντικά θέματα και τα πρόσωπα των έργων, που έχουν γίνει πλέον παγκόσμια πολιτιστικά σύμβολα, να τα μικρύνουμε, να τα γειώσουμε, να τα βάλουμε σε ένα σύμπαν με καθημερινά, συνηθισμένα αντικείμενα. Ένας βασιλιάς γίνεται ένα κουτί κόλλας. Μια βασίλισσα ένα βάζο μαρμελάδα. Ο υπηρέτης ερμηνεύεται από ένα σφυρί. Μπορεί να ακούγεται παράλογο, αλλά αν δείτε την παράσταση θα καταλάβετε ότι λειτουργεί τέλεια. Ανυπομονείτε να δείτε τι θα πει το κάθε αντικείμενο γιατί είναι ο Άμλετ, η Οφηλία αλλά και το τι θα κάνει στα υπόλοιπα αντικείμενα-χαρακτήρες του έργου. Υπάρχει κάτι πολύ ανόητο και ταυτόχρονα μαγικό με αυτό που κάνουμε με τα αντικείμενα. Η ανοησία συνδέεται άψογα με τη μαγεία.

-Γιατί χρησιμοποιείτε τη σύγχρονη αγγλική γλώσσα και όχι την σαιξπηρική γλώσσα;

Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι η αμεσότητα. Η απλότητα. Γι’ αυτό το κάνουμε. Δεν υπάρχει ένα καθορισμένο σενάριο, που ακολουθούν οι αφηγητές. Είναι στο χέρι τους πώς θα χειριστούν το υλικό του κάθε έργου. Δεν δημιουργήσαμε κάτι σταθερό, μορφοποιημένο και απόλυτα καθορισμένο. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η ζωντάνια, η δύναμη και αυξάνεται η ενέργεια του έργου, μέσω της αφήγησης. Οι performer αυτοσχεδιάζουν και καθορίζουν οι ίδιοι τον τρόπο που θα πουν την σαιξπηρική ιστορία τους. Αυτή η ζωντάνια και η φρεσκάδα βοηθούν να δημιουργηθεί μια σχέση με το κοινό. Είναι όλα εκεί μπροστά στα μάτια του. Υπάρχει κάτι πολύ ουσιαστικό σ’ αυτό που κάνουμε, κάτι που έχει παιγνιώδη χαρακτήρα. Νομίζω ότι αυτή είναι η ουσία αυτού που αποκαλούμε θέατρο.

-Ποιο είναι το πιο απαιτητικό, το πιο δύσκολο έργο από τα 36 θεατρικά;

Το καθένα έχει τις δυσκολίες, αλλά και τις χαρές του. Αυτά που έχουν πολλούς χαρακτήρες και σύνθετες πλοκές κάνουν σίγουρα πολύ δύσκολη την ζωή των αφηγητών, γιατί πρέπει να έχουν συνεχώς στο μυαλό τους, όλο αυτόν τον όγκο των πληροφοριών. Τελικά όμως τα καταφέρνουν και τα βγάζουν εις πέρας με τον καλύτερο τρόπο.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

-Πώς αντιδρά το κοινό στις παραστάσεις σας;

Οι αντιδράσεις των θεατών είναι εντυπωσιακές στις παραστάσεις μας. Έχουμε ήδη παρουσιάσει με μεγάλη επιτυχία το «Όλος ο Σαίξπηρ σε ένα τραπέζι» σε διάφορα μέρη στον κόσμο. Το κοινό συγκινείται πραγματικά και εντυπωσιάζεται από τον τρόπο που συνδέεται με τους ηθοποιούς-αφηγητές, αλλά και τα αντικείμενα.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Σύλληψη: Forced Entertainment
Σκηνοθεσία: Tim Etchells
Κείμενο: Robin Arthur, Tim Etchells, Nicki Hobday, Jerry Killick, Richard Lowdon, Claire Marshall, Cathy Naden, Terry O’Connor
Σχεδιασμός: Richard Lowdon
Σχεδιασμός ήχου – Φωτισμοί: Jim Harrison

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Παίζουν: Robin Arthur, Nicki Hobday, Jerry Killick, Richard Lowdon, Cathy Naden, Terry O’Connor
Η δημιουργική ομάδα του Forced Entertainment: Robin Arthur, Tim Etchells (καλλιτεχνική διεύθυνση), Richard Lowdon (σχεδιαστής), Claire Marshall, Cathy Naden, Terry O’Connor
Η ομάδα διαχείρισης του Forced Entertainment: Hester Chillingworth (Creative Producer), Eileen Evans (εκτέλεση παραγωγής), Jim Harrison (διεύθυνση παραγωγής), Natalie Simpson (διεύθυνση γραφείου)
Παραγωγή: Forced Entertainment
Συμπαραγωγή: Berliner Festspiele – Foreign Affairs Festival & Theaterfestival Basel

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

7 Ιουνίου: 19:00 Κοριολανός (Jerry Killick) – 20:00 Οθέλος (Cathy Naden) – 21:00 Κυμβελίνος (Terry O’Connor) – 22:00 Όπως αγαπάτε (Robin Arthur)
8 Ιουνίου: 19:00 Τίτος Ανδρόνικος (Robin Arthur) – 20:00 Πολύ κακό για το τίποτα (Richard Lowdon) – 21:00 Περικλής (Cathy Naden) – 22:00 Άμλετ (Terry O’Connor)
9 Ιουνίου: 19:00 Τέλος καλό όλα καλά (Nicki Hobday) – 20:00 Με το ίδιο μέτρο (Cathy Naden) – 21:00 Η κωμωδία των παρεξηγήσεων (Terry O’Connor) – 22:00 Η τρικυμία (Richard Lowdon)

INFO

Οι παραστάσεις παίζονται χωρίς ελληνικούς υπέρτιτλους
Διάρκεια: κάθε παράσταση διαρκεί περίπου 45’-50’
Τιμές εισιτηρίων: 8€ η μία παράσταση, 15€ οι δύο παραστάσεις, 20€ οι τρεις παραστάσεις, 25€ οι τέσσερις παραστάσεις, και από πέντε παραστάσεις και πάνω όλες 5€ η παράσταση

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ