Κώστας Σιλβέστρος: «Εγώ βλέπω την Μήδεια ως τη μητέρα Ελλάδα που η ίδια σφάζει τα παιδιά της»

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Το Θέατρο Αντίλογος παρουσιάζει το φετινό καλοκαίρι σε διάφορα θέατρα της Κύπρου, την «Μήδεια» του Μποστ. Η εκρηκτική κωμωδία σε δεκαπεντασύλλαβο, που γράφτηκε το 1993, ανεβαίνει σε σκηνοθεσία του βραβευμένου Κώστα Σιλβέστρου, ο οποίος στοχεύει να καυτηριάσει τα κακώς κείμενα της εποχής μας και της ελληνικής κοινωνίας αλλά και να χαρίσει άφθονο γέλιο, που τόσο πολύ έχουμε όλοι ανάγκη σήμερα. Το χαρακτηριστικό της παράστασης είναι ότι τους γυναικείους χαρακτήρες τους ερμηνεύουν άνδρες ηθοποιοί, ενώ τους ανδρικούς, γυναίκες.

Με δεξιοτεχνία ο συγγραφέας φέρνει κοντά ετερόκλητους χαρακτήρες, από διαφορετικές ιστορικές περιόδους, με χιούμορ και τόλμη, παίζοντας απενοχοποιημένα με τους συνειρμούς που δημιουργεί η ακροβατική του γλώσσα. Η Μήδεια, η Αντιγόνη, ο Ιάσονας, μια ψαρού, μια καλόγρια και ένας αλλιώτικος Χορός, συναντιούνται και μετατρέπουν την τραγική ηρωίδα του Ευριπίδη σε μια ξεκαρδιστική, κωμικοτραγική φιγούρα. Ο Μποστ, ξεκίνησε να γράψει ένα έργο βασισμένο στην ομώνυμη τραγωδία του Ευριπίδη και κατέληξε να μιλάει σε δεκαπεντασύλλαβο για μια γυναίκα στυγνή, κακούργα δολοφόνισσα, που έσφαξε τα παιδιά της επειδή ήτανε κάτι παλιόπαιδα που δεν παίρνανε τα γράμματα και δεν θέλανε να δουλέψουν.

Μιλήσαμε τον σκηνοθέτη της παράστασης Κώστα Σιλβέστρο για ποιο λόγο αποφάσισε να ανεβάσει το συγκεκριμένο έργο, πώς το προσέγγισε και τι τον ενδιέφερε να αναδείξει μέσα από τη δική του ματιά.

-Για ποιο λόγο αποφάσισες να ανεβάσεις την Μήδεια του Μποστ;

Πρώτα από όλα έψαχνα με το θέατρο Αντίλογος μια κωμωδία γι’ αυτό το καλοκαίρι. Μετά από όλα αυτά που έχουμε περάσει, θέλαμε κάτι που θα μας έκανε να νιώθουμε ευχάριστα και εμάς και τον κόσμο, που θα το δει. Ήταν μια παραγωγή που στόχο είχε να περιοδεύσει σε όλη την Κύπρο, σε δήμους, κοινότητες και χωριά. Άρα θέλαμε κάτι ευχάριστο. Στην πορεία όμως, αυτό το ευχάριστο έργο, λόγω και των γεγονότων της Πάτρας, άρχισε να χάνει λίγο το κωμικό του στοιχείο, ειδικά για μένα, που έκανα την προεργασία τις μέρες που έγινε η σύλληψη της μητέρας. Πολύ σύντομα κατέληξα στο ότι ο Μποστ χρησιμοποιεί το θέμα της παιδοκτονίας, μόνο και μόνο ως αφορμή για να σατιρίσει τα κακώς κείμενα της Ελλάδας. Έτσι «έφυγα» πολύ σύντομα από την υπόθεση της Πάτρας, είδα το θέμα πολύ πιο συνολικά. Βλέποντας την Μήδεια ως τη μητέρα Ελλάδα, που η ίδια σφάζει ουσιαστικά τα παιδιά της, οπότε βρήκα ξανά την κωμικότητα, το χιούμορ και τη σατιρική διάθεση του κειμένου.

-Σε δυσκόλεψε ο συγγραφέας και η γλώσσα που χρησιμοποιεί;

Ο Μποστ πάντα με δυσκολεύει. Ήταν κάτι άκρως απολαυστικό για μένα, όπως και την προηγούμενη φορά, που σκηνοθέτησα έργο του. Είχα κάνει τον Ρωμαίο και Ιουλιέτα πριν από τρία χρόνια. Χρειάζεται χρόνο για να αντιληφθείς και να μπεις στους κανόνες του. Αρχικά μπορείς να θεωρείς ότι πρόκειται για ένα ανάλαφρο κείμενο που γράφτηκε για να γελάμε. Όταν μπεις όμως πιο βαθιά, συνειδητοποιείς πόσο λόγιος ήταν αυτός ο άνθρωπος, μέσα στη λαϊκότητά του. Πόση μόρφωση και παιδεία είχε. Πώς οι λέξεις μπαίνουν στοχευμένα η μια δίπλα στην άλλη. Ακόμη κι εκείνες που μπαίνουν επί τούτου λάθος, είτε με λάθος συντακτικό ή με λάθος ορθογραφία. Όλο αυτό το ανορθόγραφο έχει μια βαθιά ουσία. 

Είναι ένα βαθύ και ουσιαστικό σχόλιο, ακόμη και για τη χρήση της γλώσσας σήμερα. Όχι μόνο στην εποχή του που υπήρχε διχασμός για τη γλώσσα, μεταξύ καθαρεύουσας και δημοτικής. Ο Μποστ έχει δημιουργήσει μια δική του ανορθόγραφη, ανορθόδοξη γλώσσα και μας λέει αυτή είναι η δική μου γλώσσα. Το να παρουσιάσεις λοιπόν στην σκηνή όλη αυτή τη σοφία, την ανορθογραφία, που δεν μπορείς να τη διαβάσεις, γιατί ο θεατής δεν διαβάζει κείμενο την στιγμή της παράστασης, είναι πολύ δύσκολο. Χρειάζεται πολλή δουλειά για να παρουσιάσεις την παραδοξότητά του. Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια. Σίγουρα ο δεκαπεντασύλλαβος έχει πολύ ενδιαφέρον, το να μπεις στη διαδικασία αυτής της λογικής. Ακούγοντας και πώς οι ηθοποιοί χειρίζονται το λόγο, καταλαβαίνεις ότι δημιουργούν ένα καινούργιο σύμπαν, στο οποίο πρέπει να μπαίνουν και χωρούν μέσα σε αυτό.

-Είναι ένα έργο διαχρονικό; Πώς σχολιάζει την ελληνική πραγματικότητα;

Αν εξαιρέσουμε κάποιες αναφορές, που είναι πάρα πολύ συγκεκριμένες για τη χρονική περίοδο που το έγραψε, κατά τα άλλα το έργο στο σύνολό του, παραμένει διαχρονικό και επίκαιρο. Δυστυχώς θα έλεγα, γιατί όλα αυτά τα κακώς κείμενα που σατιρίζει και σχολιάζει, θα μπορούσαν να σχολιαστούν με τον ίδιο ή παρόμοιο τρόπο και σήμερα. Όπως είναι για παράδειγμα, οι αναφορές του στην ξενοφοβία, στις κυβερνήσεις που το μόνο που θέλουν είναι να φάνε χρήματα, χωρίς να προσφέρουν κάτι ουσιαστικό στην κοινωνία. Είναι όλα αυτά τα θέματα που από τον καιρό του Αριστοφάνη παραμένουν επίκαιρα. Έτσι και ο Μποστ ως ένας απόγονος του Αριστοφάνη, θα έλεγα ότι παραμένει επίκαιρος μέχρι και σήμερα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο.

-Έκανες παρεμβάσεις στο έργο;

Έκανα πάρα πολύ μικρές παρεμβάσεις, για να φέρω το έργο πολύ πιο κοντά στην κυπριακή πραγματικότητα, η οποία παρότι είναι πολύ κοντά στην ελληνική, όταν βάλεις ένα δύο στοιχεία που θα μιλήσουν πιο γρήγορα στον Κύπριο θεατή, αμέσως «ξυπνάς» κάτι άλλο και του φέρνεις πιο κοντά το έργο. Έκανα λοιπόν μία δύο παρεμβάσεις. Στο τέλος του έργου, έκανα τη μεγαλύτερη παρέμβαση. Αφαίρεσα ουσιαστικά το συγκεκριμένο φινάλε που είχε ο Μποστ, κρατώντας μόνο ένα στοιχείο, μόνο μια φράση του κειμένου, η οποία λέει «Εδώ δεν γίνονται αυτά. Εμείς υπερτεράμε. Είμαστε όλοι χριστιανοί και όλους τους βοηθάμε». Κάπου εκεί αφήνω στην άκρη τον Μποστ και πάω σε κάτι άλλο δικό μου. Κοιτάω ποια είναι αυτά τα παιδιά που η μητέρα Ελλάδα σκοτώνει σήμερα.

-Το πιο δύσκολο πράγμα στη σάτιρα και ειδικά στο συγκεκριμένο έργο είναι ο ρυθμός. Χρειάζεται μέτρο και προσοχή για να μην χαθεί ο έλεγχος. Ποια είναι η δική σου άποψη;

Ναι ο ρυθμός παίζει σημαντικό ρόλο, όπως και το να μην ακούγεται μονότονος ο δεκαπεντασύλλαβος και να μην δημιουργεί μια επαναληπτικότητα που μπορεί να κουράσει. Γι’ αυτό δουλέψαμε πολύ με την ομάδα σε σχέση με τον λόγο: πώς μιλιέται και πώς περνά προς τα κάτω. Το ίδιο το κείμενο έχει έντονο το στοιχείο της υπερβολής. Οι χαρακτήρες μοιάζουν με καρικατούρες. Σαν τα σκίτσα του Μποστ. Δεν έχουμε ένα ρεαλιστικό περιβάλλον. Αν το εμπιστευθείς και δεν μπεις στη διαδικασία να το υπερφορτώσεις με χιλιάδες άλλα πράγματα δικά σου, τότε κερδίζεται αυτό που ήθελε ο Μποστ. Ένα σημαντικό στοιχείο στη παράστασή μας είναι οι ανταλλαγές των φύλων. Οι άνδρες ηθοποιοί παίζουν τις γυναίκες και το αντίστροφο. 

Αυτό μπορεί να θεωρηθεί μια έξτρα υπερβολή ή ότι είναι ένα στοιχείο που μπαίνει για χάρη της κωμικότητας. Βλέποντας όμως κάποιος την παράσταση, μπορεί να αντιληφθεί σε σχέση με το φινάλε που έχουμε δώσει, ότι το συγκεκριμένο παιχνίδι των φύλων έχει να κάνει άμεσα με τη σύγχρονη πραγματικότητα. Περνάμε σε μια καινούργια φάση όπου το στοιχείο των φύλων, το στοιχείο της διαφορετικότητας, το να δεις κάποια πράγματα διαφορετικά από ότι η υπόλοιπη κοινωνία τα έχει συνηθίσει μέχρι σήμερα, είναι ένα στοιχείο που συζητιέται τόσο έντονα σήμερα, που νομίζω ότι έχει θέση στην παράστασή μας κι έρχεται να δέσει με το συγκεκριμένο φινάλε για την Ελλάδα. Γι’ αυτό είχε μεγάλη σημασία για μένα ότι αυτό το έργο θα ταξιδέψει και στην επαρχία και θα βγει και εκτός των πόλεων, το να υπάρξει αυτό το σχόλιο.

-Η σάτιρα μας λυτρώνει τελικά από όλα τα άσχημα που συμβαίνουν γύρω μας;

Σίγουρα! Το να γελάς με τα χάλια σου είναι με έναν τρόπο λυτρωτικό. Λειτουργεί θεραπευτικά. Μπορείς να ξεκινήσεις μετά λίγο πιο ανάλαφρος και να το πας από την αρχή. Γιατί όταν φορτώνεσαι όλο μαυρίλα, μαυρίλα, χωρίς να σατιρίσεις και χωρίς να δεις και με λίγο χιούμορ, τότε δεν τα βγάζεις πέρα. Όσο σκληρή κι αν είναι η πραγματικότητα, χρειάζεται το χιούμορ για να τη βγάλουμε καθαρή. Διαφορετικά δεν γίνεται. Όπως όμως σου εξήγησα, έχω κάνει μια παρέμβαση στο τέλος, που ανατρέπει όλη τη χιουμοριστική διάθεση του έργου. Νομίζω ότι οι εποχές είναι τέτοιες. Από την στιγμή που μας δίνεται η ευκαιρία να φτιάχνουμε παραστάσεις και να τις μοιραζόμαστε με κόσμο, θεωρώ ότι είναι καλό να κάνουμε και τα δικά μας σχόλια για όσα συμβαίνουν γύρω μας. Δεν ήθελα να μείνουμε μόνο στο γέλιο. Δεν ήθελα να μείνουμε μόνο στη χαρά και ότι γελάμε με τα χάλια μας. Ήθελα να το πάω λίγο παραπέρα και να δώσω μια μεγαλύτερη σκληράδα, αν θέλεις, την οποία μέσα μου αισθάνομαι για τη σημερινή πραγματικότητα.

-Η κωμωδία θέλει λοιπόν μια άλλη αντιμετώπιση;

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Σίγουρα η κωμωδία έχει άλλο ρυθμό, άλλους κανόνες. Έχει άλλη επαφή και σχέση με το κοινό. Χρειάζεται ένα άνοιγμα. Χρειάζεται ένα κλείσιμο του ματιού, καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου. Ότι είμαστε μαζί, συντελεστές και κοινό, και όλο αυτό γίνεται για να γελάσουμε παρέα. Δεν γίνεται για να γελάσουμε μόνοι μας. Και μέσα από το γέλιο ας προβληματιστεί ο καθένας με όποιον τρόπο θέλει και μπορεί.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Σκηνοθεσία: Κώστας Σιλβέστρος

Πρωταγωνιστούν:Κωνσταντίνος Ανδρονίκου, Βαλεντίνος Κόκκινος, Κλείτος Κωμοδίκης, Χριστίνα Κωνσταντίνου, Βασίλης Παφίτης, Ελένη Σιδερά, Χριστίνα Χριστόφια 

Μουσική και μουσική διδασκαλία:Χριστίνα Αργύρη

Χορογραφία: Αλεξία Νικολάου

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Σχεδιασμός Φωτισμού: Βασίλης Πετεινάρης

Σκηνικά: Γιώργος Γιάννου

Κοστούμια: Θέλμα Κασουλίδου

Φωτογραφίες: Χρίστος Αβρααμίδης

Σχεδιασμός εικαστικού, προωθητικού υλικού (digital, video, press) • Νεόφυτος Αβραάμ

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

INFO

Παραστάσεις

Λευκωσία: Μέχρι 28 Ιουλίου

Ανοικτό Αμφιθέατρο Κεντρικά Πανεπιστημίου Κύπρου

(Λεωφόρος Καλλιπόλεως 75, 1678 Λευκωσία)

Λεμεσός: Κυριακή 31 Ιουλίου στις 8:30 το βράδυ - Πολιτιστικό Κέντρο Πελενδρίου

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Πάφος: Τρίτη 2 Αυγούστου στις 8:30 το βράδυ - Μαρκίδειο θέατρο

Η παράσταση παρουσιάζεται επίσης σε διάφορα χωριά της Κύπρου.

Προπώληση εισιτηρίων: SoldOut Tickets και καταστήματα Stephanis - Electronics

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ & ΚΡΑΤΗΣΕΙΣ: 99 25 1331