Η επανασύνδεση με τη φύση, η ζωή στο χωριό και η απομάκρυνση από τους αστικούς ρυθμούς κερδίζουν έδαφος στη βαλκανική χώρα
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΌπως και ο υπόλοιπος κόσμος, η Σερβία βγαίνει από μια χρονιά όπου ο κορονοϊός, η κλιματική αλλαγή και τα προβλήματα στην οικονομία έχουν υποχρεώσει πολλούς ανθρώπους να επαναξιολογήσουν τη ζωή και τις συνήθειές τους.
Για πολλούς, αυτό δημιούργησε την έντονη επιθυμία να επανασυνδεθούν με τη φύση και την κληρονομιά της σερβικής επαρχίας. Έτσι μετά από πολλά χρόνια εγκατάλειψης και παρακμής, η ζωή στο χωριό, ως μια φιλική προς το περιβάλλον επιλογή, έγινε ξαφνικά πιο ελκυστική.
Η Μαρίγια Μπάμπιτς επισημαίνει ότι ήθελε να μείνει κοντά στη φύση εδώ και πολύ καιρό. Τελικά, είναι έτοιμη να φύγει από το Βελιγράδι και να πάει να μείνει σε μια κοινότητα στις πλαγιές της Stara Planina, μαζί με τον σύντροφό της, τα τρία παιδιά τους και το σκύλο της.Η οικογένεια έχει το συμβολικό όνομα Walking By the Earth.
Η Μαρίγια ξεκαθαρίζει τι σημαίνει γι’ αυτήν οικολογικός τρόπος ζωής: «Είμαστε μια οικογένεια με χαμηλά απορρίμματα, που καλλιεργεί το φαγητό της και κρατά καθαρό το περιβάλλον. Είμαστε ακτιβιστές, δεν υποστηρίζουμε το περιβαλλοντικό ξέπλυμα ( greenwashing), δεν αγοράζουμε καινούργια ρούχα. Παίρνουμε μόνο μεταχειρισμένα και τρελαινόμαστε με την υπαίθρια ζωή».
Καθώς ο συγκεκριμένος οικολογικός τρόπος ζωής δεν είναι διαδεδομένος στην Σερβία, η Μαρίγια ελπίζει ότι θα τον ασπαστούν σύντομα πολύ περισσότεροι: «Τα επόμενα χρόνια, θα υπάρχουν περισσότεροι που θα θέλουν να ζουν στην επαρχία και ίσως συμμετάσχουν στις ήδη υπάρχουσες κοινότητες. Έχουμε μια μεγάλη οικολογική αφύπνιση. Ο κόσμος ξυπνά, ενημερώνεται και αγωνίζεται για την υγεία και το περιβάλλον. Μέχρι τώρα έχουμε το χωριό Vrmdza. Το Fruška Gora είναι επίσης δημοφιλές, το ίδιο και η Stara Planina. Η ανατολική και δυτική Σερβία τώρα ξυπνάει».
Το χωριό Vrmdza, αποτελεί σημείο αναφοράς για την επαρχιακή ανάπτυξη. Πριν από μια δεκαετία, ο πληθυσμός του συρρικνωνόταν και ήταν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα σερβικού χωριού που παρακμάζει. Η τύχη του όμως άλλαξε.
Η Ντραγκάνα Τόμιτς Φιλίποβιτς είναι μια γυναίκα με σημαντική επιχειρηματική καριέρα στο Βελιγράδι. Την άφησε πίσω της και εγκαταστάθηκε εδώ, φέρνοντας μαζί της οικογένεια, φίλους και ένα νέο στυλ ζωής στο χωριό.
Το πάθος της είναι, όπως ομολογεί: «να χρησιμοποιώ αστικές δεξιότητες για την εύρεση βιώσιμων λύσεων στη ζωή στην επαρχία και να έχω μεγαλύτερη σύνδεση με την φύση, αναπτύσσοντας μια καλή οικονομία, επιχειρηματικότητα με κοινωνικό περιεχόμενο και δυνατές κοινότητες. Δεν χρειάζεται να γίνουμε όλοι αγρότες».
Ίδρυσε εδώ το Κέντρο για την Κοινωνικά Υπεύθυνη Επιχειρηματικότητα και έναν Επαρχιακό Κόμβο, ένα χώρο συνεργασίας, όπου οι κάτοικοι μπορούν να γνωριστούν, να συζητήσουν νέες ιδέες και να αναπτύξουν πολύτιμες επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Σήμερα, η κοινότητα τα πάει περίφημα. Οι ιδιοκτησίες έχουν ανακαινιστεί και υπάρχει μια σταθερή ροή ανθρώπων από την πόλη που έρχονται εδώ, μαγεμένοι από τις εντυπωσιακές αναρριχητικές διαδρομές, τα μονοπάτια για πεζοπορία (το βουνό Rtanj είναι δίπλα), τα βιολογικά φαγητά, το όμορφο τοπίο και τη δυνατότητα εξ’ αποστάσεως εργασίας.
Η Νταγκάνα αποδίδει μέρος της επιτυχίας στην ανοιχτή ανταλλαγή δεξιοτήτων και γνώσεων μεταξύ των κατοίκων και των νεοεισερχόμενων. Περιγράφει μια κοινότητα όπου αξιοποιούνται τα προσόντα του καθενός: «Στην Vrmdza, αν κάποιος θέλει να αγοράσει λουλούδια, πηγαίνει στην Μιλαντίνκα. Αν θέλει να αγοράσει σουβενίρ πάει στην Σάσκα, για τυρί στην Σνεζάνα. Ο κάθε κάτοικος του χωριού έχει την ειδικότητά του, τις γνώσεις και τα μέσα για να προσφέρει μια υπηρεσία. Όταν έρχονται λοιπόν επισκέπτες εδώ, ξέρουν την ιστορία του καθενός και γνωρίζουν ότι και το ελάχιστο ποσό χρημάτων που ξοδεύουν, πηγαίνει απευθείας στην στήριξη της συγκεκριμένης οικογένειας. Αυτό που συμβαίνει όταν φτάνεις εδώ είναι ότι συνειδητοποιείς πόσο μακριά από τη φύση είσαι στην πόλη. Είναι οδυνηρό».
Τώρα όμως είναι δυνατόν να έχεις και τα δύο: «Ο κόσμος μπορεί να συγκρίνει τα οφέλη της ζωής στο κάθε μέρος και να πει ότι διαλέγω κάποια στοιχεία από αυτή τη ζωή και κάποια από την άλλη. Και έτσι κάνω τον τέλειο συνδυασμό για μένα».
Η Νεβένα Σάβιτς από την περιβαλλοντική ΜΚΟ Zeleno Doba, συμφωνεί ότι έρχονται μεγάλες αλλαγές στην χώρα: «Υπάρχει σαφής αύξηση των ατόμων που μετακομίζουν στην επαρχία και μεγαλύτερο ενδιαφέρον από όλες τις ηλικίες για τη βιωσιμότητα. Κατά τη διάρκεια του lockdown, είδαμε τη μεγάλη ανάγκη του κόσμου για τη γη και τη ζωή στην εξοχή».
Η οργάνωση βοηθά άτομα που θέλουν να ζήσουν πιο βιώσιμα ή είναι σε διαδικασία μετακόμισης στην εξοχή. Η Νεβένα εξηγεί: «Πριν μια ή δύο γενιές, ο κόσμος ήξερε να αναγνωρίζει τα φυτά, να κάνει κηπουρικές εργασίες και να παράγει τρόφιμα για δική του ετήσια κατανάλωση. Υπάρχει λοιπόν μεγάλη ανάγκη να μάθουμε ξανά τις παλιές αυτές δεξιότητες. Υπάρχουν πολλές πετυχημένες πρωτοβουλίες που προωθούν τα μηδενικά απόβλητα, την αστική κηπουρική, την επιχειρηματικότητα στην επαρχία. Όλες έχουν διαφορετικές ιστορίες και τρόπους ζωής. Θεωρούμε ότι αυτό είναι καταπληκτικό: όλοι κάνουν ο,τι καλύτερο μπορούν για να έχουν βιώσιμα αποτελέσματα. Μέσω των δραστηριοτήτων μας, ελπίζουμε ότι θα προσφέρουμε μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση για τη βιωσιμότητα, μεγαλύτερη κατανόηση και συμπάθεια, πιο θετική στάση και γέλιο, περισσότερη υγεία και χαρά και περισσότερο καλό στον κόσμο».