Οι κάτοικοι της περιοχής ζουν τον έβδομο χρόνο πολέμου με την Ρωσία. Έχουν να αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα από την εξάπλωση του κορονοϊού και την έλλειψη υγειονομικών μονάδων και εμβολίων
Στην ανατολική Ουκρανία, οι κάτοικοι έχουν να αντιμετωπίσουν δύο πολέμους: την επταετή σύγκρουση μεταξύ ουκρανικών και ρωσικών δυνάμεων και τον κορονοϊό.
Τον Απρίλιο, 150.000 Ρώσοι στρατιώτες μετακινήθηκαν στα σύνορα της Ουκρανίας και την Κριμαία. Η ένταση ανέβηκε για άλλη μια φορά. Μετά από εβδομάδες στρατιωτικών ασκήσεων αποσύρθηκαν. Όσοι ζουν όμως στην περιοχή των εχθροπραξιών, φοβούνται ότι μπορεί να υπάρξει ξανά κλιμάκωση.
Στην Στανίτσια Λουχάνσκα, στην περιοχή που ελέγχεται από την ουκρανική κυβέρνηση, οι συνέπειες της πανδημίας είναι κάτι παραπάνω από ορατές. Η πόλη φιλοξενεί το μόνο σημείο διέλευσης για πεζούς στην επονομαζόμενη γραμμή επαφής, την ζώνη μήκους 500 χλμ μεταξύ των δύο μετώπων. Η ελευθερία κίνησης έχει περιοριστεί αρκετές φορές, τόσο κατά τη διάρκεια του πολέμου, όσο και τώρα με την πανδημία. Στο παρελθόν, περίπου 15.000 άνθρωποι, κάποιες φορές ακόμη περισσότεροι, περνούσαν από το σημείο ελέγχου της Λουγκάνσκαγια καθημερινά. Τώρα είναι λιγότεροι από 2.000 και προς τις δύο κατευθύνσεις.
Αυτή ήταν η εικόνα στην Στανίτσια Λουχάνσκα πριν την πανδημία. Οι άνθρωποι μετακινούνταν ανάμεσα στις δύο πλευρές για να δουν τις οικογένειές τους, να λύσουν νομικά προβλήματα και να πάρουν τη σύνταξή τους. Μερικοί το έκαναν καθημερινά για να πουλήσουν τα προϊόντα τους. Σήμερα δεν υπάρχει καμιά δραστηριότητα. Οι άνθρωποι είναι πιο φτωχοί και πιο απομονωμένοι και στις δύο πλευρές: «Δεν έχουν όλοι χρήματα για πληρώσουν ένα COVID test. Γι’ αυτό το λόγο οι άνθρωποι δεν περνούν από την άλλη πλευρά, εκτός κι αν είναι κάτι επείγον. Ήρθαμε από την Οδησσό να δούμε τους συγγενείς μας. Παλιά το κάναμε δύο φορές το χρόνο. Τώρα είναι η πρώτη φορά σε 1,5 χρόνο» αναφέρει μια γυναίκα.
Κατευθυνόμαστε στο Περεντίλσκε. Απέχει μόλις 5 χλμ από τη γραμμή επαφής για να δούμε τι συμβαίνει με τον κορονοϊό. Ιατρικά κέντρα όπως αυτό εδώ αναλαμβάνουν τα περιστατικά COVID σ’ αυτή την περιοχή της ανατολικής Ουκρανίας. Αυτή η νοσηλεύτρια επισημαίνει την τεράστια έλλειψη υγειονομικού προσωπικού. Η Οξάνα Λιγκοσόρ είναι επικεφαλής των νοσηλευτριών στο Ιατρικό Κέντρο: _«_Είμαι υπεύθυνη για 1200 άτομα που ζουν σε δύο χωριά. Υπάρχει έλλειψη υγειονομικού προσωπικού και με την πανδημία είναι πιο έντονη αυτή η έλλειψη. Οι γιατροί φοβούνται να πάνε στα χωριά. Λόγω της COVID και της παρούσας κατάστασης ο κόσμος είναι σε πανικό. Στις κόκκινες ζώνες, πολύς κόσμος έχει μολυνθεί. Οι άνθρωποι δεν πάνε ούτε στον γιατρό. Φοβούνται να πάνε ακόμη και για ψώνια».
Η μάχη ενάντια στην πανδημία είναι εδώ πραγματικά μια αποστολή υψηλού κινδύνου. Δεν γίνονται τεστ στα ιατρικά κέντρα, ενώ η πλειοψηφία του ιατρικού προσωπικού έχει ήδη μολυνθεί από τον ιό. Μια ηλικιωμένη κυρία τονίζει: «Δεν πάω σε μέρη όπου υπάρχουν πολλά άτομα και επικρατεί συνωστισμός. Πάω μόνο να αγοράσω ψωμί. Οφείλεται στην ηλικία μας. Εγώ είμαι 80 και ο άνδρας μου 85. Φοβόμαστε».
Το ήδη αποδυναμωμένο ουκρανικό σύστημα υγείας χρειάζεται σήμερα 40% περισσότερο προσωπικό για να διαχειριστεί την πανδημία, σύμφωνα με τους Γιατρούς του Κόσμου. Η ΜΚΟ υποστηρίζει ότι δεν καλύπτονται ούτε καν τα επείγοντα περιστατικά. Ο Σέρι Βινοράντοφ επισημαίνει: «Ως συνέπεια της σύγκρουσης, το τοπικό σύστημα υγείας δεν διαθέτει μονάδα εντατικής θεραπείας για τις μεταδοτικές ασθένειες. Αυτές οι μονάδες που ετοιμάστηκαν πρόσφατα, δεν ανταποκρίνονται στις υγειονομικές απαιτήσεις».
Ακόμη και τα εξειδικευμένα COVID νοσοκομεία, που βρίσκονται μακριά από τη ζώνη αυτή, καταβάλλουν τεράστια προσπάθεια για να ανταποκριθούν. Το νοσοκομείο στην Κονστιαντίνιβκα αύξησε τον αριθμό των κλινών COVID, αλλά δεν μπορεί ακόμη να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες της περιοχής.
Η παροχή οξυγόνου είναι ένα άλλο τεράστιο πρόβλημα για όλα τα νοσοκομεία στην περιοχή Ντονέτσκ. Ο αριθμός των κρουσμάτων έχει αρχίσει να μειώνεται στο Λουχάνσκ και το Ντονέτσκ, στην γραμμή επαφής. Η κατάσταση όμως έκτακτης ανάγκης δεν έχει τελειώσει.
Η Νάντια Σειτσένκο είναι η αρχίατρος: «Αισθανόμαστε σαν να πνιγόμαστε. Είναι δύσκολο για μας. Είναι σαν να μην έχουμε οξυγόνο στην περιοχή. Τώρα έχουμε 90-100 ασθενείς και οι περισσότεροι είναι σε σοβαρή κατάσταση. Ζητώ από το προσωπικό να κάνει υπερωρίες. Πληρώνεται γι’ αυτό αλλά δεν αρκεί. Οι άνθρωποι έχουν εξαντληθεί. Χρειαζόμαστε 70-80 φιάλες οξυγόνου την ημέρα για να καλύπτουμε τις ανάγκες. Έχουμε όμως 45-50. Υπάρχει μια μικρή μείωση των κρουσμάτων, αλλά βλέπουμε μια αύξηση των σοβαρών περιστατικών. Αυτό σημαίνει ότι οι ΜΕΘ είναι γεμάτες και η επιδημία δεν έχει τελειώσει».
Μερικές περιοχές είναι εντελώς απομονωμένες. Αυτό βοήθησε ώστε να μην εξαπλωθεί ο κορονοϊός. Οι συνθήκες ζωής εδώ είναι πολύ δύσκολες, λόγω του πολέμου.
Η απεσταλμένη του Euronews, Μόνικα Πίνα μεταδίδει: _«_Είμαστε στο Όπιτνε, λιγότερο από ένα χιλιόμετρο μακριά από την γραμμή επαφής. Οι πληγές του πολέμου είναι εμφανείς. Οι κάτοικοι δεν έχουν νερό και φυσικό αέριο εδώ και επτά χρόνια».
Το Όπιτνε δεν έχει κρούσματα. Όποιος έρχεται εδώ, χρειάζεται να έχει πάρει έγκριση από τον στρατό. Οι κάτοικοι εξαρτώνται πλήρως από τις ΜΚΟ. Παίρνουν νερό κάθε δύο εβδομάδες, χάρη στην βοήθεια της Ε.Ε.
Είναι πολύ δύσκολο για τους 40 κατοίκους του χωριού να αντιμετωπίσουν τον κορονοϊό, χωρίς πρόσβαση σε καθαρό νερό και χωρίς τις κατάλληλες συνθήκες υγιεινής. Πριν τον πόλεμο εδώ ζούσαν 800 άνθρωποι. Η Ολένα Λιμπέντιβα είναι κάτοικος του χωριού: «Δεδομένου ότι όλοι οι κάτοικοι είναι συνταξιούχοι, εάν φτάσει εδώ ο κορονοϊός, θα έχουμε τεράστιο πρόβλημα. Δεν υπάρχει ιατρική περίθαλψη. Δεν έρχονται εδώ γιατροί».
Παρόλη την απομόνωση, πολλά χωριά στην εμπόλεμη περιοχή δεν την γλίτωσαν. Ο Ιβάν Νάχορνιουκ ήταν από τους κατοίκους που κόλλησαν στο Βοντιάν. Μπήκε στο νοσοκομείο τον Φεβρουάριο. Τώρα αναρρώνει. Πάνω από 12.000 άτομα από την εμπόλεμη ζώνη έχουν νοσηλευθεί από το 2020: _«_Είμαστε σαν το Τσερνόμπιλ εδώ. Κανείς δεν μας θέλει. Η COVID είναι σαν ένας δεύτερος πόλεμος. Είναι το ίδιο τρομακτικός. Μοιάζει σαν να μην υπάρχει και ξαφνικά εκεί που δεν το περιμένεις, κάποιος πεθαίνει. Τη μία στιγμή είσαι καλά και την άλλη έχεις φύγει».
Ο Ιβάν και η γυναίκα του πιστεύουν ότι ο εμβολιασμός θα σώσει το χωριό τους. Το πρόγραμμα εμβολιασμού στην Ουκρανία πάει όμως πολύ αργά.
Χάρη στο πρόγραμμα COVAX, την παγκόσμια πρωτοβουλία που στοχεύει σε ίση πρόσβαση σε εμβόλια, η Ουκρανία αναμένεται να λάβει 8 εκατομμύρια δόσεις για να εμβολιάσει το 20% του πληθυσμού της. Αυτό θα ανακουφίσει τη χώρα από τη μία από τις θανάσιμες απειλές που βιώνει.