Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μια νέα στρατηγική οικονομικής ασφάλειας που αποσκοπεί στην καλύτερη πρόβλεψη των κινδύνων, εν μέσω κλιμακούμενων απειλών για το παγκόσμιο εμπόριο, με την Κίνα να βρίσκεται στην κορυφή του καταλόγου
Η Κομισιόν επιδιώκει να βελτιώσει την άμυνα της αγοράς έναντι απειλών από τρίτες χώρες με ένα νέο οικονομικό δόγμα που συνδυάζει την πρόβλεψη κινδύνων με μια ενισχυμένη στρατηγική.
Το νέο «λογισμικό» έρχεται καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει όλο και πιο εχθρικές εμπορικές πολιτικές από σημαντικούς παίκτες όπως η Κίνα και οι ΗΠΑ.
Μόλις πριν από λίγες εβδομάδες, μια κινεζική πίεση για τον περιορισμό των εξαγωγών σπάνιων γαιών στον υπόλοιπο κόσμο έθεσε σε κίνδυνο βασικούς ευρωπαϊκούς τομείς, από τα αυτοκίνητα και την τεχνολογία έως την άμυνα. Το Πεκίνο δοκίμασε επίσης την οικονομική ανθεκτικότητα της Ευρώπης εμποδίζοντας τις αποστολές κρίσιμων τσιπ αυτοκινήτων στην ολλανδική εταιρεία Nexperia, συμπιέζοντας έναν στρατηγικό κρίκο στην αλυσίδα εφοδιασμού της Ε.Ε.
«Η Ευρώπη παραμένει υπέρμαχος του ανοικτού εμπορίου και των παγκόσμιων επενδύσεων, αλλά το άνοιγμα χωρίς ασφάλεια μας κάνει ευάλωτους», δήλωσε ο Ευρωπαίος Επίτροπος Εμπορίου και Οικονομικής Ασφάλειας Μάρος Σέφτσοβιτς. «Για να παραμείνουμε ανθεκτικοί σε ένα μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό και γεωοικονομικό τοπίο, πρέπει να χρησιμοποιούμε τα εργαλεία μας πιο στρατηγικά και διεκδικητικά, ενώ παράλληλα να αναπτύξουμε νέα για να ενισχύσουμε την οικονομική μας ασφάλεια».
Το δόγμα περιγράφει διάφορους τομείς στους οποίους η Ε.Ε στοχεύει να οξύνει την αξιολόγηση των κινδύνων για τον περιορισμό των στρατηγικών εξαρτήσεων, από τις κρίσιμες πρώτες ύλες έως τα τεχνολογικά εξαρτήματα και τους ημιαγωγούς - τομείς που χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο ως όπλα από την Κίνα.
Η Ε.Ε. επιθυμεί να συμπεριλάβει τις εκτιμήσεις περί οικονομικής ασφάλειας στις έρευνες εμπορικής άμυνας που διεξάγει. Το μπλοκ έχει στη διάθεσή του διάφορα εργαλεία, συμπεριλαμβανομένων των άμεσων ξένων επενδύσεων, των ελέγχων επιδοτήσεων και των μηχανισμών αντιντάμπινγκ.
Μεταξύ των πιο σημαντικών μέτρων είναι τα μέσα κατά του εξαναγκασμού που εγκρίθηκαν το 2023, τα οποία έχουν σχεδιαστεί για αντίποινα σε απειλές από μια ξένη δύναμη.
Καταστολή της βιομηχανικής κατασκοπείας
Οι Βρυξέλλες θέλουν επίσης να πατάξουν τις «αρπακτικές» πρακτικές και τη βιομηχανική κατασκοπεία, αυστηροποιώντας τον έλεγχο των στρατηγικών εταιρειών και των υποδομών, τόσο των φυσικών όσο και των ψηφιακών.
«Πρέπει να ενισχύσουμε την ικανότητά μας να συγκεντρώνουμε και να μοιραζόμαστε οικονομικές πληροφορίες, διότι η πραγματική ασφάλεια είναι δυνατή μόνο όταν η Ευρώπη ενεργεί ενιαία - με τα κράτη μέλη και τη βιομηχανία να κινούνται συγχρονισμένα», δήλωσε ο Μάρος Σέφτσοβιτς.
Ωστόσο, η Επιτροπή δεν έχει προσφέρει ακόμη κάποια συγκεκριμένη πρόταση για την αντιμετώπιση των καταστάσεων όπου οι εταιρείες στρατηγικών αναδυόμενων τομέων, όπως η κβαντική τεχνολογία, δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση στην ΕΕ.
«Υπάρχουν ανησυχίες ότι θα αφήναμε την ιδιοκτησία ορισμένων κατόχων τεχνολογίας να φύγει από τα ευρωπαϊκά χέρια και όχι για καλούς λόγους», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ.
Για τέτοιες καταστάσεις, το έγγραφο που παρουσιάστηκε αναφέρει ότι η ΕΕ θα δώσει προτεραιότητα στη χρηματοδότηση ή στις χρηματοδοτήσεις που προέρχονται από συμμαχικές χώρες και προμηθευτές για κρίσιμα κβαντικά εξαρτήματα και υπηρεσίες και «θα περιορίσει την εξάρτηση από παρόχους κβαντικών τεχνολογιών/νεφών υψηλού κινδύνου σε ευαίσθητους τομείς».
Σε αγορές όπως οι μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων, όπου κυριαρχεί η Κίνα, η Επιτροπή σχεδιάζει να προωθήσει την ανταλλαγή τεχνολογίας και τεχνογνωσίας.
Ο ίδιος ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ δήλωσε ότι οι Βρυξέλλες επιθυμούν επίσης τη στενή εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα, δεδομένου ότι εκεί «λαμβάνει χώρα ο πραγματικός κίνδυνος».
Το μπλοκ διαθέτει ήδη νομοθεσία, η οποία δημιουργήθηκε κατά την πανδημία Covid-19 και την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, για να διατηρήσει τη διακίνηση βασικών αγαθών, υπηρεσιών και ανθρώπων εντός της αγοράς της ΕΕ κατά τη διάρκεια καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Μια νέα έμπιστη συμβουλευτική ομάδα που θα προέρχεται από τη βιομηχανία θα συσταθεί για να ενισχύσει αυτή την προσπάθεια.
Η Κομισιόν επιθυμεί επίσης η Ε.Ε. να δημιουργήσει εταιρικές σχέσεις με χώρες που αντιμετωπίζουν παρόμοιες απειλές σε έναν κόσμο που έχει διασπαστεί σε νέα εμπορικά μπλοκ και να ενισχύσει τις αξιολογήσεις εμπορικών κινδύνων. Η Ιαπωνία θα εμπλακεί, μαζί με τις υποψήφιες για ένταξη στην ΕΕ χώρες - ένα πεδίο όπου η ΕΕ ήδη αντιμετωπίζει την κινεζική επιρροή.