Η ιταλική «Νύχτα των Κρυστάλλων» και το μέλλον της εβραϊκής κοινότητας της Ιταλίας

Στις 9 Νοεμβρίου, συμπληρώνονται 80 χρόνια από την Νύχτα των Κρυστάλλων, το μαζικό πανεθνικό Πογκρόμ των Εβραίων σε Γερμανία και Αυστρία. Ναζιστικές ομάδες έκαψαν τότε συναγωγές, λεηλάτησαν εβραϊκά μαγαζιά, επιτέθηκαν σε Εβραίους και προχώρησαν σε μαζικές συλλήψεις. Ήταν μια πολύ καλά οργανωμένη νύχτα τρόμου.

Στην Ιταλία, η αντίστοιχη ημερομηνία που έχει χαραχτεί ανεξίτηλα στη μνήμη της εβραϊκής κοινότητας είναι η 16η Οκτωβρίου 1943, το περίφημο «Μαύρο Σάββατο». Τι συνέβη τότε; Οι ναζί είχαν καταλάβει τη Ρώμη. Στις 5.30 τα ξημερώματα η Γκεστάπο συνέλαβε όλους τους Εβραίους που έμεναν στο γκέτο της ιταλικής πρωτεύουσας, αλλά και σε άλλες συνοικίες. Πάνω από 1000 Εβραίοι οδηγήθηκαν στο Άουσβιτς. Μόνο 16 κατάφεραν να επιστρέψουν. Ο τελευταίος επιζήσας του Ολοκαυτώματος πέθανε πριν λίγες μέρες σε ηλικία 92 ετών.

Κάποιοι στη Ρώμη θυμούνται ακόμη τα γεγονότα του 1943. Ο Ενρίκο ντι Βερόλι είναι 85 ετών: «Ήμουν εδώ. Είδα την εκτόπιση της αδελφής μου, του κουνιάδου μου και των δύο παιδιών τους».

Η εβραϊκή κοινότητα της Ρώμης είναι πολύ δραστήρια στη διατήρηση της μνήμης του Ολοκαυτώματος με τη βοήθεια συνεδρίων αλλά και ταινιών και βιβλίων. Στόχος να μην ξεχάσει κανείς τι συνέβη και να επαναληφθούν αντίστοιχες θηριωδίες στο μέλλον. Στο σημερινό τοξικό περιβάλλον, όπου κυριαρχεί η ισλαμοφοβία, ο ρατσισμός, ο αντισημιτισμός και η άνοδος της ακροδεξιάς υπάρχει περίπτωση να βιώσουμε κάτι αντίστοιχο;

«Ο κίνδυνος αυτός υπάρχει γιατί είναι κάτι έμφυτο ιστορικά στον άνθρωπο. Κατά τη διάρκεια λοιπόν της οικονομικής κρίσης, υπάρχει πάντα και κρίση των αξιών και αύξηση αυτών των φαινομένων. Τα πράγματα χειροτερεύουν» επισημαίνει ο Κλαούντιο Προκάτσια, υπεύθυνος πολιτιστικών εκδηλώσεων της εβραϊκής κοινότητας της Ρώμης.

Η Πρόεδρος της κοινότητας, Ρουθ Ντουρετζέλο συμπληρώνει: «Ο εχθρός αλλάζει, κάθε φορά που υπάρχει κάποιος καινούργιος εχθρός για να επιτεθούμε, για να προσβάλλουμε. Εμείς οι Εβραίοι είμαστε κατεξοχήν οι διαφορετικοί, γι' αυτό ήμασταν και είμαστε μερικές φορές τα θύματα αυτού του μίσους. Πρέπει να αντιπαρατεθούμε σ' αυτό το μίσος, οποιοσδήποτε κι αν είναι ο εχθρός. Μπορεί να είναι ένας τσιγγάνος, ένας ομοφυλόφιλος, ένας ανάπηρος. Αυτό έχει ήδη συμβεί στο παρελθόν. Η διαφορετικότητα είναι μια δικαιολογία για να ασκήσουμε δίωξη σε κάποιον».