Συμφωνία μετατροπής Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο σε Οργανισμό Ασύλου της ΕΕ
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤην ανθεκτικότητα των συστημάτων ασύλου πολλών χωρών της ΕΕ παρά την πανδημία, υπογραμμίζει η φετινή έκθεση της EASO για την κατάσταση των συστημάτων ασύλου στην ΕΕ. Η έκθεση καταγράφει ότι διατέθηκαν πόροι για την προσαρμογή των μεθόδων εργασίας, την εφαρμογή ψηφιακών λύσεων και τη μείωση των εκκρεμοτήτων, ωστόσο, παρουσιάστηκαν και ελλείψεις, ιδίως στις συνθήκες υποδοχής, τις χαμηλές επιστροφές στις χώρες προέλευσης και την επανεγκατάσταση.
Σύμφωνα με την έκθεση που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα, για πρώτη φορά από το 2017, εκδόθηκαν περισσότερες αποφάσεις για τις πρωτοβάθμιες αιτήσεις ασύλου το 2020 σε σχέση με τις νέες αιτήσεις (534.500 αποφάσεις συνολικά). Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το απόθεμα των αιτήσεων που περιμένουν απόφαση να μειωθεί κατά 18% σε σύγκριση με το 2019 (773.600 αιτήσεις εκκρεμούν έως το τέλος του έτους σε σύγκριση με 942.100 στο τέλος του 2019).
Σε σχέση με την Κύπρο, η έκθεση καταγράφει ότι το 2020 υπήρξαν 7.440 αιτήσεις ασύλου -45% λιγότερες από το 2019, που αναλογούν στο 1,5% των αιτήσεων στην ΕΕ (11η θέση μεταξύ των 27), το 24% των οποίων έγιναν από Σύριους.
Οι υποθέσεις που εκκρεμούσαν στο τέλος του 2020 ήταν 19 590, αυξημένες κατά +4% από το 2019, και αντιστοιχούν στο 2,5% του συνόλου της ΕΕ (8η θέση μεταξύ των 27), εκ των οποίων το 22% έγινε από Σύριους.
Στην Κύπρο έγιναν αιτήσεις και από 190 ασυνόδευτους ανήλικους, -66% λιγότερες από το 2019, 1,3% του συνόλου της ΕΕ (13η θέση μεταξύ των 27), εκ των οποίων το 63% από Σύριους.
Η Κύπρος εξέδωσε 3.375 πρωτοβάθμιες αποφάσεις το 2020, +3% περισσότερες από το 2019, το 0,6% του συνόλου της ΕΕ (11η θέση) και το 43% αφορούσε Σύριους. Η Κύπρος απέδωσε το καθεστώς πρόσφυγα σε 150 άτομα (όπως και το 2019), κάτι που αναλογεί στο 0,1% των αποφάσεων στην ΕΕ (17η στους 27 ) και το 20% αφορούσε Παλαιστίνιους.
Επιπλέον απέδωσε σε 1.530 άτομα καθεστώς επικουρικής προστασίας, +33% από το 2019, στο 3,0% του συνόλου της ΕΕ, (6η θέση), το 93% σε Σύριους.
Η Κύπρος απέρριψε 1.695 άτομα, -14% λιγότερα από το 2019, στο 0,5% της ΕΕ (12η θέση), το 32% αφορούσε Πακιστανούς.
Το ποσοστό αναγνώρισης στην Κύπρο το 2020 ήταν 50%, αναφέρει η έκθεση.
Η έκθεση καταγράφει ότι το 2020 σημειώθηκε ο χαμηλότερος αριθμός αιτήσεων ασύλου στην ΕΕ + από το 2013. Οι 485.000 αιτήσεις με μείωση 32% σε σύγκριση με το 2019 (716.000) και μείωση 64% σε σύγκριση με την αιχμή του 2015 (1,4 εκατομμύρια), κυρίως λόγω της περιορισμένης κινητικότητας, παρά λόγω μείωσης του αριθμού των ατόμων που χρειάζονται διεθνή προστασία.
Επιπλέον, παρά τη μείωση του συνολικού αριθμού αιτήσεων, ορισμένες χώρες σημείωσαν αύξηση. Συγκεκριμένα, υπήρξαν περισσότερες αφίξεις κατά μήκος των δρομολογίων της Δυτικής Αφρικής, της Κεντρικής Μεσογείου και των Δυτικών Βαλκανίων από ό, τι το 2019. Η Ρουμανία σημείωσε αύξηση κατά 138% στον αριθμό των αιτήσεων, ακολουθούμενη από τη Βουλγαρία (+ 64%).
Ενώ τα δύο τρίτα όλων των αιτήσεων ασύλου το 2020 υποβλήθηκαν σε τρεις μόνο χώρες: Γερμανία (122.000), Γαλλία (93.000) και Ισπανία (89.000), ο αντίκτυπος των αφίξεων αυξήθηκε για τις χώρες στα εξωτερικά σύνορα. Η Κύπρος, η Ελλάδα και η Μάλτα εξακολούθησαν να υφίστανται τη μεγαλύτερη πίεση να δεχτούν και να φιλοξενήσουν αιτούντες άσυλο.
Μόλις πάνω από τα δύο πέμπτα (42%) όλων των αποφάσεων παρείχαν κάποια μορφή προστασίας πρωτοδίκως το 2020 (224.000). Μέσα στις θετικές αποφάσεις που εξέδωσαν οι αρχές, το 50% των αιτούντων άσυλο έλαβε καθεστώς πρόσφυγα, 27% ανθρωπιστική προστασία και 23% επικουρική προστασία.
Οι υπήκοοι της Ερυθραίας, της Συρίας και της Βενεζουέλας συνέχισαν να λαμβάνουν θετικές αποφάσεις συχνότερα πρωτοδίκως (αναφέρεται ως το ποσοστό αναγνώρισης). Το ποσοστό αυξήθηκε με την πάροδο του χρόνου για τους αιτούντες από το Αφγανιστάν (από 48% το 2017 σε 60% το 2020), τη Νικαράγουα (6% έως 25%) και τη Λευκορωσία (από 12% σε 30%).
Η έκθεση καταγράφει ακόμη ότι τα κράτη μέλη προσάρμοσαν γρήγορα τις διαδικασίες ασύλου τους, μεταξύ άλλων μέσω της χρήσης ψηφιακών εργαλείων. Οι εθνικές αρχές ασύλου εστίασαν στη μείωση των καθυστερήσεων και στην έκδοση νέων κατευθυντήριων γραμμών για τη βελτίωση των πρακτικών, για παράδειγμα για τον έγκαιρο εντοπισμό των ανηλίκων και την ταχύτερη πρόσβαση σε νομική συνδρομή.
EASO και η Κομισιόν, σημειώνεται ότι, εξέδωσαν πρακτικές οδηγίες για τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της διεξαγωγής απομακρυσμένων εγγραφών και συνεντεύξεων. Η EASO διπλασίασε επίσης την παραγωγική της λειτουργική υποστήριξη το 2020 και ξεκίνησε μια νέα επιχείρηση στην Ισπανία στο τέλος του έτους.
Η έκθεση σημειώνει ακόμη ότι για πρώτη φορά σε επτά χρόνια, το πρόγραμμα επανεγκατάστασης της ΕΕ παρουσίασε σημαντική μείωση (-58% από το 2019) στον αριθμό των προσφύγων που μεταφέρθηκαν στην Ευρώπη. Μέχρι το τέλος του έτους, οι περισσότερες χώρες δεν είχαν εκπληρώσει τις εθνικές τους ποσοστώσεις και ανέβαλαν τις χορηγήσεις τους στο επόμενο έτος. Ωστόσο, οι χώρες συνέχισαν τις προσπάθειές τους μέσω απομακρυσμένων συνεντεύξεων και επιλογών φακέλων.
Σχεδόν τα τρία πέμπτα (58%) των αποφάσεων για αιτήσεις ασύλου ήταν αρνητικά. Πολλές χώρες υιοθέτησαν νέα νομοθεσία και πολιτικές για τη βελτίωση της επιβολής και της σχέσης κόστους-αποτελεσματικότητας της διαδικασίας επιστροφής.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤέλος καταγράφεται ότι οι αρχές αναδιάρθρωσαν τη στέγαση για να επιτρέψουν κοινωνικές αποστάσεις, αλλά ορισμένες χώρες είχαν ελάχιστο περιθώριο ελιγμών σε ήδη γεμάτα κέντρα υποδοχής.
Συμφωνία μετατροπής Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο σε Οργανισμό Ασύλου της ΕΕ
Η Κομισιόν χαιρετίζει τη συμφωνία στην οποία μόλις κατέληξαν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο των κρατών μελών για τη μετατροπή της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO) σε Οργανισμό Ασύλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο πλαίσιο του Νέου Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο.
Η συμφωνία που επιτεύχθηκε σήμερα πρέπει να επικυρωθεί επίσημα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Μόλις τεθεί σε ισχύ ο νέος κανονισμός (20 ημέρες μετά τη δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα), η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο θα γίνει ο Οργανισμός της ΕΕ για το Άσυλο και θα μπορεί να ενεργήσει βάσει της νέας εντολής.
Ο νέος οργανισμός θα συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας των διαδικασιών ασύλου στα κράτη μέλη και η δεξαμενή 500 εμπειρογνωμόνων θα παρέχει αποτελεσματικότερη υποστήριξη στα εθνικά συστήματα ασύλου που αντιμετωπίζουν υψηλό φορτίο, καθιστώντας το συνολικό σύστημα διαχείρισης της μετανάστευσης της ΕΕ πιο ευέλικτο και βιώσιμο.
Ο Αντιπρόεδρος για την προώθηση του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής μας, Μαργαρίτης Σχοινάς, δήλωσε σχετικά ότι «όταν παρουσιάσαμε την πρότασή μας για ένα σύμφωνο ΕΕ για τη μετανάστευση και το άσυλο τον περασμένο Σεπτέμβριο, στοχεύσαμε στη δημιουργία ενός συνεκτικού και εύρυθμου ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου».
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΣύμφωνα με τον κ. Σχοινά «η σημερινή συμφωνία, είναι ένα πρώτο σημαντικό δομικό στοιχείο αυτής της διαδικασίας».
Τα κράτη μέλη, είπε, «θα μπορούν πλέον να βασίζονται στην πλήρη επιχειρησιακή υποστήριξη του Οργανισμού Ασύλου της ΕΕ, τόσο υπό κανονικές συνθήκες όσο και όταν αντιμετωπίζουν δυσκολίες». Πρόσθεσε ότι «ο οργανισμός θα κάνει απτή διαφορά στις διαδικασίες ασύλου, βελτιώνοντας την προστασία των ατόμων και αντιμετωπίζοντας κενά για να δημιουργήσει μεγαλύτερη σύγκλιση μεταξύ των συστημάτων ασύλου των κρατών μελών».
Η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, Ylva Johansson, εξέφρασε την ικανοποίησή της «με αυτήν τη δεύτερη νομοθετική συμφωνία από τότε που ανέλαβα τα καθήκοντά μου».
«Χρειαζόμαστε τις αποφάσεις ασύλου να λαμβάνονται γρήγορα και δίκαια και με την ίδια υψηλή ποιότητα παντού στην Ευρώπη. Και χρειαζόμαστε υψηλά και συγκλίνοντα πρότυπα υποδοχής σε όλα τα κράτη μέλη», ανέφερε.
Ο νέος οργανισμός, πρόσθεσε, «θα συμβάλει στην επίτευξη αυτού. Θα μας βοηθήσει επίσης να περάσουμε από την κρίση στην ετοιμότητα και την αντίδραση - ένα βασικό βήμα προς τη βιώσιμη διαχείριση της μετανάστευσης στην Ευρώπη».
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΜε βάση την εμπειρία του Ευρωπαϊκού Γραφείου Υποστήριξης για το Άσυλο, ο νέος οργανισμός θα έχει ενισχυμένη εντολή που θα συμβάλει στα εξής:
- Αποτελεσματικότερα συστήματα ασύλου μέσω μεγαλύτερης επιχειρησιακής και τεχνικής υποστήριξης στα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της κατάρτισης, της ετοιμότητας, της ανάλυσης πληροφοριών και της ανταλλαγής πληροφοριών.
- Βελτιωμένη βοήθεια κατόπιν αιτήματος: Ένα αποθεματικό 500 εμπειρογνωμόνων, συμπεριλαμβανομένων διερμηνέων, χειριστών υποθέσεων ή ειδικών υποδοχής, θα είναι έτοιμο να αναπτυχθεί ως μέρος ομάδων υποστήριξης για το άσυλο, κατόπιν αιτήματος των κρατών μελών. Οι εμπειρογνώμονες του οργανισμού θα έχουν την εντολή να προετοιμάσουν ολόκληρη τη διοικητική διαδικασία ασύλου για απόφαση των εθνικών αρχών και να προσφέρουν βοήθεια στο στάδιο της έφεσης.
- Ομοιόμορφη, υψηλής ποιότητας λήψη αποφάσεων με την ανάπτυξη επιχειρησιακών προτύπων, δεικτών, κατευθυντήριων γραμμών και βέλτιστων πρακτικών για την εφαρμογή του ενωσιακού δικαίου για το άσυλο.
-Καλύτερη παρακολούθηση και υποβολή εκθέσεων σχετικά με τα συστήματα ασύλου και υποδοχής των κρατών μελών για να διασφαλιστούν πιο συνεπείς πρακτικές σε ολόκληρη την Ευρώπη, σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ. Η Κομισιόν θα είναι σε θέση να εκδίδει συστάσεις με μέτρα βοήθειας.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ-Ανάπτυξη ικανοτήτων σε χώρες εκτός ΕΕ για τη βελτίωση των συστημάτων ασύλου και υποδοχής και υποστήριξη προγραμμάτων επανεγκατάστασης ΕΕ και κρατών μελών, με βάση την υφιστάμενη συνεργασία με τις υπηρεσίες του ΟΗΕ.