Η Ελλάδα διαθέτει χιλιάδες ακίνητα που δεν διατίθενται στην αγορά και έτσι οι τιμές στέγασης έχουν εκτοξευτεί
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ Ελλάδα διαθέτει τα περισσότερα ακίνητα ανά κάτοικο στις χώρες μέλη του ΟΟΣΑ. Ωστόσο το κόστος στέγασης στην χώρα είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη, ενώ 7 στους 10 νέους δεν μπορούν να ζήσουν σε δικό τους σπίτι.
Πώς εξηγείται αυτό το παράδοξο;
Η απάντηση βρίσκεται στα «εγκλωβισμένα» ακίνητα» : ακίνητα που ενώ υπάρχουν στα χαρτιά, δεν διατίθενται στην αγορά.
Ποια είναι αυτά;
- Καταρχάς, εκατοντάδες χιλιάδες παλιά ακίνητα που απαιτούν ριζική ανακαίνιση για να χρησιμοποιηθούν. Το υψηλό κόστος ανακαίνισης/ ανακατασκευής/ τροποποίησης αποτρέπει την αξιοποίησή τους από τους ιδιοκτήτες, που τα κρατούν "κλειστά". Ο ακριβής αριθμός αυτών των ακινήτων δεν είναι γνωστός.
- Ακίνητα στα χαρτοφυλάκια τραπεζών/ servicers, που βρίσκονται σε διαδικασίες διακονισμών. Συνολικά εκτιμάται ότι πρόκειται για 700.000-1.000.000 ακίνητα. Ένα πολύ μικρό μέρος από αυτά διατίθεται ήδη στην αγορά. Παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι τα επόμενα δύο χρόνια ένα ποσοστό κοντά στο 20% από αυτά τα ακίνητα θα "καθαρίσουν" και θα προστεθούν στην προσφορά.
- Ακίνητα που είχαν διατεθεί για στέγαση αιτούντων άσυλο. Πρόκειται για πάνω από 3.000 διαμερίσματα σε όλη την χώρα, με το 60% να βρίσκεται στην Αττική. Τα διαμερίσματα αυτά - εφόσον συμφωνήσουν οι ιδιοκτήτες- θα αξιοποιηθούν από νέο πρόγραμμα για τη στέγαση των πιο ευάλωτων.
Σε μία προσπάθεια να εκτονώσει το στεγαστικό πρόβλημα, η ελληνική κυβέρνηση σχεδιάζει σειρά σχετικών παρεμβάσεων.
«Η στόχευσή μας είναι να ανοίξουμε όσο γίνεται περισσότερα κλειστά διαμερίσματα, που είναι εκατοντάδες χιλιάδες» είπε στο euronews η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Σοφία Ζαχαράκη. «Θα ξεκινήσουμε προγράμματα ανακαίνισης, τα οποία δεν είναι μόνο ενεργειακής αναβάθμισης, αλλά και αισθητικής αναβάθμισης. Το πρόγραμμα "Ανακαινίζω -Νοικιάζω" αναμένεται να ξεκινήσει τους επόμενους μήνες. Επισης, συνεχίζουμε στο υπουργείο μας προγράμματα κοινωνικής στέγασης. Ποια είναι αυτά; Το πρόγραμμα "Στέγαση και Εργασία" για ανθρώπους οι οποίοι είναι σε αστεγία ή σε επισφάλεια στέγασης. Σε αυτούς καλύπτουμε τα ενοίκια δύο ετών και όλα τα λειτουργικά έξοδα, όπως επίσης τους βρισκουμε και δουλεια και πληρώνουμε και τη δουλειά για ένα χρόνο. Επίσης, έρχεται το πρόγραμμα "Κάλυψη", με 1.000 διαμερίσματα τα οποία ήταν στο πρόγραμμα "Εστία", δίνονταν δηλαδή σε πρόσφυγες και μετανάστες. Αυτά τα διαμερίσματα γυρίζουν τώρα και μπορούν να αξιοποιηθούν από νέους ανθρώπους. Βέβαια συνεχίζουμε και το σχεδιασμό νέων προγραμμάτων, με τα οποία στοχεύουμε στο κομμάτι της προσφοράς, το οποίο είναι καίριο.»
Όπως εξήγησε η κυρία Ζαχαράκη, μέσα από το πρόγραμμα κοινωνικής αντιπαροχής θα αξιοποιηθούν ακίνητα του Δημοσίου στα οποία θα ανεγερθούν κοινωνικές κατοικίες.
Σε όλη την Ευρώπη, το κόστος στέγασης είναι μία κρίση παράλληλη με αυτή του κόστους ζωής. Σε αρκετές χώρες, με αξιοποίηση και των ευρωπαϊκών κονδυλίων, “τρέχουν” διάφορα προγράμματα κοινωνικής στέγασης.
Όπως εξήγησε στο πρόσφατο 24ο συνέδριο της Prodexpo, ο Βρετανός ειδικός σε θέματα κοινωνικής στέγασης Phil Jenkins , οι συμπράξεις δημοσίου – ιδιωτικού τομέα θα μπορούσαν να δώσουν ανάσα στα πιο ευάλωτα νοικοκυριά.
« Ένα από τα προβλήματα τώρα είναι ότι τα επίπεδα χρέους των κρατών είναι υψηλότερα» εξήγησε στο euronews o Φιλ Τζενκινς, mnaging director της Centrus. «Υπάρχει λιγότερος δημοσιονομικός χώρος για να παρέμβει ο δημόσιος τομέας και να δώσει λύσεις με τον τρόπο που το έκανε στο παρελθόν. Αυτό σημαίνει ότι μέρος των αναγκαίων κεφαλαίωνθα πρέπει να προέλθει από ιδιώτες. Άρα είναι ευθύνη των κυβερνήσεων να δημιουργήσουν το κατάλληλο περιβάλλον μέσα στο οποίο τα ιδιωτικά κεφάλαια θα μπορούν να επενδύσουν για οικονομικά προσιτή στέγαση. Υπάρχουν διαφορετικοί μηχανισμοί που χρησιμοποιούνται σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες ώστε να προσελκύσουν ιδιωτικά κεφάλαια σε αυτήν την κατηγορία επενδύσεων. Ένα από τα πλεονεκτήματα που έχει η Ελλάδα είναι ότι διαθέτει σήμερα ένα σχετικά ανεπεξέργαστο πλαίσιο σε ότι αφορά στην κατασκευή οικονομικά προσιτής στέγασης. Ως εκ τούτου έχει την ευκαιρία σε ένα λευκό φύλλο χαρτιού να εμπνευστεί από τις εμπειρίες από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες και να προσπαθήσει να δημιουργήσει μια λύση κατάλληλη για την ελληνική αγορά.»
«Αγκάθια» που δεν επιτρέπουν τη μεγαλύτερη ένταξη ακινήτων στην αγορά είναι το προβληματικό πλαίσιο χωροταξίας και πολεοδομίας, ενώ από την χώρα λείπουν επίσης κίνητρα για επενδύσεις σε προγράμματα κοινωνικής στέγασης.
«Είμαστε η χώρα με τα περισσότερα ακίνητα ανά κάτοικο στον ΟΟΣΑ. Πρέπει να αξιοποιήσουμε τα υπάρχοντα ακίνητα, τα κενά σπίτια» τόνισε ο Senior Editor της DiaNEOsis, Ηλίας Νικολαϊδης, στο 24ο συνέδριο της Prodexpo. «Προς αυτήν την κατεύθυνση χρειαζόμαστε πολύ περισσότερα δεδομένα για όλες τις περιοχές, για το χωροταξικό, για τις τιμές, ενώ η ελάχιστα καταγεγραμμένη περιουσία των δήμων βάζει εμπόδια στην εφαρμογή πολλών πολιτικών.»
Η Ελλάδα πάντως εξακολουθεί να έχει υψηλά ποσοστά ιδιοκατοίκησης. Συγκεκριμένα, 7 στους 10 Έλληνες έχουν στην κατοχή τους ακίνητο και 6 στους 10 ιδιοκατοικούν.