«Πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι» δηλώνει ο Κυριάκος Μητσοτάκης που ξεκαθάρισε ότι ο κίνδυνος μιας επισιτιστικής κρίσης δεν αφορά την Ελλάδα. Σύσκεψη τη Δευτέρα με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης. Ποια μέτρα έχουν ληφθεί και τι σχεδιάζεται.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΈμποροι στην Ουκρανία εξήγαγαν τις πρώτες προμήθειες ουκρανικού καλαμποκιού στην Ευρώπη σιδηροδρομικώς, καθώς τα λιμάνια της χώρας παραμένουν αποκλεισμένα λόγω της ρωσικής εισβολής, ανέφερε την Κυριακή η συμβουλευτική υπηρεσία για θέματα αγροτικού τομέα APK-Inform.
Η Ουκρανία είναι μία σημαντική παγκοσμίως χώρα παραγωγής και εξαγωγής σιτηρών και σχεδόν το σύνολο των εξαγωγών της μεταφέρονται συνήθως με πλοία από τα λιμάνια της στη Μαύρη Θάλασσα. Οι μηνιαίες εξαγωγές σιτηρών υπερέβαιναν τα 5 εκατ. τόνους πριν από τον πόλεμο.
Έμποροι και αξιωματούχος στον τομέα της γεωργίας έχουν πει πως η Ουκρανία, η οποία έχει ακόμη σημαντικά αποθέματα σιτηρών, θα μπορούσε να αρχίσει να εξάγει σιδηροδρομικώς από τα δυτικά σύνορά της.
«Οι πρώτες παρτίδες αρκετών χιλιάδων τόνων καλαμποκιού εξήχθησαν ήδη κατά μήκος των δυτικών χερσαίων συνόρων της Ουκρανίας», ανέφερε σε έκθεσή της η APK-Inform. «Οι δυσκολίες με την υλικοτεχνική υποστήριξη παραμένουν, η προσφορά εξακολουθει να υπερισχύει της ζήτησης, αλλά οι τιμές έχουν σταματήσει να πέφτουν», πρόσθεσε.
Η APK-Inform ανέφερε πως οι τιμές ουκρανικού καλαμποκιού DAP για αγοραστές από την Πολωνία και τις χώρες της Βαλτικής είναι από 250 έως 265 δολάρια ο τόνος και 275 δολάρια ο τόνος για τη Σλοβακία. Οι αρχές μεταφορών της Ουκρανίας έχουν πει πως έως 600.000 τόνοι σιτηρών τον μήνα μπορούν να εξάγονται σιδηροδρομικώς από την Ουκρανία στην Ευρώπη.
Η APK-Inform είχε πει την περασμένη εβδομάδα πως οι εξαγωγές σιτηρών της Ουκρανίας θα μπορούσαν να φθάσουν τα 44 εκατ. τόνους την περίοδο Ιουλίου-Ιουνίου 2021/22. Αναμένει ότι μόνο ένα εκατομμύριο τόνοι σιτηρών θα φύγουν από τη χώρα από τον Μάρτιο μέχρι τον Ιούνιο λόγω προβλημάτων υλικοτεχνικής υποστήριξης.
Παρά την ανησυχία για προβλήματα σε άλευρα και σπορέλαια, φορείς της ελληνικής αγοράς διαβεβαιώνουν για την επάρκεια των τροφίμω και για την ομαλή λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας, ενώ και τα αρμόδια υπουργεία λαμβάνουν σειρά μέτρων για την επισιτιστική ασφάλεια.
Σύσκεψη Μητσοτάκη-Γεωργαντά στο Μαξίμου
Παράλληλα, οι τυχόν ελλείψεις σε είδη διατροφής και γενικά πρώτες ύλες στον πρωτογενή τομέα θα τεθούν επί τάπητος τη Δευτέρα στη συνάντηση που θα έχει στο Μαξίμου ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Γιώργο Γεωργαντά. Μετά τη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο Έλληνας πρωθυπουργός είπει ότι ο κίνδυνος μιας επισιτιστικής κρίσης δεν αφορά την Ελλάδα, «αλλά πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για μια τέτοια κρίση».
Αν και στην Ελλάδα παρατηρήθηκαν περιορισμένες ελλείψεις στο ηλιέλαιο, ωστόσο αυτές δεν επηρεάζουν τα νοικοκυριά. Η Ελλάδα εισάγει συνολικά 120.000 τόνους ηλιελαίου, εκ των οποίων περίπου 30.000 τόνοι προέρχονται από την Ουκρανία. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, αυτή η ποσότητα μπορεί εύκολα να αναπληρωθεί από εισαγωγές από την Αργεντινή ή άλλες τρίτες χώρες.
Το ίδιο ισχύει και για το καλαμπόκι, καθώς από Ρωσία και Ουκρανία οι εισαγωγές ανέρχονται περίπου σε 500.000 τόνους. Η ποσότητα αυτή κατευθύνεται κυρίως στην παραγωγή ζωοτροφών και, σύμφωνα με εκτιμήσεις, το κενό θα μπορούσαν να καλύψουν εισαγωγές από τη Ρουμανία, Βουλγαρία, άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και τη Νότια Αμερική.
Όσον αφορά στο μαλακό σιτάρι, προκειμένου να αναπληρώσουν τους 250.000 τόνους των εισροών από την Ουκρανία και τη Ρωσία, οι εισαγωγείς έχουν απευθυνθεί στις αγορές της Ρουμανίας, της Βουλγαρίας, της Ουγγαρίας, της Γερμανίας και της Γαλλίας. Παράλληλα, έχουν ξεκινήσει εισαγωγές από τον Καναδά μέσω Ιταλίας, αλλά με το μειονέκτημα του υψηλού κόστους μεταφοράς.
Σε γενικές γραμμές αυτό που ανησυχεί την κυβέρνηση ως προς τις εισαγωγές από χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ότι δεν τηρούνται οι ίδιες ποιοτικές προϋποθέσεις με αυτές που ορίζουν οι ενωσιακές κανονιστικές διατάξεις.
Μέτρα στήριξης και προφύλαξης
Η ελληνική βιομηχανία τροφίμων παρακολουθεί τις εξελίξεις και «έχει πάντοτε ως στόχο και μέλημά της την προσφορά στους καταναλωτές ασφαλών και ποιοτικών προϊόντων διατροφής», διαβεβαιώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων Γρηγόρης Αντωνιάδης, κάτι που επιβεβαιώνει και ο αναλυτής λιανεμπορείου Κωνσταντίνος Μαχαίρας, σύμφωνα με τον οποίο «η στήριξη λιανεμπόρων και προμηθευτών είναι άξια συγχαρητηρίων και πολύ καλύτερη σε σχέση με άλλες χώρες. Παράλληλα οι τιμές των προϊόντων είναι σε πολύ καλύτερο επίπεδο από άλλες χώρες, παρά τα μεγάλα προβλήματα που δημιουργεί στις επιχειρήσεις τόσο η αύξηση του ενεργειακού κόστους και των πρώτων υλών, όσο και οι γεωπολιτικές εξελίξεις».
Παρ' όλα αυτά, ο κ. Μαχαίρας σημειώνει ότι το μείζον θέμα υφίσταται με τις ζωοτροφές: ««Το πρόβλημα με τις ζωοτροφές είναι μεγάλο. Μην εκπλαγείτε αν δείτε η τιμή του κοτόπουλου ανά κιλό να διπλασιαστεί ή να πάει και παραπάνω. Δυστυχώς δεν υπάρχουν πρώτες ύλες για ζωοτροφές».
Ως εκ τούτου, η σύσκεψη της Δευτέρας θα έχει ως βασικό πυλώνα τις τιμές των ζωοτροφών, με την κυβέρνηση να προτίθεται να διαθέσει 40 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση των κτηνορόφων, χωρίς αυτό να αποκλείει περαιτέρω μέτρα στήριξης αναλόγως και της πορεία των δημοσιονομικών.
Δεύτερο εξίσου σημαντικό ζήτημα είναι η τιμή των λιπασμάτων, η οποία από την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, έχει εκτοξευθεί, ενώ πηγές του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης σημειώνουν πως λιγότερα λιπάσματα σημαίνουν μικρότερη παραγωγή, άρα και μεγαλύτερο επισιτιστικό πρόβλημα.
Πέραν του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, ο προβληματισμός επεκτείνεται και σε άλλες πτυχές του ζητήματος. Ήδη το υπουργείο Ανάπτυξης προέβη σε λήψη έκτακτων μέτρων τόσο για την εξαφσάλιση της επάρκειας γεωργικών προϊόντων όσο και για την αποφυγή αθέμιτων εμπορικών πρακτικών. Με τροπολογία που εισήχθη σε νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών ζητήθηκε από επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην αλυσίδα παραγωγής, εισαγωγής, εμπορείας, πώλησης, μεσιτείας, διακίνησης, διανομής και αποθήκευσης γεωργικών προϊόντων και τροφίμων να υποβάλλουν στοιχεία για αποθέματα σε:
- πρώτες ύλες για την παραγωγή λιπασμάτων,
- λιπάσματα,
- ζωοτροφές,
- ωμά δημητριακά παντός είδους και ιδίως σιτάρι ή σμιγάδι, σίκαλη, κριθάρι, βρώμη, καλαμπόκι, εδώδιμο φαγόπυρο,
- άλευρα και ιδίως αλεύρια σιταριού ή σμιγαδιού και αλεύρια δημητριακών, στ) ηλίανθο, και
- φυτικά έλαια, εκτός από το ελαιόλαδο, και ιδίως ηλιέλαιο (έλαιο ηλιοτροπίου), φοινικέλαιο και αραβοσιτέλαιο.
Το μέτρο, κατά τον υπουργό Ανάπτυξης Άδωνι Γεωργιάδη, αποσκοπεί στο να υπάρχει σαφής εικόνα για την επάρκεια των εν λόγω προϊόντων «και κυρίως να μην επιτρέψουμε, κάποιοι να προκαλέσουν τεχνητή έλλειψη στην αγορά και με την τεχνητή έλλειψη αυτή να θησαυρίσουν είτε με τη μαύρη αγορά, είτε αυξάνοντας τεχνητά πάρα πολύ την τιμή τους, περισσότερο από ό,τι προκαλείται από τη διεθνή κρίση». Σύμφωνα δε με τον πρόεδρο του ΕΒΕΠ και του ΠΕΣ Αττικής Βασίλη Κορκίδη, «η σωστή διαχείριση με την παρακολούθηση αποθεμάτων συγκεκριμένων προϊόντων στην αγορά, όπως το αλεύρι και το ηλιέλαιο, μπορεί να καλύψει την απότομη αύξηση της ζήτησης, δεν θα δημιουργήσει κενά εφοδιασμού από τις αποθήκες στα ράφια και θα προστατεύσει τον καταναλωτή από αυξήσεις πανικού, υπό τον φόβο ελλείψεων τροφίμων, που δεν υπάρχουν». Ο κ. Γεωργιάδης διαβεβαίωσε μάλιστα για την επάρκεια προϊόντων στα ράφια των σούπερ μάρκετ, υπογραμμίζοντας πως «δεν χρειάζεται να προκαλείται πανικός χωρίς λόγο».
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΑπό μέρους τους, μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ βάζουν πλαφόν στις αγορές ηλιέλαιου/σπορέλαιου, αλεύρων και ζάχαρης, αρχής γενομένης από τα ηλεκτρονικά τους καταστήματα. Έτσι, οι καταναλωτές μπορούν να προμηθευτούν π.χ. από μεγάλη αλυσίδα μέχρι τρεις συσκευασίες προϊόντων αραβοσιτέλαιου και ηλιέλαιου 1 λίτρου ή 2 λίτρων ανεξαρτήτως μάρκας, μέχρι δύο τεμάχια σπορέλαιου 5 λίτρων ανεξαρτήτως μάρκας ή μέχρι 3 τεμάχια στα άλευρα για όλους τους τύπους. Σε άλλο μεγάλο σούπερ μάρκετ υπάρχει «ταβάνι» αγορών μέσω του e-market ορισμένων κωδικών αλεύρων, στο ηλιέλαιο στο αραβοσιτέλαιο και στη λευκή κρυσταλλική ζάχαρη. Αντίστοιχα, φυσικά καταστήματα άλλης μεγάλης αλυσίδας έχουν θέσει πλαφόν στο ηλιέλαιο, έως 4 τεμάχια για τις συσκευασίες του 1 λίτρου και 2 λίτρων και έως ένα τεμάχιο για τις συσκευασίες των 5 λίτρων. Η αλυσίδα επιβάλλει ανάλογο όριο αγοράς στο ηλιέλαιο και για παραγγελίες από το ηλεκτρονικό κατάστημα.
Αναφορικά με τα οπωροκηπευτικά, αισιοδοξία επικρατεί στην αγορά με εμπόρους και παραγωγούς να διαβεβαιώνουν ότι δεν υπάρχει μέχρι σήμερα ζήτημα επάρκειας σε αυτά τα είδη. «Η αγορά, με συντονισμένες ενέργειες των επιχειρήσεων, εξασφαλίζει την επάρκεια», ανέφερε πρόσφατα ο διευθύνων σύμβουλος του Οργανισμού Κεντρικών Αγορών και Αλιείας Απόστολος Αποστολάκος στο πλαίσιο επίσκεψης του πρωθυπουργού στην Κεντρική Λαχαναγορά του Ρέντη. Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός δήλωσε ότι το κράτος έχει λάβει μέτρα για τη στήριξη του αγροτικού κόσμου, ο οποίος θα ευνοηθεί επίσης από την επιστροφή του ΕΦΚ για το αγροτικό πετρέλαιο το 2022, την επιδότηση 80% της ρήτρας αναπροσαρμογής στο ηλεκτρικό ρεύμα για τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις και τη μετάταξη των ζωοτροφών και των λιπασμάτων στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ, δηλαδή στο 6%.