«To Ανώτατο Δικαστήριο πρέπει να φτιαχτεί από την αρχή γιατί ελέγχεται από αριστερούς και ξένες δυνάμεις», είπε ο ηγέτης του κόμματος «Νόμος και Δικαιοσύνη», Γιάροσλαβ Κατσίνσκι
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΌταν το κόμμα «Νόμος και Δικαιοσύνη», η δεξιά κυβερνώσα παράταξη, κατέθεσε σχέδιο νόμου που αντικαθιστά όλους τους δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου, εκτός από
όσους όρισε ο υπουργός Δικαιοσύνης, οι επικριτές έκαναν λόγο για άνευ προηγουμένου επίθεση στην συνταγματική διάκριση των εξουσιών. Όμως το κόμμα λέει ότι
είναι απλά το πρώτο μέρος για την μεταρρύθμιση της δικαστικής εξουσίας που για πολλούς είναι αναποτελεσματική και ανήθικη.
Οι σχέσεις της δικαστικής εξουσία με το κυβερνών κόμμα χαρακτηρίζονται από δυσπιστία από το 2001, οπότε και ιδρύθηκε το κόμμα. Το όνομά του δείχνει και τη
διάθεση των ηγετικών στελεχών να αναλάβουν δράση στον χώρο της δικαιοσύνης. Ο 68χρονος ηγέτης του, Γιάροσλαβ Κατσίνσκι και ο 46χρονος υπουργός Δικαιοσύνης,
Ζμπίγκνιου Ζιόμπρο (δικηγόροι και οι δύο) απαιτούσαν για καιρό την αποβολή δικαστών που είχαν δουλέψει για το κομμουνιστικό καθεστώς καθώς και την βελτίωση
λειτουργίας των δικαστηρίων.
«Ό,τι έχουμε κάνει ως τώρα ήταν στην ατζέντα μας στις εκλογές του 2015» λέει στο euronews ο βουλευτής Αντρέι Ματούσιεβιτς.
Από τον Οκτώβριο του 2015, οπότε και ανέλαβε την εξουσία, το «Νόμος και Δικαιοσύνη» πέρασε νομοθεσία για το γραφείο της εισαγγελίας, αναθεώρησε τον κώδικα
ποινικής δικονομίας και την περασμένη εβδομάδα πέρασε νέους νόμους για τα αστικά δικαστήρια και το εθνικό δικαστικό συμβούλιο, το οποίο ορίζει δικαστές. Τα
τελευταία δύο νομοσχέδια αφότου εγκρίθηκαν ταχύτατα από τη Βουλή περιμένουν την υπογραφή του προέδρου της χώρας.
Το Ανώτατο Δικαστήριο χρειάζεται φτιάξιμο από την αρχή καθώς σύμφωνα με τον Κατσίνσκι ελέγχεται από αριστερούς και ξένες δυνάμεις.
«Στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο εμπνευστήκαμε από τις νομικές μας παραδόσεις, συμπεριλαμβανομένων εκείνων από την περίοδο 1928-1939, όταν το Δικαστήριο
μορφοποιήθηκε με παρόμοιο τρόπο σε πολλές υποθέσεις», πρόσθεσε ο Ματουσιέβιτς. Επέμεινε παράλληλα πως το να έχει ο υπουργός την τελευταία κουβέντα στον ορισμό
δικαστών, συναντάται και στη Γερμανία. Πάντως η ένωση δικαστών της Πολωνίας το αμφισβήτησε λέγοντας πως στη Γερμανία κάθε περιφέρεια έχει δικό της σύστημα.
Ο…σερίφης
Κοινή συνισταμένη όλων των αλλαγών είναι η μεγαλύτερη παροχή εξουσίας τόσο στη Βουλή, όπου το κόμμα έχει ασφαλή πλειοψηφία, όσο και στον υπουργό Δικαιοσύνης.
Λειτουργεί ως γενικός εισαγγελέας, θα ορίζει προσωπικά τους επικεφαλής των αστικών δικαστηρίων και θα έχει τη δυνανότητα να αποφασίζει ποιοι Ανώτατοι Δικαστές
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗθα παραμένουν στη θέση τους. Ο Ζιόμπρο, γνωστός και ως «σερίφης», θα πάρει εξουσίες που κανείς υπουργός δεν είχε από το 1989. «Ο ρόλος του είναι ήδη
σημαντικός» λέει ο Ματούσιεβιτς. «Παρόλα αυτά οι ίδιοι οι δικαστές μόνο μπορούν να κρίνουν την ανεξαρτησία τους. Πιστεύω ότι με τις προτεινόμενες αλλαγές θα
ελευθερωθούν από κάθε πίεση, είτε αυτή προέρχεται από το περιβάλλον τους είτε ακόμη χειρότερα από πολιτικές δυνάμεις».
Οι τωρινές εξελίξεις ακολουθούν την τελευταία σημαντική αλλαγή που έλαβε χώρα το 2015, όταν το κυβερνών κόμμα πέρασε σειρά νόμων που μείωναν τις εξουσίες του
Συνταγματικού Δικαστηρίου, του ανώτατου σώματος στην Πολωνία. Η τότε κρίση προκάλεσε μαζικές διαδηλώσεις στη χώρα και οδήγησε την Κομισιόν στην ανεπανάληπτη
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗκίνηση του να ξεκινήσει έρευνα για τους χειρισμούς της κυβέρνησης στα της δικαστικής εξουσίας.
«Τελευταίο καρφί στο φέρετρο»
«Έτσι ξεκίνησε η διάλυση της εφαρμογή των νόμων» λέει στο euronews ο Γέρζι Στεπιέν, πρώην επικεφαλής του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πολωνίας. «Αργότερα
πέρασαν διάφορα στάδια, όπως η διάλυση των ανεξάρτητων δημόσιων υπηρεσιών ή η υφαρπαγή των κρατικών μέσων ενημέρωσης, όμως τώρα αν περάσει το νομοσχέδιο για το
Ανώτατο Δικαστήριο, το φέρετρο που λέγεται κυριαρχία του νόμου θα κλείσει οριστικά».
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΣύμφωνα με τον Στεπιέρ οι μεταρρυθμίσεις θα βοηθήσουν όσους δικαστές θα υπακούν τον υπουργό και θα υποβιβαστούν σε πολιτικοί αξιωματούχοι. Σημείωσε επίσης πως
το Ανώτατο Δικαστήριο είναι αυτό που ελέγχει τη νομιμότητα των εκλογών. «Ο κ. Ζιόμπρο τελείωσε την καριέρα του ως δικηγόρος περνώντας οριακά τις εξετάσεις στο
γραφείο του Εισαγγελέα. Εξαιτίας των κακών του αποτελεσμάτων δεν μπόρεσε να δουλέψει εκεί. Το παράδοξο είναι πως τώρα είναι ο επικεφαλής όλων των Εισαγελλέων».
Παρόλα αυτά η κυβέρνηση στηρίζεται σε ένα δυνατό χαρτί, την παραδοσιακή δυσπιστία των Πολωνών στους δημόσιους θεσμούς, ήτοι και στα δικαστήρια. Σύμφωνα με
έρευνα του 2016, το 60% συμφώνησε πως τα δικαστήρια ενδιαφέρονται μόνο για τα δικά τους ζητήματα και το 57% πιστεύει πως οι δικαστές είναι διεφθαρμένοι. «Δεν
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗπεριμένω από τον κόσμο να υπερασπιστεί τους δικαστές» σχολιάσει ο Στεπιέν και τονίζει: «Αλλά ελπίζω πως θα ξυπνήσει ο κόσμος και θα βάλει τέλος σε αυτή την
αγωνία για τη δημοκρατία της Πολωνίας».
Επιστροφή στον κομμουνισμό;
«Τα δικαστήρια πρέπει να μεταρρυθμιστούν αλλά είναι αλήθεα ότι τα τελευταία δύο χρόνια βιώνουμε μια μόνιμη επίθεση στους δικαστές από τα ΜΜΕ που είναι φιλικά
προς την κυβέρνηση. Η μεταρρύθμιση που προωθεί η κυβέρνηση δεν στοχεύει στην επιστροφή της δικαστικής εξουσίας στον λαό, αλλά σε ένα κόμμα, όπως γινόταν στον
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗκομμουνισμό», λέει ο Μπόρις ΜΠούντκα, βουλευτής της κεντροδεξιάς και πρώην υπουργός Δικαιοσύνης.
Ο Μπούντκα επιβεβαίωσε πως μετά την πρόσφατη κρίση, η αντιπολίτευση θα πάρει ενωτική θέση ενάντια στην κυβέρνηση και θα σκεφτεί τη δημιορυγία λίστας υποψηφίων
από όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης για τις επόμενες εκλογές.
Προς ικανοποίηση του Στεπιέν, την Κυριακή διαδήλωσαν 5-10.000 άνθρωποι στη Βαρσοβία και σε άλλες πόλεις, κατά της δικαστικής μεταρρύθμισης.Οι κινήσεις του
«Νομος και Δικαιοσύνη» προκάλεσαν την ανησυχία και διεθνών θεσμών.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟι ηγέτες πέντε κομμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έγραψαν σε κοινή επιστολή πως οι νέοι νόμοι δεν συμβαδίζουν με τις συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και
πίεσαν την Κομισιόν να ξεκαθαρίσει την Πολωνία τις συνέπειες εφαρμογής τέτοιων νόμων.
«Είμαστε δημοκρατικά εκλεγμένοι και έχουμε το δικαίωμα να θεραπεύσουμε το δικαστικό σώμα», σχολίασε ο Ματούσιεβιτς. Όσο για τις διαδηλώσεις δήλωσε πως αυτοί
που συγκεντρώθηκαν ήθελαν απλά να δείξουν ανυπακοή στην κυβέρνηση. «Η αντιπολίτευση επιτίθεται κάθε πρωτοβουλία που παίρνουμε», πρόσθεσε.
Παρόμοιες εξηγήσεις δόθηκαν και από τα μίντια που ελέγχει το κράτος. Στη ναυαρχίδα των φίλα προσκείμενων καναλιών, το TVP, η διαδήλωση χαρακτηρίσθηκε ως
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗαπόπειρα διοργάνωσης πραξικοπήματος, με τους συγκεντρωμένους να αποκαλούνται αντάρτες.
Μάχη χωρίς όπλα
Μία από τους αποκαλούμενους αντάρτες ήταν η Βάντα Τράζικ Στάβσκα, 90χρονη βετεράνη της εξέγερσης της Βαρσοβίας το 1944, που αποκαλεί τον εαυτό της πολιτικά ανεξάρτητη.
«Ζητάμε να είστε όλοι ώριμοι και ευγενικοί. Δεν υπάρχει μίσος, εκδίκηση, παρά μόνο μια ώριμη πράξη ώστε να νιώθει όλος ο λαός πως έχει αξιοπρέπεια. Μάχη αλλά χωρίς όπλα», είπε στο συγκεντρωμένο πλήθος.
Το μήνυμά της σίγουρα θα εντυπωσιάσει την κυβέρνηση. «Είμαστε αποφασισμένο να περάσουμε τις αλλαγές» είπε ο Ματούσιεβις και «αργότερα θα έχουμε πολύ δουλειά ώστε να αλλάξουμε τις διαδικασίες. Αυτό είναι μόνο η αρχή».
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ