Ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, Φιλίπο Γκράντι στο Euronews

Ανελίζ Μπόρζες, Euronews:

Η πανδημία του κορονοϊού έχει αλλάξει τη ζωή μας με τρόπους που δεν είχαμε φανταστεί μέχρι σήμερα. Αλλά για κάποιους ανθρώπους, τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει. Οι πρόσφυγες προσπαθούν να φύγουν μακριά από τον πόλεμο και τις διώξεις. Και πολλοί καταλήγουν σε πολυπληθείς προσφυγικούς καταυλισμούς, χωρίς την κατάλληλη στέγαση, χωρίς καθαρό νερό και με απαράδεκτες συνθήκες υγιεινής. Είναι συχνά εκτεθειμένοι στο κρύο, την υγρασία, την πίεση, την κούραση. Και με την επιδημία του κορονοϊού, είναι σαν να περιμένουν να γίνει η απόλυτη καταστροφή. Μπορούμε να την αποφύγουμε; Και με ποιο τρόπο; Για να συζητήσουμε αυτό το θέμα και άλλα ζητήματα είναι μαζί μας ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Φιλίπο Γκράντι. Σας ευχαριστούμε που είστε μαζί μας.

Ο οργανισμός σας αναφέρει ότι κάθε δύο δευτερόλεπτα ένας άνθρωπος αναγκάζεται να φύγει από το σπίτι του. Αυτό σημαίνει ότι μέχρι το τέλος αυτής της συνέντευξης, 240 άτομα θα έχουν εκτοπιστεί βίαια κάπου στον κόσμο. Είναι ένα δραματικό νούμερο. Μερικοί θα καταλήξουν σε προσφυγικούς καταυλισμούς, όπου οι συνθήκες είναι σκληρές. Μέχρι σήμερα δεν έχουμε δει μεγάλη εξάπλωση του Covid-19 σ' αυτά τα μέρη. Τι μέτρα εφαρμόζονται; Τι κάνετε για να αποφύγετε τα χειρότερα;

Φιλίπο Γκράντι, Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες:

Προσπαθούμε να προετοιμαστούμε όσο μπορούμε καλύτερα. Ζητήσαμε από τις κυβερνήσεις να συμπεριλάβουν και τους πρόσφυγες στα μέτρα που λαμβάνουν. Είναι προφανές ότι το κάνουν, γιατί είναι προς το συμφέρον όλων να προστατευθεί όλος ο πληθυσμός, συμπεριλαμβανομένων και των προσφύγων στα μέτρα προστασίας που λαμβάνονται. Και βοηθάμε και οι ίδιοι με ΜΚΟ που συνεργαζόμαστε, με άλλες οργανώσεις του ΟΗΕ στο θέμα του πόσιμου νερού και της υγιεινής, που είναι εξαιρετικά σημαντικό. Και στον τομέα της επικοινωνίας, έχουμε μάθει κι εδώ στην Ευρώπη πόσο σημαντικό είναι να υπακούμε κάθε μέρα στις εντολές που μας δίνουν οι αρχές στο πώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε, ποιους περιορισμούς να ακολουθούμε, σε ποιους κανόνες να υπακούμε. Πρέπει να γίνονται τα ίδια και με τους πληθυσμούς των προσφύγων.

Και πρέπει να προσφέρουμε και χρήματα, γιατί ένα σημαντικό ζήτημα είναι ότι πολλοί από αυτούς ζουν με πολύ μικρό εισόδημα, έχουν πολύ μικρές καθημερινές εργασίες. Ένα μεγάλο μέρος από αυτό το εισόδημα και τις δουλειές δεν υπάρχουν πλέον, υπό τις παρούσες συνθήκες. Όταν έχουμε λοιπόν ένα κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα μπορεί να δημιουργήσει δυσμενέστερες συνέπειες σε μακροχρόνια βάση από ότι το ζήτημα της υγείας. Επιτρέψτε μου να συμπληρώσω κάτι ακόμη. Είπατε ότι πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους ζουν συνωστισμένοι σε καταυλισμούς. Αυτό ισχύει για ένα σημαντικό ποσοστό αυτών των ανθρώπων . Αλλά ένα ποσοστό 60-70% των 70 εκατομμυρίων προσφύγων και εκτοπισμένων σε όλο τον κόσμο ζουν σήμερα σε κοινότητες, σε μέρη γεμάτα κόσμο, σε φτωχές κοινότητες. Άρα τόσο αυτοί, όσοι και οι περιοχές που τους φιλοξενούν είναι εκτεθειμένοι στην πανδημία.

Ανελίζ Μπόρζες, Euronews:

Οι πρόσφυγες έχουν γίνει ένα ζήτημα που προκαλεί εντάσεις στην Ευρώπη και συχνά πυροδοτεί την πολιτική αντιπαράθεση, κυρίως σε ορισμένα κράτη μέλη που σήκωσαν το μεγαλύτερο βάρος της μεταναστευτικής κρίσης του 2015 και όπου οι αρχές δεν μπορούν πλέον να προσφέρουν βοήθεια στους πρόσφυγες. Τα πράγματα αναμένεται να χειροτερέψουν. Αυτό που βλέπουμε τώρα είναι την Ε.Ε. να αγωνίζεται να επιβιώσει, τις μεγάλες οικονομίες να είναι στο χείλος της κατάρρευσης. Φοβάστε τι θα γίνει στη συνέχεια; Τις συνέπειες που μπορεί να έχει αυτή η κρίση του κορονοϊού στην μελλοντική ενσωμάτωση των προσφύγων στις κοινωνίες της Ευρώπης;

Φιλίπο Γκράντι, Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες:

Ναι! Φοβάμαι ακόμη περισσότερο για την ξένη βοήθεια και την υποστήριξη που λαμβάνουμε. Όπως γνωρίζετε η Ευρώπη είναι ο μεγαλύτερος δωρητής ανθρωπιστικής βοήθειας και στήριξης για ανάπτυξη στον κόσμο. Νομίζω ότι όλο αυτό θα τεθεί σοβαρά σε κίνδυνο, καθώς η κατάσταση εξελίσσεται.

Ίσως όχι άμεσα, γιατί όλοι κατανοούν ότι οι ανθρωπιστικές ανάγκες είναι επείγουσες αυτή την περίοδο. Αλλά σίγουρα στο μέλλον, όταν αφήσουμε πίσω μας όλη αυτή την πανδημία. Πρέπει να θυμόμαστε για παράδειγμα ότι η ενίσχυση των συστημάτων υγείας στις φτωχές χώρες δεν είναι μόνο προς το συμφέρον αυτών των φτωχών χωρών, που είναι ένα επιχείρημα που δυστυχώς δεν επαρκεί, αλλά η ενίσχυση αυτών των συστημάτων υγείας για όλους, για τους ντόπιους και για τους πρόσφυγες είναι προς το συμφέρον όλου του κόσμου. Γιατί αν έχουμε μια αδύναμη χώρα, η πανδημία μπορεί να επιστρέψει παντού, μέσω αυτής.

Άρα βλέπετε η βοήθεια δεν είναι μόνο για το καλό αυτών που την λαμβάνουν, αλλά για όλο τον κόσμο. Ελπίζω η πίεση που θα υπάρξει στους εθνικούς προϋπολογισμούς, γιατί το κόστος θα είναι τεράστιο στις εθνικές οικονομίες για να ανταπεξέλθουν στην κρίση του κορονοϊού, ελπίζω λοιπόν αυτή η πίεση να μην οδηγήσει σε μείωση της ανθρωπιστικής βοήθειας, από την οποία ωφελούνται και οι πρόσφυγες.  

Ανελίζ Μπόρζες, Euronews:

Η Ιταλία μόλις ανακοίνωσε ότι τα ιταλικά λιμάνια δεν μπορούν να θεωρούνται πλέον ασφαλή και οι αρχές δεν θα επιτρέπουν τον ελλιμενισμό πλοίων ΜΚΟ με πρόσφυγες, καθ' όλη τη διάρκεια της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης για τη δημόσια υγεία, που δημιουργήθηκε από την εξάπλωση του COVID-19. Ποια είναι η θέση σας για την απόφαση της Ιταλίας να κλείσει τα λιμάνια της;

Φιλίπο Γκράντι, Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες:

Αυτό δεν είναι κάτι που παρουσιάζεται μόνο στην Ιταλία. Σε όλο τον κόσμο, σύνορα κλείνουν. Καταλαβαίνω βέβαια γιατί γίνεται, γιατί οι κυβερνήσεις προσπαθούν να περιορίσουν την επέκταση της πανδημίας. Είναι κατανοητό και είναι πραγματικά αναγκαίο στα περισσότερα μέρη. Αυτό που επισημαίνουμε είναι ότι πρέπει να είμαστε προσεκτικοί γιατί αν κλείσουμε τα σύνορα και εμποδίσουμε την αποβίβαση των ανθρώπων, αυτό είναι ενάντια στις θεμελιώδεις αρχές προστασίας όσων έχουν ανάγκη αυτή την προστασία. Γιατί αυτοί φεύγουν για να γλιτώσουν από τον πόλεμο και τις διώξεις, καταστάσεις, οι οποίες δυστυχώς δεν σταματούν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Αυτό που λέμε στις κυβερνήσεις είναι, πρώτα από όλα, ότι υπάρχουν  ακόμη τρόποι να διατηρήσουμε τις διαδικασίες ασύλου, κάτω και από αυτές τις συνθήκες. Έχουμε παράσχει πολλές τεχνικές συμβουλές στις κυβερνήσεις για το πώς να το κάνουν, μέσω συστημάτων καραντίνας και μέσω διαδικτυακών συνεντεύξεων με όσους αιτούνται άσυλο. Μπορούν να το κάνουν με αυτόν τον τρόπο.

Αλλά το πιο σημαντικό είναι αν πρέπει να γίνεται έτσι για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, ας είναι κάτι προσωρινό, ας είναι αυτά τα μέτρα για την περίοδο της κρίσης. Αλλά όταν τελειώσει η κρίση, πρέπει να επιστρέψουμε στην κανονικές διαδικασίες προστασίας των προσφύγων. Γιατί αλλιώς αν αυτή η πρακτική διατηρηθεί και μετά την κρίση, θα έχουμε μια πολύ σοβαρή κατάσταση παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.