Καθόλη τη διάρκεια της Συνόδου, ήταν εμφανής η προσπάθεια από την πλευρά του Τούρκου προέδρου να κλείσει μέτωπα με τη Δύση, χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Σουηδίας
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤρεις άξονες έθεσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μετά την συνάντηση με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο Βίλνιους για μια νέα αρχή στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Αυτή ήταν η πέμπτη συνάντηση μεταξύ των δύο ηγετών μέσα σε τέσσερα χρόνια. Η όποια αισιοδοξία και να υπήρχε σχετικά με τις διμερείς σχέσεις μετά από αυτές τις συναντήσεις σύντομα διαλυόταν. Χαρακτηριστικά παραδείγματα το τουρκολιβυκό μνημόνιο λίγο μετά την πρώτη τους συνάντηση στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και τα γεγονότα στον Έβρο μετά την δεύτερη συνάντηση στο Λονδίνο, στη σύνοδο κορυφής για τα 70 χρόνια από την ίδρυση του ΝΑΤΟ.
Το αν έχει αλλάξει κάτι αυτή τη φορά συζητήσαμε με δύο καθηγητές που γνωρίζουν πολύ καλά τις διεθνείς σχέσεις. Ο Άγγελος Συρίγος είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας στην Α΄ Αθηνών. Ο Σερχάτ Γκιουβάντς, είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Καντίρ Χας στην Κωνσταντινούπολη.
«Δεν περιμένεις ότι θα λυθούν ως δια μαγείας τα προβλήματα, ούτε ότι κάποιο μαγικό ραβδάκι θα τους κάνει να ξεχάσουν όλα αυτά που έλεγαν. Αλλά μπήκαν οι βάσεις για να μπορέσει σιγά σιγά να ξαναποκτηθεί η στοιχειώδης εμπιστοσύνη που χρειάζεται σε αυτές τις περιπτώσεις και να δούμε αν η Τουρκία είναι διατεθειμμένη να προχωρήσει στο μεγάλο επόμενο βήμα, που είναι να συμφωνήσουμε να παρεπέμψουμε το θέμα της οριοθέτησης της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης», τονίζει μεταξύ άλλων μιλώντας στο euronews ο κ. Συρίγος, προσθέτοντας ότι «απέχουμε πολύ από αυτή την ημερομηνία, σαφώς τίποτα δεν έχει φύγει πάνω από το τραπέζι, σημειώνουμε όμως την θετική στάση αυτή τη στιγμή του Ερντογάν να μπει σε συζητήσεις».
«Αυτό που έχει αλλάξει είναι ότι η Τουρκία έχει φτάσει στο όριο του τι μπορεί να πετύχει στην εξωτερική πολιτική μόνη της», εκτιμά ο Σερχάτ Γκιουβάντς, τονίζοντας παράλληλα ότι σε αντίθεση με την προηγούμενη συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη την οποία ακολούθησε μια μακρά περίοδος υψηλής έντασης «αυτή τη στιγμή η ικανότητα της Τουρκίας να κλιμακώσει για να έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα, ή η δυνατότητα του Ερντογάν να κλιμακώσει τις καταστάσεις για να φτάσει στους στόχους του είναι πολύ περιορισμένη για έναν αριθμό λόγων. Πρώτον, γιατί η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία άλλαξε δραστικά το διεθνές τοπίο. Και, δεύτερον, η Τουρκία έχει μεγάλη ανάγκη από ξένα κεφάλαια και γι΄αυτό η χώρα χρειάζεται σταθερότητα».
Καθόλη τη διάρκεια της Συνόδου, ήταν εμφανής η προσπάθεια από την πλευρά του Τούρκου προέδρου να κλείσει μέτωπα με τη Δύση, χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Σουηδίας. Μετά από μήνες άρνησης από την Άγκυρα να αποδεχθεί την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και αφού μία ημέρα πριν από την Σύνοδο ο Ερντογάν προσπάθησε να συνδέσει το θέμα της ένταξης της Σουηδίας στη Βορειοατλαντική Συμμαχία με την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση για να λάβει αρνητική απάντηση, ο Τούρκος πρόεδρος στο Βίλνιους έδωσε το πράσινο φως.
«Είναι σαφές ότι δέχτηκε τρομακτικές πιέσεις και θεώρησε ότι είχε μεγαλύτερο κόστος να το συνεχίζει παρά να το σταματήσει και προφανώς ζήτησε και ανταλλάγματα. Υποθέτω ότι τα ανταλλάγματα ήταν κυρίως λεκτικά γιατί αυτό που ζήτησε για τα F-16 πρέπει πρώτα να υιοθετηθεί από το Κογκρέσο», σημειώνει ο κ. Συρίγος, ερμηνεύοντας την αλλαγή που έκανε σε σχέση με την ένταξη της Σουηδίας.
Πάντως, ο Σερχάτ Γκιουβάντς εκτιμά ότι ο Ερντογάν θα άλλαζε έτσι κι αλλιώς τη στάση του σε σχέση με τη Σουηδία, αφού οι εκλογές στην Τουρκία τελείωσαν και δεν είχε πλέον πολιτικό όφελος από αυτό το βέτο.
Η Λευκωσία εδώ και μήνες επιδιώκει να υπάρξει κινητικότητα σε σχέση με το Κυπριακό. Το αν με δεδομένο αυτό το νέο αυτό πλαίσιο που φαίνεται να δημιουργείται στις σχέσεις Αθήνας-Λευκωσίας, υπάρχει περιθώριο για έναρξη συζητήσεων άμεσα παραμένει το μεγάλο ερώτημα με τους δύο αναλυτές που μίλησαν στο euronews να συμφωνούν ότι για την ώρα δεν φαίνεται να ξεκινούν άμεσα συνομιλίες.
Η Αθήνα υποστηρίζει ότι η στάση της Τουρκίας τους επόμενους μήνες θα είναι καθοριστική για το μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Πάντως και οι Ηνωμένες Πολιτείες φαίνεται να μην θέλουν υψηλούς τόνους στην Ανατολική Μεσόγειο με ότι και αν αυτό σημαίνει δεδομένης της επιρροής της Ουάσινγκτον στην Άγκυρα.