Συμπληρώθηκαν 85 χρόνια από το πρώτο μεγάλης κλίμακας αντισημιτικό πογκρόμ από την ναζιστική Γερμανία
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΜε αναμμένα κεριά και το κεφάλι νοερά σκυμμένο, η Ευρώπη μνημόνευσε το βράδυ της Πέμπτης τα γεγονότα της Νύχτας των Κρυστάλλων, του πρώτου μεγάλης κλίμακας αντιεβραϊκού πογκρόμ στην ναζιστική Γερμανία.
Ο όρος Νύχτα των Κρυστάλλων, γνωστή και ως Νύχτα των Σπασμένων Τζαμιών, αφορά στα γεγονότα του διημέρου 9-10 Νοεμβρίου 1938, όταν κύμα βίαιων αντισημιτικών δράσεων έλαβε χώρα στη Γερμανία, στην προσαρτημένη Αυστρία και στην Σουδητία (περιοχή της Τσεχίας), την οποία είχαν καταλάβει οι Γερμανοί. Το όνομα προέρχεται από τα σπασμένα τζάμια σε συναγωγές, εβραϊκές επιχειρήσεις και κατοικίες που την επόμενη ημέρα ήταν σκορπισμένα στους δρόμους.
Υποκινούμενα από αξιωματούχους της ναζιστικής Γερμανίας, τα βίαια επεισόδια ξέσπασαν με αφορμή τον θάνατο Γερμανού αξιωματούχου στην γερμανική πρεσβεία στο Παρίσι από έναν Πολωνοεβραίο στις 9 Νοεμβρίου 1938. Οι επικεφαλής του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος, στο πλαίσιο των δικών τους εκδηλώσεων για το Κίνημα της Μπυραρίας, αξιοποίησαν τον θάνατο του αξιωματούχου για να υποκινήσουν τις βιαιοπραγίες κατά των Εβραίων που ήδη είχαν γίνει αντικείμενο διωγμών και διακρίσεων.
Υπολογίζεται πως από το βράδυ της 9ης Νοεμβρίου μέχρι τα ξημερώματα της επόμενης ημέρας στην Γερμανία, την Αυστρία και την Σουδητία καταστράφηκαν 267 συναγωγές. Περίπου 7.500 επιχειρήσεις εβραϊκής ιδιοκτησίας βανδαλίστηκαν και εβραϊκά νεκροταφεία βεβηλώθηκαν. Περισσότεροι από 91 Εβραίοι σκοτώθηκαν και πολλοί περισσότεροι κακοποιήθηκαν. Δεκάδες χιλιάδες συνελήφθησαν και μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Την Πέμπτη κόσμος συγκεντρώθηκε έξω από την συναγωγή του Γκέρλιτς, ίσως της μόνης συναγωγής που διασώθηκε πριν 85 χρόνια, ενώ στο Βερολίνο έκδηλη ήταν η ανησυχία για το νέο κύμα αντισημιτισμού.
«Ανησυχούμε ότι κάτι θα μας συμβεί. Ποτέ δεν ξέρεις και ο αντισημιτισμός αυξάνεται με τον καιρό λόγω του πολέμου. Όμως δεν φοβόμαστε. Δεν φοβόμαστε ότι θα μας συμβεί κάτι, αν βγούμε έξω με το κιπά ή αν βγούμε έξω με το τζιτζίτ ή με την σημαία του Ισραήλ, εκπροσωπώντας την χώρα μας, την κοινωνία μας, τον λαό μας, το έθνος μας», λέει ένας εκ των συμμετεχόντων στις εκδηλώσεις.
Τελετές μνήμης διοργανώθηκαν σε πολλές πόλεις της Γερμανίας και της Αυστρίας, όπου οι Εβραίοι καταδιώχθηκαν, αλλά και σε χώρες, όπως η Ολλανδία, η Δανία και το Ηνωμένο Βασίλειο που τότε είχαν δεχθεί εβραϊκούς πληθυσμούς.
Στο Λονδίνο, ο βασιλιάς Κάρολος συναντήθηκε με Εβραίους που είχαν εκδιωχθεί τότε ως παιδιά στο πλαίσιο της πανευρωπαϊκής εκστρατείας "Kindertransport" για την διάσωσή τους. Στο πλαίσιο αυτής της εκστρατείας, παιδιά εβραϊκών οικογενειών από οπουδήποτε στην ηπειρωτική Ευρώπη, παιδιά ευρωπαϊκών οικογενειών μπορούσαν να βγάλουν εισιτήριο για το Ηνωμένο Βασίλειο και να καταφύγουν εκεί. Ωστόσο το μέτρο αφορούσε μόνο παιδιά - κάτι που σημαίνει πως πολλές οικογένειες χωρίστηκαν με τον τρόπο αυτό και οι περισσότερες δεν επανενώθηκαν ποτέ.