Τρία σενάρια για την στάση που θα ακολουθήσουν οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ό,τι αφορά τις σχέσεις με την Τουρκία - Πώς διαμορφώνονται οι τάσεις εντός της ΕΕ
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ“Η κατάσταση δεν έχει βελτιωθεί και αυτό ουδείς το αμφισβητεί. Οι υπουργοί Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα το συζητήσουν τη Δευτέρα, αλλά οι συνέπειες θα αποφασιστούν από τους ηγέτες στη σύνοδο κορυφής”. Αυτή είναι η τοποθέτηση ανώτερου Ευρωπαίου αξιωματούχου για το θέμα της Τουρκίας.
Μιλώντας για το Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ που θα διεξαχθεί την Δευτέρα, ο αξιωματούχος υπογράμμισε ότι «δεν υπάρχει αμφιβολία πως η κατάσταση έχει επιδεινωθεί και ότι τα κράτη μέλη θα αποφασίσουν για τις συνέπειες, με ένα ευρύ φάσμα επιλογών».
Ο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Διπλωματίας, Ζοζέπ Μπορέλ, αναμένεται να ενημερώσει τους υπουργούς Εξωτερικών της ΕΕ για το τι έχει συμβεί από την προηγούμενη Σύνοδο Κορυφής στις αρχές Οκτωβρίου.
Οι υπουργοί Εξωτερικών των κρατών μελών της ΕΕ θα έχουν τη δυνατότητα να τοποθετηθούν επί του θέματος, ωστόσο οι αποφάσεις θα ληφθούν στη Σύνοδο Κορυφής της Πέμπτης, εξήγησε ο αξιωματούχος.
Σημείωσε πως η «η Τουρκία δεν ανταποκρίθηκε θετικά στις προσδοκίες και τις ελπίδες της ΕΕ. Θα δούμε τις συνέπειες. Το φάσμα των μέτρων είναι ευρύ, θα δούμε τι αποφασίζουν τα κράτη μέλη. Η Τουρκία είναι πολύτιμος γείτονας, αλλά ζητάμε θετικά βήματα από την Άγκυρα σε διάφορα θέματα: Ανατολική Μεσόγειος, Κύπρος, Συρία, Λιβύη, τώρα Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Αυτή η αλλαγή δεν ήρθε, δεν άλλαξε πολιτική, αυτή είναι η πραγματικότητα. "
Ο αξιωματούχος της ΕΕ, ωστόσο, χαρακτήρισε θετική την απόσυρση του Oruc Reis και των διερευνητικών επαφών για μια μελλοντική διάσκεψη για την επίλυση της κυπριακής διαφοράς, αλλά επεσήμανε ότι το πόσο θα μετρήσουν, θα εξαρτηθεί από τους ηγέτες.
Είπε ότι είναι σημάδια και θα διαβαστούν στο ευρύτερο πλαίσιο.
Τα τρία σενάρια για το ενδεχόμενο κυρώσεων στην Τουρκία
Στο μεταξύ, διπλωματικές πηγές διευκρινίζουν ότι η θετική ατζέντα, όπως περιγράφεται στα συμπεράσματα του Συμβουλίου Κορυφής της ΕΕ του περασμένου Οκτωβρίου, δεν μπορεί να εφαρμοστεί, με δεδομένο ότι η Τουρκία δεν έχει αλλάξει τακτική.
Το ζήτημα μιας Διεθνούς Διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο, όπως είχε προταθεί από τον Σαρλ Μισέλ καθίσταται σαφές – λένε οι καλά γνωρίζοντες στις Βρυξέλλες- ότι δεν είναι κάτι που μπορεί να υλοποιηθεί αυτή τη στιγμή, είναι μάλλον άκαιρο.
Όπως αναφέρουν αυτή τη στιγμή υπάρχουν πολλές επιλογές στο τραπέζι σε τρία διαφορετικά επίπεδα:
1. Light κυρώσεις: Θα μπορούσαν ι ηγέτες της ΕΕ να προχωρήσουν με το αίτημα της Κύπρου για την προσθήκη επιπλέον ατόμων / οντοτήτων στο υφιστάμενο καθεστώς κυρώσεων που ισχύουν επί του παρόντος για τις παράνομες γεωτρήσεις στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου. Σε αυτό το πλαίσιο αναζητάται και το ανάλογο καθεστώς που θα μπορούσε να ισχύσει για τα όσα συμβαίνουν στις σχέσεις Ελλάδας- Τουρκίας, με δεδομένο ότι δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής παράνομες γεωτρήσεις αλλά συνεχείς παραβιάσεις της ελληνικής υφαλοκρηπίδας με τις έρευνες του Oruc Reis.
2. Μέση λύση: Να δοθεί γραπτή εντολή στον Borrell, που να αναφέρεται στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής, να επεξεργαστεί μια λίστα συγκεκριμένων κυρώσεων που θα ληφθούν βραχυπρόθεσμα εάν η Τουρκία δεν αλλάξει συμπεριφορά. Αυτό θεωρείται ως το πιο πιθανό σενάριο και εκτιμάται πως αποτελεί κλιμάκωση και σκληρό μήνυμα προς την Τουρκία, ειδικά εάν υπάρχει μια συγκεκριμένη ημερομηνία η οποία θα τεθεί ως όριο. Επιθυμητό θα ήταν να δοθεί χρόνος έως το Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ τον Ιανουάριο του 2021.
3. Σκληρές κυρώσεις: Αυτό θεωρείται ως το λιγότερο πιθανό σενάριο. Πρόκειται για τις λεγόμενες τομεακές κυρώσεις που θα στοχεύουν συγκεκριμένους οικονομικούς τομείς και θα έπλητταν καίρια την τουρκική οικονομία.
Η αναστολή της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ- Τουρκίας παραμένει στο τραπέζι ως επιλογή, αλλά είναι γνωστό πως το θέμα έχει παγώσει εδώ και αρκετούς μήνες.
Η Ελλάδα, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, αναμένεται να θέσει το ζήτημα των πωλήσεων όπλων απευθείας από τα κράτη μέλη της ΕΕ στην Τουρκία, καθώς θεωρείται απαράδεκτο οι χώρες της ΕΕ να πωλούν όπλα σε μια χώρα που αποτελεί άμεση απειλή για κάποια από τα κράτη μέλη της ΕΕ, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος.
Πώς διαμορφώνονται τα μπλοκ εντός της ΕΕ
Διπλωματικές πηγές υποστηρίζουν πως υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις εντός της Ε.Ε.
Η Γαλλία επιμένει ότι πρέπει να ληφθούν σκληρά μέτρα εναντίον της Τουρκίας όχι μόνο για τις παραβιάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά και επειδή θεωρείται απειλή για την εσωτερική ασφάλεια της χώρας. Υπάρχει ένας αυξανόμενος αριθμός χωρών στις χώρες που ζητούν κυρώσεις εκτός από την Ελλάδα, την Κύπρο ή τη Γαλλία. Σε αυτήν την ομάδα είναι, μεταξύ άλλων, η Αυστρία, το Λουξεμβούργο, η Ιρλανδία, η Σλοβενία και το Βέλγιο.
Η ομάδα των κρατών μελών που είναι απρόθυμα ή αρνητικά στις κυρώσεις είναι η Ισπανία, η Ιταλία, η Γερμανία (με ρόλο διαμεσολαβητή καθώς ασκεί την Προεδρία στην ΕΕ), η Βουλγαρία και τη Μάλτα.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΚαι υπάρχουν πιο ουδέτερες χώρες που θα αποδεχθούν αυτό που θα αποφασιστεί όπως η Σουηδία ή οι χώρες της Βαλτικής.
Εμανουέλ Μακρόν και Άνγκελα Μέρκελ αναμένεται να μιλήσουν το Σαββατοκύριακο και εντός της νέας εβδομάδας θα υπάρχει σαφέστερη εικόνα.